Top.Mail.Ru

Ащ фэдэхэр зырызых

Image description

Непэ тигъэзетеджэхэр нэIуасэ зыфэтшIыхэ тшIоигъор, тиныбжьыкIэхэм щысэтехыпIэ афэхъунэу тызыфаер Урысыем ПенсиехэмкIэ ифонд и Къутамэ игъэIорышIапIэу Адыгэкъалэ дэтым ипащэу Мыгу Адам.

КIэлэ лъэпэ-лъагэу, ренэу Iэпс-лъэпсэу, нэгушIоу, нэхъоир зынэгу кIихэу къыппэгъокIырэм, зэрилъэкIэу уигумэкI къыбдэзыгощыным фэхьазырым шы­шъхьэIу мазэм и 12-м ыныбжь илъэс 55-рэ мэхъу.

Мы кIалэм фэгъэхьыгъэ гущы­Iэхэр къэугупшысыгъэхэ къодые­хэп. Аущтэу зэрэщытыр фэзыгъэхэм, гущыIэгъу фэхъугъэ­хэм, дэлэжьагъэхэм, непи иIофышIэгъухэм, иныбджэгъухэм ашIэ. Джа нэгушIогъэ-бэрэчэтныгъэ зэрэхэлъым фэ­дэкъабзэу, иIоф­шIэнкIи, ипсэукIэ-щыIакIэкIи шъыпкъагъэ, пытагъэ хэлъ.

Мы тхыгъэр къэзгъэхьазырынэу зыпари къысэлъэIугъэп. Ежь Адами сыдэгущыIагъэп. КъесIуалIэрэр зэкIэ журналистэу сылажьэзэ сыушэтыгъэ закI. Адам къызэрыхъухьэгъэ Осмэн­хьаджыкъомэ яунагъо тыцIыкIоу тянэ-тятэхэм ягугъу ашIэу зэхэс­хыщтыгъ. Осмэнхьаджыкъохэр Ленинэхьаблэ дэсыгъэх. ХьакIабэ къафепсыхыщтыгъ, лэжьэкIуа­гъэх, Iушэу псэущтыгъэх.

«Пырамыбжьыр мэшъхьалъэ, шъхьадж илъэпкъ еожьы» аIо. Непэ къызнэсыгъэми Осмэнхьа­джыкъохэм ялъфыгъэхэм, къапыфэжьыгъэхэм ятэжъ пIа­шъэм ялъэуж агъэдахэу, агъэбаеу къырэкIох.

Адам тиныбджэгъоп, типкъы­гъолэгъоп. Ау ыныбжь илъэс 55-рэ зэрэхъурэр зызэхэсэхым, сыгу къысфидагъэп ар зыфэдэ кIалэр цIыфхэм ясымыIоныр. ЗэкIэмкIи Iоф зэрэсшIагъэр илъэс 70-рэ. Ащ щыщэу илъэс 46-м ехъурэ «Адыгэ макъэм» исобкорэу, испецкорэу сыщытыгъ, сызынэмысыгъэ чIыпIэ республикэм иIэп. ЦIыф бэдэ­дэми гъэзетым таIуигъэкIагъ. Ахэр шIукIэ сыгу къинагъэх: ЖэнэлI Нурдин, ЛэупэкIэ Ас­лъан, Хъут Теуцожь, ЛIыхэсэ Мухьдин, Блэгъожъ Хьилим, Хъут Казбек, ЛIыхъурэе Аскэр…

ИщыIэныгъэ гъогу

КъызэрэсIогъахэу, Осмэнхьа­джыкъохэм янахьыжъхэм ягугъу дахэкIэ къашIэу зэрэзэхэтхы­гъэм нэмыкIыкIэ къэсшIэжьырэ ахэтэп. Ау ахэм акъохэм ащыщ­хэу, зигугъу къэтшIырэ Адамэ ятэу Сэфэрбыйрэ ащ ышна­хьыжъэу Юнысрэ тшIэщтыгъэх. Юныс кIэлэкIэ дэдэу лъыгъэчъэ заом ащэгъагъ, бгъэхалъхьэхэр ыбгъэ щышIэтхэу къэкIожьы­гъагъ, ащ фэгъэхьыгъэ тхыгъэшхуи гъэзетым къидгъэхьэгъагъ. Нэужым Джэджэхьэблэ колхозым, Теуцожь ПМК-м ябухгалтер шъхьэIагъ.

Ащ ышнахьыкIэу Сэфэрбый (Адамэ ятэ) 1930-рэ илъэсым къэхъугъ. Илъэс 13-м колхозым IофшIэныр щыригъэжьагъ, етIанэ педучилищыр къыухи, Тэуехьаблэ IофшIэныр щыпидзэжьыгъ. 1951 — 1954-рэ илъэсхэм дзэм къулыкъур щихьыгъ. Кореем щыкIогъэ заом хэлэжьагъ, ащ фэшI бгъэхалъхьэхэри къыфагъэшъошагъэх. Къызегъэзэжьым Тэуехьаблэ икIалэхэр 1974-рэ илъэсым нэс ригъэджагъэх. IэрышI хыр ашIы зэхъум Ленинэхьаблэ агъэкощыти, Хьэлъэ­къуае зигъэзэгъагъ. Ащи ежь Сэфэрбыий, ишъхьэгъусэу Раи­си ящытхъу арагъаIозэ щыпсэугъэх.

Зэшъхьэгъусэхэм якIалэу Адамэ Ленинэхьаблэ къыщы­хъугъ, ащ еджэныр щыригъэжьэгъагъ, гурыт еджапIэр Хьэлъэ­къуае къыщиухыгъ. Апшъэрэ гъэсэныгъитIу иI — Пшызэ къэралыгъо университетым ифакультетэу «Бухгалтерский учет и аудит» зыфиIорэмрэ Адыгэ къэралыгъо университетым июрфакрэ къыухыгъэх.

Дзэм къулыкъу къыщихьыгъ, Тэхъутэмыкъое гъомылэпхъэшI комбинатым илъэс заулэрэ Iоф щишIагъ, АОЗТ ПФК «Адыгейские — РУ…» зыфиIорэм идиректор экономикэмкIэ игуадзэу щытыгъ. Адыгэкъэлэ администрацием IофшIэныр зэхэщэгъэ­нымкIэ иотдел ипэщагъ. 2001-рэ илъэсым къыщыублагъэу илъэс 20 хъугъэу ПенсиехэмкIэ фондым игъэIорышIапIэу Адыгэкъа­лэ дэтым итхьамат.

Иколлектив щысэтехыпI

Зэрэхъухэрэр нэбгырэ 20. Зыгорэм фэбгъэсэжьын ахэмытэу, учреждением узэрэ­чIа­хьэу гущыIэгъу къыпфэхъухэ­рэм уилъэIу къыпфагъэцакIэ. Тэри мыщ загъорэ тычIахьэшъ, тэ­лъэгъу, тэгъэшIагъо яIоф­шIакIи, Iэдэбныгъэу ахэлъыри.

Мыгу АдамэкIэ Iофыгъо цIыкIу щыIэп, ишъыпкъэу, зэрифэшъуашэу зэкIэми адэлажьэ. Анахь шъхьаIэу ылъытэхэрэм ащыщ тинахьыжъхэу къяуалIэ­хэрэм яфэIо-фашIэхэр афэгъэцэкIэгъэнхэр, гъэрэзэгъэнхэр. Джары пенсионер 4514-у яIэхэм иIофшIэгъухэр зэрафигъэлажьэхэрэр.

Пенсионерэу къафакIохэрэм яфэIо-фашIэхэр игъом, дэгъоу зэрафагъэцакIэхэрэм имыза­къоу, къуаджэу Хьэлъэкъуаерэ къутырэу Псэкъупсэрэ ащыпсэухэрэм адэжь график гъэнэфагъэм тетэу иIофшIэгъухэр ащэ­Iэх, къалэм къэмыкIошъугъэхэм заIуагъакIэ, ягумэкI зэрагъашIэ, афагъэцакIэ. Унэгъо заулэхэм газыр афыращагъ, зигъот мэкIэ пенсионерхэми IэпыIэгъу афэ­хъух, заом иветеранхэм я Совет итхьаматэ, ЗАГС-м иIофышIэхэм ащыщхэм ягъусэхэу, къэлэ администрацием илIыкIохэм акIыгъухэу Iофтхьэбзэ зэфэшъхьафхэм ахэлажьэх.

Адамэ зипэщэ коллективыр аущтэу зэрэпсэурэм, зэрэла­жьэрэм, къалэмкIи щысэтехыпIэу зэрэщытым ПенсиехэмкIэ фондым ипащэхэми осэшIу къыфашIы. 2018 — 2019-рэ илъэсхэм Адыгэ РеспубликэмкIэ Адамэ зипэщэ отделыр анахь дэгъоу алъытагъ.

Ежь Адами ыгурэ ыпсэрэ етыгъэу ипшъэрылъхэр зэригъэ­цакIэрэм, общественнэ IофшIэнхэм зэрахэлажьэрэм, Адыгэкъа­лэ хэхъоныгъэшIухэр егъэшIыгъэным, ицIыфхэм ящыIэкIэ-псэукIэ нахьышIу хъуным фэлъэ­кIыщтыр зэрэхишIыхьэрэм фэшI бэхэр къыфэразэх. Адыгэ Рес­публикэм и Парламент, за­омрэ IофшIэнымрэ яветеранхэм я Урысые организацие, Урысыем ПенсиехэмкIэ ифонд и Прав­ление ящытхъу тхылъхэр къыратыгъэх, «Урысыем и ПФ иотличник» зыфиIорэ бгъэхалъхьэр, ащ итхьаматэрэ АР-м и ЛIышъхьэрэ ярэзэныгъэ тхылъхэр къыфагъэхьыгъэх. «Адыгэ­къалэ ицIыф гъэшIуагъ» зыфи­Iорэ щытхъуцIэри къыфаусыгъ. «Ассоциация юристов России» зыфиIорэм икъутамэу Адыгэкъа­лэ щызэхэщагъэм итхьамат, ащ ищытхъу тхылъи къыфагъэшъошагъ. «Единэ Россием» ичIыпIэ Совет ипащ. КIэщакIо фэхъуи, къызщыхъугъэ икъоджэ гупсэу Ленинэхьаблэ зыдэщысыгъэм саугъэт щаригъэгъэуцугъ, ари гъэрекIо аригъэгъэкIэжьыгъ. ШэхэкIэишхом пэмычыжьэу ижъы­кIэ Мыгухьаблэ щысыгъ. Мыгу лIакъом фэгъэхьыгъэ мыжъо а чIыпIэм щыгъэтIылъыгъэным кIэщакIо фэхъугъэхэми ахэтыгъ. Анахь шъхьаIэр Адамэ пенсионерхэм, иныбджэгъухэм, зэкIэ зышIэхэрэм шъхьэ­кIэфэ­ныгъэ, лъытэныгъэшхо къызэрэфашIырэр ары. Сыда пIомэ шъыпкъагъэ, гукIэгъушхо хэлъ, нэутх, уигумэкI къыпфигъэцэ­кIэщт, Iофым рыкIуагъэр щымыгъу­пшэу къыуиIожьыщт. Иадыгагъэ, ицIыфыгъэ гъунэнчъ. Ащ фэ­дэхэр илъэсишъэм зэ къэхъух. Ащ епхыгъэу зы щыс.

Лъэпкъ гъэзетым икIэгъэтхэгъум тиIофшIэгъоу Къэзэнэ Юсыфрэ сэрырэ Теуцожь районымрэ Адыгэкъалэрэ къэткIу­хьанхэу хъугъэ. ЦIыф бэдэдэмэ, анахьэу пащэхэм, заIутэгъакIэ. Нахьыбэхэм тагурэIо, ау къа­хэкIых узфэукIытэхэрэри.

…Адыгэкъалэ тызынэсым, апэ Адамэ дэжь тыIухьагъ. ЧIэсымэ зэзгъэшIэнэу сыфытео, есэIо ыдэжь тыкъызэрэкIуагъэр.

— А, Рэмэзан, сыдэсэп, Къы­рым сыщыI, сыд узгъэгумэкIырэр?

Къырым щыIэм сыд есIон.

— Хьау, хьау, къаIо узфаер, — еIо.

— ТыкъэкIогъагъ гъэзет кIэгъэтхэным фэшI. Адэ хэта уачIыпIэ къинагъэр, зыдэжь тычIэхьащтыр? — сеупчIы.

— Гъэзет кIэгъэтхэнымкIэ илъэс къэс тызэрэпсэурэр ошIэ. ЗэкIэ тиIофышIэхэм «Адыгэ макъэр» къыратхыкIы, еджэх. Ащ пае зыми учIэхьанэу ищыкIагъэп. Ежь пшъэшъэжъыеу кIэгъэтхэным фэгъэзагъэр джыдэдэм къыпфытеощт, шъузыфаемкIэ шъуеупчI, къежъугъаIу.

Адам зэриIуагъэу, пшъэшъэ­жъыер къытеуи, тызыфаер гурыдгъаIуи, Iофхэм тагъэрэза­гъэу тигъогу тытехьажьыгъагъ.

Джары Мыгу Адамэ иIоф­шIакIэ, цIыфхэми шIу зыкIалъэ­гъурэри, зыкIыфэразэхэри.

Иунагъуи дахэ. Ишъхьэгъусэу Саидэ Краснодар политехинститутыр къыухыгъэу илъэс 30-м къехъугъэу «Горгазым» щэлажьэ. Зэшъхьэгъусэхэм лъфыгъитIу зэдапIугъ — Асыетрэ Азэматрэ. НэбгыритIуми апшъэ­рэ гъэсэныгъэ тIурытIу яI.

Адам тыгу къыддеIэу тыфэгушIо имэфэкIкIэ ыкIи тыфэлъаIо шIоу щыIэр къыдэхъунэу, псауныгъэ иIэу, ибын-унагъо дэтхъэжьэу, гъэхъэгъэшIухэр ышIыхэу илъэсыбэрэ псэунэу.

Нэхэе Рэмэзан.