Ащ фэдэхэр зырызых
Непэ тигъэзетеджэхэр нэIуасэ зыфэтшIыхэ тшIоигъор, тиныбжьыкIэхэм щысэтехыпIэ афэхъунэу тызыфаер Урысыем ПенсиехэмкIэ ифонд и Къутамэ игъэIорышIапIэу Адыгэкъалэ дэтым ипащэу Мыгу Адам.
КIэлэ лъэпэ-лъагэу, ренэу Iэпс-лъэпсэу, нэгушIоу, нэхъоир зынэгу кIихэу къыппэгъокIырэм, зэрилъэкIэу уигумэкI къыбдэзыгощыным фэхьазырым шышъхьэIу мазэм и 12-м ыныбжь илъэс 55-рэ мэхъу.
Мы кIалэм фэгъэхьыгъэ гущыIэхэр къэугупшысыгъэхэ къодыехэп. Аущтэу зэрэщытыр фэзыгъэхэм, гущыIэгъу фэхъугъэхэм, дэлэжьагъэхэм, непи иIофышIэгъухэм, иныбджэгъухэм ашIэ. Джа нэгушIогъэ-бэрэчэтныгъэ зэрэхэлъым фэдэкъабзэу, иIофшIэнкIи, ипсэукIэ-щыIакIэкIи шъыпкъагъэ, пытагъэ хэлъ.
Мы тхыгъэр къэзгъэхьазырынэу зыпари къысэлъэIугъэп. Ежь Адами сыдэгущыIагъэп. КъесIуалIэрэр зэкIэ журналистэу сылажьэзэ сыушэтыгъэ закI. Адам къызэрыхъухьэгъэ Осмэнхьаджыкъомэ яунагъо тыцIыкIоу тянэ-тятэхэм ягугъу ашIэу зэхэсхыщтыгъ. Осмэнхьаджыкъохэр Ленинэхьаблэ дэсыгъэх. ХьакIабэ къафепсыхыщтыгъ, лэжьэкIуагъэх, Iушэу псэущтыгъэх.
«Пырамыбжьыр мэшъхьалъэ, шъхьадж илъэпкъ еожьы» аIо. Непэ къызнэсыгъэми Осмэнхьаджыкъохэм ялъфыгъэхэм, къапыфэжьыгъэхэм ятэжъ пIашъэм ялъэуж агъэдахэу, агъэбаеу къырэкIох.
Адам тиныбджэгъоп, типкъыгъолэгъоп. Ау ыныбжь илъэс 55-рэ зэрэхъурэр зызэхэсэхым, сыгу къысфидагъэп ар зыфэдэ кIалэр цIыфхэм ясымыIоныр.
ЗэкIэмкIи Iоф зэрэсшIагъэр илъэс 70-рэ. Ащ щыщэу илъэс 46-м ехъурэ «Адыгэ макъэм» исобкорэу, испецкорэу сыщытыгъ, сызынэмысыгъэ чIыпIэ республикэм иIэп. ЦIыф бэдэдэми гъэзетым таIуигъэкIагъ. Ахэр шIукIэ сыгу къинагъэх: ЖэнэлI Нурдин, ЛэупэкIэ Аслъан, Хъут Теуцожь, ЛIыхэсэ Мухьдин, Блэгъожъ Хьилим, Хъут Казбек, ЛIыхъурэе Аскэр…
ИщыIэныгъэ гъогу
КъызэрэсIогъахэу, Осмэнхьаджыкъохэм янахьыжъхэм ягугъу дахэкIэ къашIэу зэрэзэхэтхыгъэм нэмыкIыкIэ къэсшIэжьырэ ахэтэп. Ау ахэм акъохэм ащыщхэу, зигугъу къэтшIырэ Адамэ ятэу Сэфэрбыйрэ ащ ышнахьыжъэу Юнысрэ тшIэщтыгъэх. Юныс кIэлэкIэ дэдэу лъыгъэчъэ заом ащэгъагъ, бгъэхалъхьэхэр ыбгъэ щышIэтхэу къэкIожьыгъагъ, ащ фэгъэхьыгъэ тхыгъэшхуи гъэзетым къидгъэхьэгъагъ. Нэужым Джэджэхьэблэ колхозым, Теуцожь ПМК-м ябухгалтер шъхьэIагъ.
Ащ ышнахьыкIэу Сэфэрбый (Адамэ ятэ) 1930-рэ илъэсым къэхъугъ. Илъэс 13-м колхозым IофшIэныр щыригъэжьагъ, етIанэ педучилищыр къыухи, Тэуехьаблэ IофшIэныр щыпидзэжьыгъ. 1951 — 1954-рэ илъэсхэм дзэм къулыкъур щихьыгъ. Кореем щыкIогъэ заом хэлэжьагъ, ащ фэшI бгъэхалъхьэхэри къыфагъэшъошагъэх. Къызегъэзэжьым Тэуехьаблэ икIалэхэр 1974-рэ илъэсым нэс ригъэджагъэх. IэрышI хыр ашIы зэхъум Ленинэхьаблэ агъэкощыти, Хьэлъэкъуае зигъэзэгъагъ. Ащи ежь Сэфэрбыий, ишъхьэгъусэу Раиси ящытхъу арагъаIозэ щыпсэугъэх.
Зэшъхьэгъусэхэм якIалэу Адамэ Ленинэхьаблэ къыщыхъугъ, ащ еджэныр щыригъэжьэгъагъ, гурыт еджапIэр Хьэлъэкъуае къыщиухыгъ. Апшъэрэ гъэсэныгъитIу иI — Пшызэ къэралыгъо университетым ифакультетэу «Бухгалтерский учет и аудит» зыфиIорэмрэ Адыгэ къэралыгъо университетым июрфакрэ къыухыгъэх.
Дзэм къулыкъу къыщихьыгъ, Тэхъутэмыкъое гъомылэпхъэшI комбинатым илъэс заулэрэ Iоф щишIагъ, АОЗТ ПФК «Адыгейские — РУ…» зыфиIорэм идиректор экономикэмкIэ игуадзэу щытыгъ. Адыгэкъэлэ администрацием IофшIэныр зэхэщэгъэнымкIэ иотдел ипэщагъ. 2001-рэ илъэсым къыщыублагъэу илъэс 20 хъугъэу ПенсиехэмкIэ фондым игъэIорышIапIэу Адыгэкъалэ дэтым итхьамат.
Иколлектив щысэтехыпI
Зэрэхъухэрэр нэбгырэ 20. Зыгорэм фэбгъэсэжьын ахэмытэу, учреждением узэрэчIахьэу гущыIэгъу къыпфэхъухэрэм уилъэIу къыпфагъэцакIэ. Тэри мыщ загъорэ тычIахьэшъ, тэлъэгъу, тэгъэшIагъо яIофшIакIи, Iэдэбныгъэу ахэлъыри.
Мыгу АдамэкIэ Iофыгъо цIыкIу щыIэп, ишъыпкъэу, зэрифэшъуашэу зэкIэми адэлажьэ. Анахь шъхьаIэу ылъытэхэрэм ащыщ тинахьыжъхэу къяуалIэхэрэм яфэIо-фашIэхэр афэгъэцэкIэгъэнхэр, гъэрэзэгъэнхэр. Джары пенсионер 4514-у яIэхэм иIофшIэгъухэр зэрафигъэлажьэхэрэр.
Пенсионерэу къафакIохэрэм яфэIо-фашIэхэр игъом, дэгъоу зэрафагъэцакIэхэрэм имызакъоу, къуаджэу Хьэлъэкъуаерэ къутырэу Псэкъупсэрэ ащыпсэухэрэм адэжь график гъэнэфагъэм тетэу иIофшIэгъухэр ащэIэх, къалэм къэмыкIошъугъэхэм заIуагъакIэ, ягумэкI зэрагъашIэ, афагъэцакIэ. Унэгъо заулэхэм газыр афыращагъ, зигъот мэкIэ пенсионерхэми IэпыIэгъу афэхъух, заом иветеранхэм я Совет итхьаматэ, ЗАГС-м иIофышIэхэм ащыщхэм ягъусэхэу, къэлэ администрацием илIыкIохэм акIыгъухэу Iофтхьэбзэ зэфэшъхьафхэм ахэлажьэх.
Адамэ зипэщэ коллективыр аущтэу зэрэпсэурэм, зэрэлажьэрэм, къалэмкIи щысэтехыпIэу зэрэщытым ПенсиехэмкIэ фондым ипащэхэми осэшIу къыфашIы. 2018 — 2019-рэ илъэсхэм Адыгэ РеспубликэмкIэ Адамэ зипэщэ отделыр анахь дэгъоу алъытагъ.
Ежь Адами ыгурэ ыпсэрэ етыгъэу ипшъэрылъхэр зэригъэцакIэрэм, общественнэ IофшIэнхэм зэрахэлажьэрэм, Адыгэкъалэ хэхъоныгъэшIухэр егъэшIыгъэным, ицIыфхэм ящыIэкIэ-псэукIэ нахьышIу хъуным фэлъэкIыщтыр зэрэхишIыхьэрэм фэшI бэхэр къыфэразэх. Адыгэ Республикэм и Парламент, заомрэ IофшIэнымрэ яветеранхэм я Урысые организацие, Урысыем ПенсиехэмкIэ ифонд и Правление ящытхъу тхылъхэр къыратыгъэх, «Урысыем и ПФ иотличник» зыфиIорэ бгъэхалъхьэр, ащ итхьаматэрэ АР-м и ЛIышъхьэрэ ярэзэныгъэ тхылъхэр къыфагъэхьыгъэх. «Адыгэкъалэ ицIыф гъэшIуагъ» зыфиIорэ щытхъуцIэри къыфаусыгъ. «Ассоциация юристов России» зыфиIорэм икъутамэу Адыгэкъалэ щызэхэщагъэм итхьамат, ащ ищытхъу тхылъи къыфагъэшъошагъ. «Единэ Россием» ичIыпIэ Совет ипащ. КIэщакIо фэхъуи, къызщыхъугъэ икъоджэ гупсэу Ленинэхьаблэ зыдэщысыгъэм саугъэт щаригъэгъэуцугъ, ари гъэрекIо аригъэгъэкIэжьыгъ. ШэхэкIэишхом пэмычыжьэу ижъыкIэ Мыгухьаблэ щысыгъ. Мыгу лIакъом фэгъэхьыгъэ мыжъо а чIыпIэм щыгъэтIылъыгъэным кIэщакIо фэхъугъэхэми ахэтыгъ. Анахь шъхьаIэр Адамэ пенсионерхэм, иныбджэгъухэм, зэкIэ зышIэхэрэм шъхьэкIэфэныгъэ, лъытэныгъэшхо къызэрэфашIырэр ары. Сыда пIомэ шъыпкъагъэ, гукIэгъушхо хэлъ, нэутх, уигумэкI къыпфигъэцэкIэщт, Iофым рыкIуагъэр щымыгъупшэу къыуиIожьыщт. Иадыгагъэ, ицIыфыгъэ гъунэнчъ. Ащ фэдэхэр илъэсишъэм зэ къэхъух. Ащ епхыгъэу зы щыс.
Лъэпкъ гъэзетым икIэгъэтхэгъум тиIофшIэгъоу Къэзэнэ Юсыфрэ сэрырэ Теуцожь районымрэ Адыгэкъалэрэ къэткIухьанхэу хъугъэ. ЦIыф бэдэдэмэ, анахьэу пащэхэм, заIутэгъакIэ. Нахьыбэхэм тагурэIо, ау къахэкIых узфэукIытэхэрэри.
…Адыгэкъалэ тызынэсым, апэ Адамэ дэжь тыIухьагъ. ЧIэсымэ зэзгъэшIэнэу сыфытео, есэIо ыдэжь тыкъызэрэкIуагъэр.
— А, Рэмэзан, сыдэсэп, Къырым сыщыI, сыд узгъэгумэкIырэр?
Къырым щыIэм сыд есIон.
— Хьау, хьау, къаIо узфаер, — еIо.
— ТыкъэкIогъагъ гъэзет кIэгъэтхэным фэшI. Адэ хэта уачIыпIэ къинагъэр, зыдэжь тычIэхьащтыр? — сеупчIы.
— Гъэзет кIэгъэтхэнымкIэ илъэс къэс тызэрэпсэурэр ошIэ. ЗэкIэ тиIофышIэхэм «Адыгэ макъэр» къыратхыкIы, еджэх. Ащ пае зыми учIэхьанэу ищыкIагъэп. Ежь пшъэшъэжъыеу кIэгъэтхэным фэгъэзагъэр джыдэдэм къыпфытеощт, шъузыфаемкIэ шъуеупчI, къежъугъаIу.
Адам зэриIуагъэу, пшъэшъэжъыер къытеуи, тызыфаер гурыдгъаIуи, Iофхэм тагъэрэзагъэу тигъогу тытехьажьыгъагъ.
Джары Мыгу Адамэ иIофшIакIэ, цIыфхэми шIу зыкIалъэгъурэри, зыкIыфэразэхэри.
Иунагъуи дахэ. Ишъхьэгъусэу Саидэ Краснодар политехинститутыр къыухыгъэу илъэс 30-м къехъугъэу «Горгазым» щэлажьэ. Зэшъхьэгъусэхэм лъфыгъитIу зэдапIугъ — Асыетрэ Азэматрэ. НэбгыритIуми апшъэрэ гъэсэныгъэ тIурытIу яI.
Адам тыгу къыддеIэу тыфэгушIо имэфэкIкIэ ыкIи тыфэлъаIо шIоу щыIэр къыдэхъунэу, псауныгъэ иIэу, ибын-унагъо дэтхъэжьэу, гъэхъэгъэшIухэр ышIыхэу илъэсыбэрэ псэунэу.
Нэхэе Рэмэзан.