Мы мафэр мэхьанэ зиIэ мэфэкIхэм ащыщ­ ­нахь мышIэми, джырэ обществэм игъэ­кIо­ты­гъэу хигъэунэфыкIыжьырэп. Ау мыщ епхыгъэу Iоф зышIэхэрэм псэолъэшI сэнэхьатым имэ­хьанэ зэхашIыкIы. Тэ, къэ­барлъыгъэIэс амал­хэми, ар тинэплъэгъу идгъэкIырэп.

Сыд фэдэрэ лъэхъани псэо­лъэшIыныр экономикэм илъэныкъо шъхьаIэхэм ахалъытэ. Непэ Адыгеим ипсэолъэшI хъыз­мэт щылажьэхэрэм мэхьанэшхо зиIэ Iоф агъэцакIэ. Ахэм яшIуагъэкIэ цIыфхэр зы­чIэсыщт унэхэр, промышленнэ псэуалъэхэр республикэм къетаджэх, псауныгъэм икъэу­хъумэн, гъэсэныгъэм, культурэм ыкIи спортым япхыгъэ уч­реждениякIэхэр бэу тиIэ хъу­гъэх, цIыф псэупIэхэми ятеплъэ зэхъокIыгъэ мэхъу.

Адыгеим ипсэолъэшI комплексэу нэбгырэ мин пчъагъэ зыщылажьэрэр илъэс къэс иIофшIэн нахьышIоу зэрэзэхищэщтым ыуж ит. Шъугу къэд­гъэ­кIыжьын, лъэпкъ проектым къыдыхэлъытэгъэ шъолъыр проектэу «ПсэупIэ» зыфиIорэр Адыгеим щагъэцакIэ. Ащ къызэригъэнафэрэмкIэ, 2024-рэ илъэсым нэс квадратнэ метрэ миллиони 2,1-рэ зэрылъ унэхэр республикэм щашIынхэ фае. БлэкIыгъэ илъэсым квадратнэ метрэ мин 257-рэ атыгъ, мы илъэсымкIэ а къэ­гъэлъэгъоныр мин 262-м кIэ­хьанэу агъэнафэ.

«2030-рэ илъэсым нэс Урысые Федерацием хэхъоныгъэ ышIынымкIэ лъэпкъ гухэлъхэм афэгъэхьыгъ» зыфиIорэ уна­шъом УФ-м и Президентэу В. Путиныр кIэтхагъ. Ащ къыдыхэлъытагъ Iэрыфэгъу ыкIи щынэгъончъэ къэлэ щыIакIэм епхыгъэу илъэсым къыкIоцI унэгъо миллионитфым къыщымыкIэу псэукIэ амалэу яIэхэр нахьышIу ышIынхэ, псэупIэу къашIырэм илъ квадратнэ мет­рэр миллиони 120-м нахь мымакIэу щытыныр.

— УФ-м и Президентэу В. Путиным псэупIэхэм яшIынкIэ IофшIэныр нахь гъэлъэшыгъэн, пэрыохъоу щыIэхэр дэ­гъэзыжьыгъэнхэ зэрэфаем епхыгъэ пшъэрылъым игъэцэ­кIэн, тицIыфхэм псэукIэ амалэу яIэхэр нахьышIу шIыгъэнымкIэ шъолъырхэм амалышIу­хэр къаретых, — къыIуагъ АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат.

НэмыкI отраслэхэм ялъы­тыгъэмэ, псэолъэшI хъызмэтым ихэхъоныгъэ ипсынкIагъэ ашъхьа­дэкIы, Адыгеим исоциальнэ-экономикэ хэхъоныгъэ зыпкъитыныгъэ нэшанэ зэриIэр ащ къеушыхьаты.

Уасэ зыфашIырэ псэолъэшI

Кощхьэблэ районым щызэ­лъашIэрэ псэолъэшI бэлахьэу Болэкъо Нурбый Сахьидэ ­ыкъор илъэс 13 хъугъэу пшъэдэкIыжьэу ыхьырэмкIэ гъунэпкъэ гъэнэфагъэ зиIэ обществэу «Домострой» зыфиIорэм ипащэу Iоф ешIэ. А уахътэм къыкIоцI ащ ыцIэ чыжьэу Iугъэ, щытхъу хэлъэу иIофшIэн зэригъэцакIэрэм пащэхэм уасэ фашIы.

Болэкъо Нурбый къуаджэу Блащэпсынэ щыщ. 1973-рэ илъэ­сым гурыт еджапIэр къызеухым, Къэбэртэе-Бэлъкъар къэра­лыгъо университетым псэо­лъэ­шIыным ифакультет чIэхьагъ.

— А лъэхъаным къоджэ колхозым итхьаматэу Iоф ышIэщтыгъэ сиунэкъощэу Болэкъо Нурбый Осмэн ыкъом, ащи псэолъэшI сэнэхьатыр зэригъэ­гъотыгъэу щытыгъ. Шъыпкъэныгъэ, зэфагъэ зыхэлъ пащэу, акъылышIоу зэрэщытыгъэм фэшI цIыфхэм шIу алъэгъущтыгъэ ыкIи шъхьэкIэфэныгъэшхо фашIыщтыгъэ. Ар сэ ренэу щысэтехыпIэу сиIагъ ыкIи ащ фэдэ сыхъу сшIоигъоу ащ илъагъо къыхэс­хыгъ, — еIо Нурбый.

Университетыр 1978-рэ илъэ­сым къызеухым, илъэс 12-рэ Кощхьаблэ механизированнэ колоннэу «Колхозстрой» зыфиIорэм Iоф щишIагъ. Ащ ипащэщтыгъэу Н. Бзэсэжъым шIукIэ игугъу ешIыжьы, универ­ситетым щызэригъэгъотыгъэ шIэныгъэхэр щыIэныгъэм щи­гъэфедэжьынымкIэ ащ ишIо­гъэ­шхо къекIыгъ. Ащыгъум ма­с­терэу, прорабэу ыкIи участкэм ипащэу Нурбый Iоф ышIагъ.

— Псэолъэ зэфэшъхьафхэр тшIыщтыгъэх: мэкъумэщ псэуа­лъэхэр, гъэтIылъыпIэхэр, цIыф­хэр зычIэсыщт унэхэр ыкIи музыкальнэ еджапIэр. Ащыгъум нэбгырэ 50-мэ пэщэныгъэ адызесхьэщтыгъэ, псэолъэшIхэм яIофшIэн агу етыгъэу, тызэгурыIоу Iоф тшIагъэ. Уахътэу къытфагъэуцугъэм тызэрехъу­лIэщтым имызакъоу тшIэрэм идэгъугъэ уемыхъырэхъышэ­жьынэу псэуалъэхэр дгъэ-псы­щтыгъэх. IэпэIэсэныгъэшхо зы­­хэлъыгъэ сиIофшIэгъугъэхэу Тырку Аслъан, Владимир Стариковскэр, КIэдыкIое Теуцожь шIукIэ сыгу къэкIыжьых. Тызэгъусэу псэолъэ пчъагъэ дгъэуцугъэ, — къыIуагъ Нурбый.

Ащ ыуж Нурбый ПМК 33 «Адыгпромстрой» зыфиIорэр ыгъэпсыгъ, Кощхьэблэ карьерым итхьаматэу Iоф ышIагъ. Нэужым, 2007-рэ илъэсым, псэ­о­лъэшIынымкIэ IэпэIэсэныгъэшхо зэрэIэкIэлъыр иIэубытыпIэу псэолъэшI фирмэу «Домострой» зыфиIорэр ыгъэпсыгъ. Фирмэм нэбгырэ 60 фэдизмэ Iоф щашIэ, псэолъэшI-монтаж IофшIэнхэр зэкIэ агъэцакIэх. Нурбый зипэщэ фирмэм иIофышIэхэм якъарыукIэ Кощхьэ­блэ районым, республикэм ыкIи тигъунэгъу Краснодар краим псэолъэ пчъагъэхэр ащагъэуцух. Ахэм язытет идэгъугъэ пащэхэми, цIыфхэми осэ ин фашIы.

Болэкъо Нурбый узыщыгу­гъын ыкIи пшъэдэкIыжьышхо зыхьырэ псэолъэшI, иIофшIэн хэшIыкIышхо фыриI, ащ къы­хэкIыкIэ псэолъэшI IофшIэнхэр цыхьэ фашIых. Федеральнэ программэу «Iэрыфэгъу щыIа­кIэр» зыфиIорэм хэлажьэзэ районым псэуалъэхэр щегъэ­псых, ащ нэмыкIэу ошIэ-дэмышIэ Iофым ыпкъ къикIэу гузэжъогъу чIыпэ ифагъэхэу, гъэцэкIэжьын IофшIэнхэр зи­щыкIагъэхэм IэпыIэгъу афэхъу. Джащ фэдэу шIушIэ Iофтхьа­б­зэхэм ренэу зэрахэлажьэрэмкIэ Нурбый ыцIэ районым дэгъоу щашIэ.

— Шъыпкъэр пIоны хъумэ, Нурбый узыщыгугъын цIыф, — къыщаIуагъ Кощхьэблэ район администрацием.

Мы уахътэм ехъулIэу Нурбый зипэщэ фирмэм Шэуджэн районым ит къутырэу Дукма­совым дэт гурыт еджапIэм испортзал игъэкIотыгъэ гъэцэ­кIэжьынхэр ришIылIагъэх. ТхьамафэкIэ узэкIэIэбэжьмэ Очэ­пщые еджапIэм испортзали агъэцэкIэжьи, атыгъ.

Фирмэу «Домострой» зыфи­Iорэм ипрорабэу Гъогунэкъо Налбый къызэрэкIигъэтхъы­гъэмкIэ, иIофшIэнкIэ пхъэшагъэ зыхэлъ пащэу зэрэщытым имызакъоу, Нурбый цIыфыгъэ ыкIи акъылыгъэ зыхэлъ гъэсакIоу щыт, IофшIэныр нахьышIоу зэрэбгъэцэкIэн плъэкIыщтыр къыбгурегъаIо, къыуегъэлъэгъу, бэмэ яупчIэжьэгъу.

IофшIэным дакIоу Нурбый унэгъо дахэ иI. Ишъхьэгъусэу Нурыетрэ ежьыррэ кIалэрэ пшъашъэрэ зэдапIугъэх, шъхьэ­кIэфэныгъэшхо зыфашIырэ унагъоу къуаджэм дэсхэм зэу ащыщ. ИкIалэу Арсени ятэ илъагъо къыхихыгъэу псэолъэшIэу Iоф ешIэ, Мариет къуаджэу Фэдз КIэрэфмэ яныс, кIэлэ­егъадж. Нурбыйрэ Нурыетрэ къорэлъф-пхъорэлъфи 7 яI, ахэр ягушIуагъоу щыIэныгъэ гъогум рэкIох.

— ТапэкIэ джыри мурадхэр, гупшысэхэр сиIэх, — еIо ащ. — IофшIэным сыгу фэщагъэу щытышъ, ащ кIуачIэ къысеты. СэркIэ анахь шъхьаIэр унагъор къыскъотэу, ренэу яIэ­пыIэгъу къызэрэсагъэкIырэр ары. Къо­рэлъф-пхъорэлъфхэм тыгу къыдащае, ахэр титхъагъоу тилъагъо тырэкIо. Ар сэр­кIэ зымы­уасэ щыIэп.

ПсэолъэшIым и МафэкIэ Бо­лэкъо Нурбый тыфэгушIо. Гу кIуачIэу иIэм къыщимыгъакIэу, псауныгъэ пытэ иIэу, иунагъо, игупсэхэм адатхъэу, бэрэ щы­Iэнэу тыфэлъаIо.

КIАРЭ Фатим. Сурэтхэм арытхэр: Болэкъо Нурбый; псэолъэшIхэм гъэцэ­кIэжьынхэр лъагъэкIуатэх.