ИскусствэхэмкIэ кIэлэцIыкIу еджапIэу N 1-м Урысые Федерацием икъэралыгъо программэу «Гъэсэныгъэм ихэхъоныгъ» зыфиIорэмкIэ игъэкIотыгъэ гъэцэкIэжьынхэр зэрэщыкIохэрэр тыгъуасэ зэригъэлъэ­гъугъ Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат.

Шъугу къэдгъэкIыжьын, Къы­блэ федеральнэ шъолъырымкIэ Адыгее закъор ары мы программэм хэлэжьагъэр ыкIи мылъку къызыфатIупщыгъэр. Къэралыгъо программэу «Гъэсэныгъэм ихэхъоныгъ» зыфи­IорэмкIэ зэкIэмкIи шъолъырым сомэ миллион 217-м ехъу къы­фэкIуагъ искусствэхэмкIэ еджэпIи 4-мэ яигъэкIотыгъэ гъэцэ­кIэжьын тегъэпсыхьагъэу: Мые­къуапэ дэтхэу искусствэхэмкIэ кIэлэцIыкIу еджапIэу N 1-р ыкIи кIэлэцIыкIу художественнэ еджапIэр; джащ фэдэу искусствэхэмкIэ кIэлэцIыкIу еджа­пIэхэу псэупIэхэу Красногвардейскэмрэ Каменномостскэмрэ адэтхэр.

Тыгъосэрэ IофшIэгъу дэкIыгъом лIышъхьэм къызэрэщи­IуагъэмкIэ, искусствэхэмкIэ еджапIэхэм ягъэцэкIэжьын УФ-м и Президентэу Владимир Путиным УФ-м и Федеральнэ ЗэIукIэ фишIыгъэгъэ Джэпсалъэм зэрэхэтэу, искусст­вэхэмкIэ шъолъыр ыкIи муниципальнэ еджапIэхэр лъэхъанэм диштэу гъэпсыгъэнхэм ылъэныкъокIэ къыхиубытэу зэшIуахы.

АР-м культурэмкIэ иминистрэу Аулъэ Юрэ къызэриIуагъэмкIэ, искусствэхэмкIэ кIэлэцIыкIу еджапIэу N 1-р Мые­къуапэ 1936-рэ илъэсым ща­гъэпсыгъ. Илъэсыбэм къыкIоцI культурэм гъэсэныгъэмкIэ иуч­реждение анахь шъхьаIэу мы еджапIэр къалэм дэтыгъ. 1970-рэ илъэсыр ары зычIэт унэу плIэу зэтетыр зашIыгъэр. Концерт гъэлъэгъуапIэхэр, къэ­шъоным зызщыфагъэсэрэ классхэр, егъэджэн аудиторие 45-рэ мыщ хэтых. Мыхэр зэкIэ бэ­шIагъэ гъэцэкIэжьынхэм за­щыкIэщтыгъэхэр.

Федеральнэ программэм зэрэхэхьагъэхэм ишIуагъэкIэ Iофыгъор дэгъэзыжьыгъэ хъущт. ЕджапIэр зычIэт унэм иигъэкIотыгъэ гъэцэкIэжьын сомэ миллион 88,1-рэ пэIуагъэхьанэу щыт, мыщ щыщэу сомэ миллион 86,8-р федеральнэ бюджетым къытIупщыгъ. 2021-рэ илъэсым сомэ миллион 61, 6-р концерт гъэлъэгъуапIэм игъэцэкIэжьын пэIуагъэхьащт.

«Къэралыгъом ипащэ пшъэ­рылъ къышIыгъ искусствэхэмкIэ кIэлэцIыкIу еджапIэхэм яигъэкIотыгъэ гъэцэкIэжьын, язэте­гъэ­псыхьан апае мылъку къэтIупщыгъэнэу. Тэ типшъэрылъыр — мурадыр тэрэзэу гъэцэкIэ­гъэныр, тIэ къифэрэмкIэ къэралыгъом и Президент къыгъэнэфагъэр икъоу пхырытщыныр, ахъщэу къатIупщыгъэр шIуа- гъэ къытэу дгъэфедэныр арых. Муниципальнэ къулыкъухэмрэ куль­турэмкIэ министерствэмрэ зэзэгъыныгъэу ашIыгъэ пстэумкIи зэшIуахынэу къадыхэлъытагъэхэм анаIэ атырагъэтын фае», — къыIуагъ АР-м и ЛIышъхьэ.

ГъэцэкIэжьынхэр зэрэкIохэрэр къыплъыхьэ зэхъум КъумпIыл Мурат псэолъэшIыхэм анаIэ тырагъэтынэу афигъэпытагъ еIолIэнчъэу Iофыр зэшIуахын зэрэфаем. Джырэ уахътэм унашъхьэр зэблахъу, электроэнергие рыкIуапIэхэр агъэкIэжьых, сантехническэ ыкIи унэкIоцI зэгъэпэшынхэр зэшIуахых. ТапэкIэ шъхьаныгъупчъэхэр, инже­нернэ псэуалъэхэр зэблахъу­щтых, унэ кIыбыри, унэ кIоцIыри къагъэкIэжьыщт. Къихьащт илъэсым концерт гъэлъэгъуапIэм ыуж ихьащтых ыкIи IофшIэнхэр зэкIафэщтых. Ахэр зэшIозыхырэ хъызмэтшIапIэу «Ремстройсервис» зыфиIорэм ипащэхэм теубытагъэ хэлъэу къаIуагъ псэо­лъэшIыныр игъом ыкIи шэпхъэшIухэм адиштэу зэраухыщтыр.

Пстэури къызеплъыхьэм, рес­публикэм ипащэ культурэмкIэ министерствэм пшъэрылъ фи­шIыгъ федеральнэ къэралыгъо программэхэм шIуагъэ къатэу гъэцэкIэгъэнхэмкIэ зэралъы­плъэщтхэм фэгъэхьыгъэу.

ИскусствэхэмкIэ кIэлэцIыкIу еджапIэу N 1-м ипащэу Лариса Грачевам АР-м и ЛIышъхьэ рэзэныгъэ гущыIэхэр къыфигъэ­загъэх искусствэхэмкIэ кIэлэцIыкIухэм ягъэсэныгъэ хэгъэ­хъогъэным ынаIэ къызэрэтыригъэтырэм пае ыкIи къыхигъэ­щыгъ еджапIэм иматериальнэ-техническэ зытет хагъахъоу, лъэхъанэм диштэу загъэпсыкIэ, зэрэрагъэджэщтхэм идэгъугъи зэрэхэхъощтыр. ЯплIэнэрэ къа­тэу АР-м и Лъэпкъ хъарзынэщ ыубытыщтыгъэри къаратыжьыщт, ащ ишIуагъэкIэ еджакIохэм япчъагъи хагъэхъощт.

ИскусствэхэмкIэ кIэлэцIыкIу еджапIэу N 1-м джырэ уахътэм нэбгырэ 700 щырагъаджэ, на­хьыбэр республикэ бюджетым имылъкукIэ. Илъэс къэс еджапIэм къычIигъэкIыхэрэм япроцент 15 — 20-р искусствэмрэ культурэмрэ япхыгъэ сэнэхьат зыщарагъэгъотырэ еджапIэхэу Адыгеим, Краснодар краим, Москва, Санкт-Петербург, Урысыем инэмыкI шъолъырхэм адэтхэм ачIахьэх. Мыщ ще­джэхэрэм мызэу зэнэкъокъу зэфэшъхьафхэм текIоныгъэхэр къащыдахыгъэх, Шъачэ щыкIогъэ Олимпиадэ джэгунхэм язэфэшIыжьыни ащыщхэр хэлэжьа­гъэх, Урысыем изэхэугъоегъэ кIэлэцIыкIу хор хэтхэу Къэралыгъо Кремлевскэ Ордэунэжъым исце­ни зыкъыщагъэлъэгъуагъ.

ИскусствэхэмкIэ кIэлэцIыкIу еджапIэу N 1-м урысые зэнэ­къокъоу «ИскусствэхэмкIэ кIэлэцIыкIу еджэпIэ анахь дэгъу 50» зыфиIорэм текIоныгъэ къы­щыдихыгъ, «Урысыем иеджэпIэ анахь дэгъуи 100» зыфиIорэм илауреат хъугъэ лъэныкъоу «Ис­кусствэхэмкIэ еджэпIэ анахь дэгъу» зыцIэмкIэ. «КъэкIощтым иеджапIэкIэ» зэджэгъэхэ я II-рэ Урысые гъэсэныгъэ форумым къыхиубытэу ар зэхащэгъагъ.

Сурэтхэр А. Гусевым тыри­хыгъэх.