Зынахь нэпэ дахэ щымыIэр цIыфыгъ, зынахь нэпэнчъагъэ мыхъужьырэр къэрарынчъагъ. ГукIэгъурэ лъытэныгъэрэ жъыгъом фэмышIыным нахь акъылынчъагъэрэ хьилагъэрэ къэгъотыгъуай. Непэ ныбжьыкIэгъум къарыоу, кIуачIэу къыпхилъхьэрэм утегушхукIэу, гуштэгъуаеу зыогъэпсыкIэ, цIыфыгъэ хъурэп. Акъыл зиIэм ежь имыгопэщтыр нэмыкIым рипэсырэп, мыжъоу бдзыгъэм узэрелъэпэожьыщтыр щыгъупшэрэп.

ПIуныгъэ-гъэсэныгъэ тэрэз зиIэ цIыфым зыгорэ ыгъэцIыкIуныр ишэнэп. Нэпэ теплъэ закъор арымырэу, цIыфыр къэз­гъэдахэу, уасэ фэозгъэшIэу щытыр псэм ибаигъэрэ икъэбзагъэрэ ары.

Къэхъугъэу мылIэжьын щыIэп, ащ фэдэу дунаир гъэпсыгъэ, ау уныбжьыкIэ зыхъукIэ (зэкIэри зэфэмыдэми), жьыбгъэ псынкIэу шъхьэм щыбыбатэрэм а гупшысэ зафэхэм уакIэрелъэсыкIы. ПкIэнчъэу аIуагъэп «зинахьыжъ зымыгъашIорэм, иныбжьыкIэ мэкIоды».

Ау жъым узэригъэгупсэфэу, узэригъатхъэрэр зэхэпшIагъэмэ, нахьыжъхэм яакъыл губзыгъагъэ, лъэпкъ акъыл псыхьагъэу зынахь кIэн лъапIэ щымыIэр уилъэпIэщт, гущыIэжъым зэриIоу, «уижъ ыIорэр пшIэщт…».

Гукъау, ау ныбжьыкIэхэм бэрэ жъыхэр хъэтэпэмыхь- дэхьащхэн ашIых. Илыегъэ жъыгъор сIорэп, ау ежьхэм ялъытыгъэмэ нахь баIо зылъэгъугъэу, къэзгъэшIагъэхэм аIуи, ашIи, ягъэпсыкIэ-шIыкIи алъэгъуни, зэхахыни алъэкIырэп.

Ау тиобществэ иныбжьыкIэхэр щыIэныгъэм зэфэдэу тегъэпсыхьэгъэшхохэу зэрэщымытхэм къыхэкIэу, унэгъо кIоцIым жъи кIи ащызэдэпсэунхэ фаеу мэхъух. Ащ фэдэ псэукIэм гумэкI-гузэгъабгъэр къебэкIы, унагъохэр зэхэзых, сабыйхэр зэрадзэх…

Ау хэти къыгурыIон фаер зижъ зымыгъашIорэм ныбжьи ежь ышъхьэкIэ гъэшIоныгъэ зэримыIэщтыр ары.

Мы къэбар хъугъэ-шIагъэу цIыфхэм къахэнэжьыгъэм ар джыри зэ къеушыхьаты.

«IэшIуба, гуащэ?!»

Зы адыгэ къуаджэ унэгъо къызэрыкIо горэ дэсыгъ. Ныса­кIэм гощэ хьафизэ иIагъ. Ипсауныгъэ ащ фэдагъэми, гуащэр къуаджэми, тэмашъхьэми, зы­хэс лъэпкъыми къызэрэуатын щыIагъэп — дунэе нэфыр ихьафыгъэми, акъыл зиIэ бзылъфыгъэ рэхьатыгъ. Къо закъом исабыйхэр ыIэ атыримыхэу ыпIущтыгъэх. Ау нысэм чэщи мафи мыпшъыжьэу кушъэ натIэр зымытIупщэу щыс гощэ хьафи­зэр иIум-пэмыгъ, къыридзахэщтыгъэп.

Мо бзылъфыгъэ гъыргъытым (шъхьэпсынкIэм) «цIыфныкъо гуащэр» сыдэу щыхъуныгъа?! Ежь фэдэу щылыс мэшIуагъэмэ зыгорэм фэдагъ нахь. «КIонэп, чъэнэп, плъэнэп, ышIэнэп — хьафизэ тхъагъо мэхъуа?» —ыгукIэ нысэр бэрэ зыдэгущыIэжьыщтыгъ. Нысэм идысыгъэ-зэфэнчъагъэ гуащэми зэхимышIэу е гу лъимытэу щытыгъэп, ау иунагъо Iо къырилъхьанэу фэягъэп. Амалынчъэу сымаджэ хъугъэкIэ унагъом икIыжьмэ, тыдэ кIожьыныгъа, къоми бзэгу фихьыныр, ыгу хэуIоныр къыригъэкIущтыгъэп. Анахьэу укIытэрэ къэрарырэ пхэлъ хъумэ, бэба пщэчэу узышIолIыкIыщтыр, къо закъори пыут пшIыным уфэещтэп.

«СызылIэщтыр зы мафэ ныIэп», — ыуи, ныо тхьамыкIэр зэкIэ хъурэм еуцолIэгъагъ.

Нысэри икIасэр имафэу, шIоигъор ышIэу, зыритэкъу­хьажьэу щыIагъ. Аузэ зы мафэ горэм нысэр унагъом шIукIаеу щыIэо-лъэуагъ: гыкIагъэ, лъэкIагъэ, пхъэнкIагъэ. Дэгъоу зэкIэутыгъэу, хьалыгъу фэбэ гъэжъэ­гъэкIэ кIышъо плъыжьыбзэмрэ онджэкъ къое гъугъэ такъырышIурэ ышти тIысыгъэу ышхызэ, гощэ нитIунэшъум еупчIыгъ: — Хьалыгъу фабэмрэ къуаемрэ IэшIуба, гуащэ?

Ныом ычыишъхьэ жьы къырамыгъащэу шъхьакIомрэ хьазабымрэ къыIугъолъхьагъэх, нэпс щыугъэр, ощхыпсэу, зэпымыужьэу нэгушъхьитIум къя­чъэхыщтыгъ. Ау нысэ жъалымым ыгу чъы­Iэ зыкIи хъурэм къыгъэшъэбагъэп…

КъызэраIотэжьырэмкIэ, ныо хьафизэм ихьадагъэ къекIолIэгъэ цIыфхэу, Iофым щыгъуа­зэхэм янэрылъэгъоу, къом шъуз къэрарынчъэр ытыщэу къэкIуагъэхэм ныбжьи къымыгъэзэ­жьынэу адитIупщыжьыгъагъэу ары.

Мамырыкъо Нуриет.