Зэпахырэ узэу коронавирусым ыпкъ къикIыкIэ гъунэпкъэ гъэнэфа­гъэ­хэу Адыгеим щыIагъэхэр нахь агъэмакIэхэзэ щытырахыжьых. Игъо­рыгъозэ цIыфхэр щыIэныгъэм хэгъозэжьых, IофшIапIэхэр зыте­тыгъэ шапхъэхэм атехьажьых. Адыгэ Республикэм граждан Iофхэр тхыгъэнхэмкIэ и ГъэIорышIапIэ пандемием илъэхъан яIофшIакIэ зы­фэдагъэр, ащ зэрарэу къыхьыгъэр ыкIи мы уахътэм зытетыр къед­гъэ­Iотагъэх къулыкъум иупчIэжьэгъу шъхьаIэу Джамырзэ Заремэ.

Мэлылъфэгъум къыщегъэжьагъэу бэдзэогъум нэс Адыгеим и ЗАГС зэфэшIыгъэ шIыкIэм тетэу Iоф ышIагъ. Мыщ ифэIо-фашIэхэр зищыкIэгъэ пстэуми пэшIорыгъэшъэу зарагъэтхы­щтыгъ е Iудзыгъэ шIыкIэм тетэу лъэIу тхылъхэр къарагъэхьыщтыгъэх. Джы бэдзэогъум и 17-м къыщегъэжьагъэу мэфэкI шIыкIэм тетэу зэгуатхэнхэр рагъэжьэжьыгъ.

— Къэзэрэщэхэрэр мэфэкI шIыкIэм тетэу зыщызэгуатхэ­хэрэ залыр бэдзэогъум и 17-м къызэIутхыжьыгъ ыкIи Мые­къуапэ унэгъо 12 щызэгуатхагъ, шэмбэтми джащ фэдиз, — ­къеIуатэ Джамырзэ Заремэ. — Ау ащ къикIырэп шIоигъо­ныгъэ зиIэ пстэури мыщ къы­чIэхьанхэ амал яIэу. ЮстициемкIэ министерствэм къытфигъэнэфэгъэ шапхъэхэм атетэу нэбгыри 10 ныIэп къычIэхьан зылъэкIыщтыр. Ахэм зэкIэми ухъумэн амалхэр къызфагъэфедэнхэу щыт, азыфагу зэпэчы­жьагъэу илъын фаер гъэт­хъы­гъэу гъэнэфагъэ. Джащ фэ­дэу зызэгуатхэхэ нэужым залыр дезинфекцие ашIы.

Гъунапкъэхэр зыщагъэпхъэшэгъэ мэзищым къыкIоцI унагъо зэдэзышIэн, гухэлъэу ашIыгъэр джэгу дахэкIэ къэзыгъэбаин гупшысэ зиIагъэхэм пандемием иягъэ аригъэкIыгъ. МэфэкI Iофтхьабзэхэр ашIын, Iахьыл гупсэхэр хъярым къырагъэблэгъэнхэ фитыныгъэ мы уахътэм цIыфхэм яIагъэп.

ЗАГС-м иIофышIэ зэрэхигъэу­нэфыкIыгъэмкIэ, а лъэхъаныр къэмысызэ, зызэгозытхэ зышIоигъоу лъэIу тхылъхэр къэзытхыгъагъэхэм зэкIэми телефонкIэ афытеуагъэх, цIыфыбэ къы­рагъэблэгъэнэу фитыныгъэ зэ­рямыIэщтым щагъэгъозагъэх, нэмыкI уахътэ къыхахыныр хэкIыпIэшIоу зэрэщытыр ара­Iуагъ.

— Зэшъхьэгъусэ зэфэхъун гухэлъ зиIэхэм анахьыбэм ма­фэр лъагъэкIотагъ (тхылъ 87-рэ), ау гухэлъэу ашIыгъэр зэ­блэзымыхъужьыгъэхэри къа­хэкIыгъэх, — къыIуагъ Джамыр­зэ Заремэ. — Мы илъэсым имэзих тштэмэ, къэзэрэщагъэ­хэм япчъагъэ 628-рэ мэхъу, зэхэкIыжьыгъэхэр — 624-рэ. Мы пчъагъэр зэгот дэдэ къэзышIыгъэр мэзищэу зигугъу къэтшIырэм щыIэгъэ гъунап­къэхэр ары. БлэкIыгъэ илъэсым мыщ фэдэ ипIалъэ ебгъапшэмэ, къэзэрэщэгъэ пчъагъэу рес­публикэм щатхыгъэр 863-рэ, зэхэкIыжьыгъэхэр — 787-рэ.

Пчъагъэхэм къагъэлъагъо мэ­фэкI Iофтхьабзэ зышIын шIоигъоныгъэ зиIэ цIыфхэр пандемиер текIыфэ ежэнхэ гухэлъ зэрашIыгъэр. Анахь мэхьанэ ин зиIэ мафэхэм ахалъытэрэр дахэу, ныбджэгъухэр, Iахьыл гупсэхэр ягъусэхэу рагъэкIо­кIынэу ыкIи мэзэ заулэкIэ лъы­кIотагъэу зэрэхъугъэм ымы­гъащтэхэу къыхэзыхыгъэхэр гъунапкъэхэм яIухыжьын ежагъэх. Ащ ишыхьат мы кIогъэ бэрэскэшхо-шэмбэт мэфитIум республикэм унэгъо 37-рэ зэрэщызэгуатхагъэр.

Сыд фэдэ щынагъуи къы­мыгъэуцоу, гухэлъэу ышIыгъэр щыIэныгъэм пхырищынэу теубытэгъэ пытэ зышIыгъэхэри къахэкIыгъэх. ЗАГС-м шапхъэу ыгъэуцугъэхэм атетэу ныбжьыкIитIоу унагъо зэдэзышIэ зы­шIоигъохэм язакъоу, нэмыкI чIамыгъахьэу зэгуатхагъэхэри къыхэкIыгъэх. Мэзищым къыкIоцI а пчъагъэр 278-рэ мэхъу.

Джамырзэ Заремэ тызэрэщигъэгъозагъэмкIэ, зызэгозы­тхыкIыжьырэмэ япчъагъи пандемием къыкIоцI нахь макIэ хъугъэ. Мэлылъфэгъу-мэ­къуогъу мазэхэм — 266-рэ, икIы­гъэ илъэсым ащ фэдэ уахъ­тэм — 418-рэ. Мыщ уезыгъэгупшысэрэ лъэныкъохэри хэ­лъых. ЦIыф­хэр унэм зэдисхэ зэхъум нахь зэпэблагъэ хъу­гъэха, хьауми пандемием ыпкъ къикIыкIэ ягу­хэлъ лъагъэкIо­тагъа? Сыдэу щытми, гумэкIыгъор зытекIыкIэ мы пчъа­гъэхэм зэхъокIы­ныгъэ ин афэмыхъунэу тэгугъэ.

Зидунай зыхъожьыгъэхэм ягугъу къэтшIыми, а пчъагъэми къыщыкIагъэу статистикэм къе­гъэлъагъо. Ащ ушъхьагъоу фэ­хъугъэр къэшIэгъуае: зекIоныр зэрагъэмэкIагъэм къыхэкIыкIэ ЗАГС-м зыфамыгъэзагъа, хьауми лIагъэхэм япчъагъэ нахь макIэ хъугъа? ЫпшъэкIэ къыщытIогъэ мэзищым къыкIоцI мыгъэ нэбгырэ 1352-мэ ядунай ахъожьыгъ.

ЗАГС-м иорганхэм сабыеу къэхъурэм ипчъагъи щатхэу ха­бзэ. 2020-рэ илъэсым имэзих нэбгырэ 2069-рэ къэхъугъ. 2019-рэ илъэсым ебгъапшэмэ, нэбгыри 170-кIэ нахьыб.

ЗАГС-м иIофшIэн зыпкъ итэу зэрэригъэжьэжьыгъэм емылъы­тыгъэу, джыри пандемием тиреспубликэ къызэрэщыкIимы­чырэр къыдэтлъытэзэ, тызыфэ­сакъыжьымэ нахь тэрэз. Арышъ, шIоигъоныгъэ зиIэ пстэури мы органым пчъагъэрэ мыкIонхэм фэшI къэралыгъо фэIо-фашIэхэм япорталкIэ пэшIорыгъэшъэу зыхатхэн алъэкIыщт.

Iэшъынэ Сусан.