Шэуджэн районым имэкъумэщ хъызмэтшIапIэу Зезэрэхьэ Аслъан зипащэр илъэс къэс лэжьыгъэ бэгъуагъэ къизыхыжьыхэрэм ащыщ. ПстэумкIи лэжьыгъэ гектар 500-м ехъу иI. Бысымым гущыIэгъу тызыфэхъум къызэрэтиIуагъэмкIэ, ащ щыщэу 50-м бжыхьэсэ хьэр тырипхъэгъагъ, гектар 300-р коцым ригъэубытыгъагъ, рапсыри 50 хъущтыгъэ, гектар 200-р тыгъэгъаз.

Бжыхьэсэ лэжьыгъэм иIухы­жьын мы хъызмэтшIапIэм щаухыгъ. ГъэрекIо бжыхьэ губгъо IофшIэнхэр игъом зэшIуахыгъэ­хэу, лэжьыгъэм ищыкIэгъэ пстэур икъоу рашIылIагъэми, мы илъэсым игъатхэ огъур къызэ­кIом, зыпари къамыугъоижьыным тещыныхьэхэу, Iофхэр дэи къэхъугъагъэх. Коц хьасэхэр аригъэжъожьынхэм егупшысэщтыгъэу ары Аслъан къызэриIуа­гъэр. Арэу щытми, зэрэмыгу­гъагъэхэу хъугъэ. Огъум ыуж ощххэр къызэкIэлъыкIожьыхи, лэжьыгъэр къызэтырагъэуцо­жьыгъ, зыпари къымытыщтыр хэгъэкIыри, адрэ гъэхэм афэдэу бэгъуагъэ.

Хьэ гектарым, гурытымкIэ лъытагъэу, центнер 73-рэ хъыз­мэтшIапIэм къыщырахыгъ. Ар зэрэмымакIэр нафэ. Коцыри бэгъуагъэ. ГурытымкIэ лъытагъэу ащ изы гектар центнер 62-рэ къикIыгъ. Рапс гектарым, ари гурытымкIэ лъытагъэу, центнер 27-рэ къытыгъ.

Ахэм анэмыкIэуи коц чылапхъэ ышIыщтыр къызщигъэкIырэ хьасэхэр Аслъан иIэх. Лэжьыгъэ чылэпхъакIэхэм зыщадэла­жьэхэрэ институтэу Краснодар дэтым зэпхыныгъэ дыриIэу, илъэс 15 фэдиз хъугъэу Iоф дешIэ. Ащ иселекцие щыщ ыгъэ­федэрэри. Мыгъэ хьэ чылэпхъэ­кIэ лъэпкъэу «Иосиф», коц лъэпкъхэу «Таня» ыкIи «Алексеевич» хилъхьагъэхэр.

ТызэрэщигъэгъозагъэмкIэ, илъэс къэс лэжьыгъэ чылап­хъэу хилъхьэрэр зэфэшъхьаф, зы лъэпкъ гъэнэфагъэ епхыгъэу Iоф ышIэрэп. Институтым лэжьыгъакIэу къыгъэкIыхэрэм ежь ичIыгу, чIыопсым, климатым къякIунэу ахэтыр къахехышъ, епхъы. Мыгъэ ащ фэдэу гектар пшIырыпшI хъоу хьэсищ иIагъ. Ахэм «Алексеевич», «Степь» ыкIи «Темирязевка- 150» зыфиIорэ чылэпхъэкIэ лъэпкъхэр атырипхъэгъагъэх. КъызэриIуагъэмкIэ, «Алексеевичым» изы гектар, гурытымкIэ лъытагъэу, центнер 78-рэ къытыгъ, «Степим» центнер 76-рэ къырихыгъ, «Темирязевкэм» 65-рэ къыщаугъоижьыгъ.

Лэжьыгъэр зэрэбэгъуагъэм имызакъоу, изытети дэгъудэд. Коцыр гъомылапхъэ хэпшIыкIыным фэхьазыр, процент 12,3-рэ белокэу хэлъ. Ащ фэдэ коц дэгъур IугъэкIыгъошIу зэрэхъущтым Iо хэлъэп. Мыгъэ уасэу щыIэхэми чIыгулэжьхэр агъэразэх. Килограммым сомэ 11,5 — 12,5-рэ ыуас. Ар сомитIу фэдизкIэ гъэрекIорэм нахьыб. Арэу щытми, коцым иIугъэкIын бысымыр дэгуIэрэп, иIыгъыпIэ­хэм ачIэлъ. КъэкIощт илъэсыми мы культурэ дэдэхэр халъхьан гухэлъ яI. Ащ фэшI лэжьыгъэр зытырахыжьыгъэр етIупщыгъэу бжыхьэм апхъыщтхэм афагъэ­хьазыры.

КомбайнитIоу лэжьыгъэр зыIожьыгъэхэм язырэр «АКРОС» зыфиIорэм фэд. Ар «Росагролизингым» ипрограммэ къыдыхэлъытагъэу лизингкIэ мыгъэ къыщэфыгъ.

— Мы программэр мэкъумэщ хъызмэтым пылъхэмкIэ IэпыIэгъушхоу щыт, — къыIуагъ Ас­лъан. — Зэпахырэ узэу дунаир зэлъызыкIугъэм иягъэу отрас­лэм ригъэкIырэр нахь макIэ шIыгъэным пае мыгъэ фэгъэ­кIотэнхэри къышIыгъэх. ГущыIэм пае, лизингыр къыпфигъэпсыным пае оуеу ахъщэ гъэнэфагъэ уиIэн фаеу щытыгъ. Ар тырихи, зыпари стыгъэп. Техникэр къызыпщэфыгъэм ыуж илъэс тешIэмэ ары ныIэп чIы­фэр птыжьынэу зебгъажьэрэр. Илъэсий пIалъэу къыуеты. Проценти 2-м тIэкIу ехъу ныIэп илъэсым техъорэр. Ар лъэшэу федэ. «Росагролизингым» ипрограммэкIэ гъэрекIуи трактор къэсщэфыгъ.

Мыщ лъыпыдзагъэу мэкъумэщ хъызмэтыр мылъку къэкIуапIэу къыхэзыхыгъэхэм егъэжьапIэ зэрафэхъурэр, Iоф зышIэхэрэм за­ушъомбгъуным афытегъэ­псыхьэгъэ къэралыгъо программэу щыIэ хъугъэхэр IэпыIэгъу­шхоу зэрэщытхэр, ахэм яшIуагъэкIэ мы отраслэм зыфэзгъа­зэхэрэм, федэ къыхэзыхыхэрэм япчъагъэ нахьыбэ зэрэхъугъэр Аслъан къыкIигъэтхъыгъ.

ХЪУТ Нэфсэт.