ХэбзэшIу зэрэхъугъэу
АР-м и Къэралыгъо Совет — Хасэм и Тхьаматэу Владимир Нарожнэмрэ ащ игуадзэу Шъэо Аскэррэ, хэбзэшIу зэрафэхъугъэу, бжыхьасэхэм яIожьыгъом чIыгулэжьхэм ахэхьэгъагъэх. Блыпэ мафэу кIуагъэм ахэр Кощхьэблэ, Джэджэ ыкIи Шэуджэн районхэм ащыIагъэх.
ЫпэрапшIэу Къэралыгъо Советым — Хасэм идепутатхэу чIыгулэжьыным пылъхэм адэжь кIуагъэх. Апэу зихьасэхэр къаплъыхьагъэр Кощхьэблэ районым ит хъызмэтшIэпIэ анахь инэу, анахьыбэу чIыгу зылэжьыхэрэм ащыщэу депутатэу Зыхьэ Зураб зипащэр ары.
Мыгъэ Iуахыжьынэу коц гектар 650-рэ, хьэу — 50 ыкIи рапс гектар 300 ащ щапхъыгъагъ. Хьэм иIожьын аухыгъ. Зураб къызэриIуагъэмкIэ, гурытымкIэ лъытагъэу ащ центнер 45-рэ къырахыгъ. Мы уахътэм коцымрэ рапсымрэ аIожьых. Гъатхэр къызехьэм ом зэхъокIыныгъабэу фэхъугъэм, зэ щтыргъукIыгъ, нэужым огъугъэ, яягъэ къэкIуагъ. Коц гектарым, гурытымкIэ лъытагъэу, центнер 45-рэ къеты. Гъэрэ мы хъызмэтшIапIэм къырихыжьыщтыгъэм егъэпшагъэмэ, ар центнер 20 фэдизкIэ нахь макI. Арэу щытми, лэжьыгъэм изытет ом иягъэ екIыгъэп, коцыр гъомылапхъэ зыхашIыкIырэ анахь дэгъухэм афэдэ хъугъэ. Ар Парламентым ипащэхэми къыхагъэщыгъ.
Зураб къызэриIуагъэмкIэ, рапсым ом зыпари ришIагъэп. Мы культурэр анахьыбэу федэ къэзыхьыхэрэм ащыщ, ау анахь къэгъэкIыгъуаехэм ясатыр хэт. Арэу щытми, мы хъызмэтшIапIэм ирапс урыгушхонэу хъугъэ. ГурытымкIэ лъытагъэу, зы гектарым центнер 27-рэ къыщырахыжьы.
— Мыгъэ ом иягъэ къызэригъэкIуагъэм имызакъоу, бжыхьасэхэм зыщяшIушIэнхэ фаеу, гъэтхасэхэр чIыгум зыщырагъэкIущтхэ уахътэр зэпахырэ узэу дунаир зэлъызыкIугъэм зызщиушъомбгъурэм тефагъ.
Ау ащ пае тичIыгулэжьхэм яIофшIэн къагъэуцугъэп, санитарнэ шапхъэхэр къыдалъытэхэзэ бжыхьасэхэми Iоф адашIагъ, гъэтхасэхэри апхъыгъэх, — къыхигъэщыгъ Владимир Нарожнэм.
Нэужым Парламентым идепутатэу Болэкъо Мыхьамэт зипэщэ хъызмэтшIапIэу ООО-у «Дондуковскэ элеваторым» игубгъохэм ащыIагъэх. Мыр анахь хъызмэтшIэпIэ инэу республикэм итхэм ащыщ. Лэжьыгъэ чылэпхъакIэхэм яушэтыни ащ лъэшэу щыпылъых.
Мыгъэ Iуахыжьынэу бжы-хьэсэ коц гектар 2000-м ехъу, рапсэу 800 фэдиз ыкIи хьэ гектар 400 апхъыгъагъ. Хьэм иIожьын мыщи щаухыгъ. Мыхьамэт къызэриIуагъэмкIэ, зы гектарым, гурытымкIэ лъытагъэу, центнер 54-рэ къытыгъ. Мы уахътэм коцымрэ рапсымрэ Iуахыжьых, азыныкъор хагъэкIыгъ.
Ом зэхъокIыныгъэу фэхъугъэхэр мы хъызмэтшIапIэм илэжьыгъэ егоуагъэхэп. Коцым, гурытымкIэ лъытагъэу, центнер 50-м ехъу къыщырахыжьы, 60-м нэсэу къэзытырэ хьасэхэри яIэх, рапс гектарым центнер 30-м ехъу къеты.
Мэкъумэщ хъызмэтым илъэсыбэр езыпхыгъэ Владимир Нарожнэр хьасэхэр зэрэзэригъэлъэгъугъэхэм имызакъоу, хъызмэтшIапIэхэм шIыкIэу агъэфедэхэрэм, чылэпхъакIэу апхъыхэрэм, лэжьыгъэу халъхьагъэхэм зэряшIушIэхэрэм акIэупчIагъ, иеплъыкIэхэр къыриIотыкIыгъэх.
Мыхэм ауж Шэуджэн районымкIэ республикэ Парламентым идепутатэу Къэгъэзэжь Мурат зипэщэ хъызмэтшIапIэу «Заря» зыфиIорэм кIонхэу щытыгъ, ау ащ бжыхьэсэ лэжьыгъэм иIожьын щаухыгъэу къычIэкIыгъ. ТызэрэщагъэгъозагъэмкIэ, зэхэтэу зэкIэ Iуахыжьыгъэр пштэмэ, гурытымкIэ лъытагъэу, зы гектарым центнер 60-м ехъу къырахыгъ.
Мы районым ичIыгулэжьхэм ащыщэу Лъэустэнджэл Мадинэ Парламентым идепутатэп, ау ар зипэщэ хъызмэтшIапIэу ООО-у «Премиум» зыфиIорэр республикэм анахь пэрытэу итхэм ащыщ. Ары ащ ихьасэхэми къызкIащыуцугъэхэр. Бжыхьэсэ коц гектар 1830-рэ, рапсэу 300 ыкIи хьэ гектари 170-рэ мыгъэ Iуахыжьынэу халъхьэгъагъ. Хьэри рапсыри аIожьыгъах. ГурытымкIэ лъытагъэу центнер 55-рэ зы хьэ гектарым къырахыгъ, центнер 30-м ехъу рапсым къытыгъ. Коцым щыщэу гектар 700-м ехъур аIожьыгъах, гурытымкIэ лъытагъэу, центнер 60 къырахы.
Парламентым ипащэхэр бжыхьасэу Iуахыжьыхэрэм ямызакъоу, гъэтхэсэ лэжьыгъэу хъызмэтшIапIэхэм къагъэкIыхэрэри зэрагъэлъэгъугъэх. Тыгъэгъазэмрэ натрыфымрэ мы уахътэм язытет уигъэрэзэнэу щыт, ау охътэ благъэм къемыщхымэ, огъур ягоощт.
Джащ фэдэу къэкIощт илъэсым Iуахыжьыщт бжыхьэсэ лэжьыгъэхэм япхъын чIыгур зэрэфагъэхьазырырэм, чылэпхъакIэу ащ пае мыгъэ апхъыгъэхэм, къэралыгъо IэпыIэгъум, нэмыкI лъэныкъохэм чIыгулэжьхэм адытегущыIагъэх.
Пстэумэ ауж Владимир Нарожнэмрэ Шъэо Аскэррэ яеплъыкIэхэр къыраIотыкIызэ, алъэгъугъэм лъэшэу зэригъэрэзагъэхэр къыхагъэщыгъ. Лэжьыгъэу Iуахыжьырэр зэрэдэгъум, хьасэхэр зэрэкъабзэхэм, уц шIой, анахьэу амброзиер, зэрахэмытым, машIом щыухъумэгъэнхэм ищыкIэгъэ шэпхъэ пстэури зэращагъэцакIэрэм зэрарыгушхохэрэм къыкIагъэтхъыгъ.
Мыгъэ ом изытет чIыгулэжьхэм афэмыIорышIагъэми, лъэхъаным къыздихьыгъэ шIыкIакIэу агъэфедагъэхэм лэжьыгъэр къызэрэзэтырагъэнагъэр, мыгъэ зыгъэохъугъэхэр къыдалъытэзэ, къэкIорэ илъэсым зыфагъэхьазырынэу зэрэщыгугъыхэрэм Шъэо Аскэр къыкIигъэтхъыгъ. Мы мафэм зыдэщыIэгъэ хъызмэтшIэпIэ пэрытхэр яопыткIэ нэмыкIхэм, нахь цIыкIухэм, адэгощэнхэм фэшI семинархэр зэхэщэгъэнхэр игъоу зэрилъытэрэр къыIуагъ.
— Хыныгъо уахътэм хьасэхэр къэткIухьанхэр, тичIыгулэжьхэм яIофхэм язытет, лэжьыгъэу республикэм къыщаугъоижьырэр зыфэдэм, шIыкIэу щыIэныгъэм къыздихьыгъэхэр зэрагъэфедэхэрэм защыдгъэгъозэныр шэнышIу хъугъэ, — къыIуагъ Владимир Нарожнэм. — Депутатыр цIыфхэм ялIыкIоу хадзыгъ, арышъ, ар щысэтехыпIэ хъун фае. Ащ фэшI, Парламентым идепутатэу чIыгулэжьыным пылъхэм адэжь пстэумэ апэу тыщыIагъ, нэужым тихъызмэтшIэпIэ пэрытхэм ащыщэу ООО-у «Премиумым» тыкъэкIуагъ. Илъэс пчъагъэкIэ узэкIэIэбэжьэу непэрэ мафэр ебгъапшэмэ, тичIыгулэжьхэм хэхъоныгъэу ашIыгъэхэр нафэ мэхъух. Ахэм уарымыгушхон, къыхэмыгъэщынхэ плъэкIыщтэп. Лэжьыгъэм иIожьын непэ фэдэу рэхьатныгъэ хэлъэу аухынэу, кIэзыгъэ фэмыхъоу аугъоижьышъунэу, осэ дэгъукIи IуагъэкIышъунэу тафэлъаIо.
Владимир Нарожнэмрэ Шъэо Аскэррэ къызэраIуагъэмкIэ, Iоныгъо уахътэр имыкIызэ адрэ муниципальнэ образованиехэми ащыIэнхэу гухэлъ яI.
ХЪУТ Нэфсэт.