Теуцожь районым имеханизаторхэм жъокупIэ гектар мин 25-м ехъоу яIэм зы чIыгу зали амыгъэхьаулыеу агъэлажьэ.

Ялэжьыгъэ хьасэхэр зэкIэ къабзэхэу, ялъэгагъэкIэ зэщизхэу, мынэгъырхэу, ашъокIэ ящыкIагъэр арагъэгъотызэ дэгъоу, агротехникэ пэрытым къызэриIоу адэлажьэхэзэ къызэрагъэкIыгъэхэр, хьэсэ гъу­нэ­хэри, диск онтэгъухэмкIэ зэ­хаупкIатэзэ цIыраужъхэр зэ­рагъэкIодыгъэр зыплъэгъукIэ, уагъэгушхо.

СIорэп нахьыпэм мылажьэщтыгъэхэу, Теуцожь районыр сыдигъокIи чIыгулэжь бэлахьхэмкIэ баигъэ. АцIэ-алъэкъуацIэхэми тащыгъуаз, афэгъэ­хьыгъэ тхыгъэхэри гъэзетым къидгъэхьагъэх.

Ау а лъэхъанымрэ непэрэ зэфэдэжьэп. Джырэ техникэу IэкIыб къэралхэм къащашIыгъэм фэдэхэр тиIагъэхэп. Минеральнэ чIыгъэшIухэри, гер­бицидхэри ащ фэдэу къызфэдгъэфедэщтыгъэхэп, чылапхъэ­хэри нэмыкIыгъэх.

Гъэми елъытыгъ. Тызхэт илъэ­сым кIымафэ тиIагъэп. Ос къесыгъэп, ощхи щыIагъэп. ­Гъатхэм губгъом зехьэхэм огъу­шхуагъ. ЧIыгур агъэушъэбы, ты­гъэгъазэр, натрыфыр халъ- хьэ, ау ощх къещхырэп. Чылапхъэр къэкIыщэу къешынагъэ ымыгъотымэ, пыгъухьажьы­мэ… Джащ фэд, бжыхьа­сэхэри ощхым ежэщтыгъэх, механизаторхэми, зэкIэхэми агу кIодыгъагъэ…

ТхьэмкIэ шыкур, ощхыр къыт­фещхынэу ыублэжьыгъэу, ти­лэжьыгъэ хьасэхэри, къызэ­рэтIогъахэу, дэхэ дэдэх, районым игубгъохэр гъэбэжъулъэх. Ежь-ежьырэу зи зэшIохыгъэ хъурэп, чэщи мафи ямыIэу, механизаторхэр губгъом итых. ХъызмэтшIапIэхэм япащэхэм, агрономхэм, фермерхэм алъэкI къагъанэрэп, аIэ зэкIэдзагъэу, зэдэIужьхэзэ дэгъоу гъэлэжьэгъэнхэр, ащ дакIоу коронавирусым тхьамыкIагъоу къыздихьырэр нахь макIэ шIыгъэнымкIэ районым ипащэу Хьачмамыкъо Азэмат ыпшъэ ифагъэр къыхэгъэщыгъэмэ хъущт.

Хыныгъошхори къэсыгъэшъ, IофшIэнхэри зэкIэлъэкIох

— Непэ тигубгъохэм ащы­жъот, — еIо район админист­рацием мэкъу-мэщымкIэ игъэ­IорышIапэ ипащэу ХьэдэгъэлIэ Мэджыдэ. — Сыда пIомэ илъэс псаум тызэжэгъэ хыныгъошхоу къэсыгъэм кIэухэу фэхъухэрэм ялъытыгъэщт тызэрэлэ­жьагъэр. ЖъокIупIэ гектар мин 25-м ехъоу районым къыфэ­гъэзагъэм щыщэу гъэрекIо гек­тар 16392-мэ бжыхьасэхэр ащытшIэгъагъ. Илъэс псаум къэтыухъумагъэх, тадэлэжьагъ. Минеральнэ чIыгъэшIухэмкIэ тяшIушIагъ, хьэцIэ-пIацIэхэр, цIы­раухэр, уз зэфэшъхьафхэр ахэдгъэкIодыкIыгъэх, дгъэбэ­гъуагъэх. Джы къэнэжьыгъэр игъом, кIэзыгъэ фэмыхъоу къэ­т­Iожьыныр, лэжьыгъэр тихьамбархэм ачIэтлъхьажьыныр ыкIи осэ дэгъукIэ IудгъэкIыныр ары.

Корр.: Сыд фэдэ лэжьыгъэха Iушъухыжьыщтхэр, гектар тхьапша зэ­рэ­хъухэрэр? Хыныгъом шъуфежьагъа?

Хь. М.: ГъэрекIо бжыхьэсэ гектар 16392-у хэтлъхьэгъагъэу къызфэсIуагъэм щыщэу коцэу тшIэгъагъэр гектар 12394-рэ, хьэр — 1921-рэ, рапсыр — гектар 2077-рэ.

— Хьэр Iутхыжьыгъах, рапсыми тыфежьагъ, коцыми тыфэ­хьазыр, — яIофшIагъэхэм тащегъэгъуазэ Мэджыдэ. — Хьэу тиIэгъэ тIэкIур мэфэ зытIущкIэ къаIожьыгъ, тонн 1575-рэ хьамбархэм ачIалъхьажьыгъ. ГурытымкIэ гектар пэпчъ центнер 40,7-рэ къитхыжьыгъ.

— Ащ нахь лэжьыгъэшхо къэзыхьыжьыгъэхэри тиIэх, — къыхэгущыIэ районым ифермерхэм ятхьаматэу Блэгъожъ Налбый. — Фермерэу Хьаджэбыекъо Аскэр хьэ гектар 60-у иIагъэр ыгъэбэгъуагъ, игъом Iуихыжьыгъ, гектар телъытэу центнер 57,5-рэ къыхьыжьыгъ. Фермерэу Гъонэжьыкъо Аслъан хьэ гектари 160-у ышIэгъагъэм изы гектар центнер 43-рэ къырихыжьыгъ.

— Илъэс къэс хьэр зыща­гъэбагъорэр Кушъу Рэмэзанэ зипэщэ фирмэу «Синдика-Аг­рор» ары, — игущыIэ къыпедзэжьы ХьэдэгъэлIэ Мэ­джыдэ. — А хъызмэтшIапIэу Ты­гъужъ Нурбый зиагроном шъхьа­Iэм хьэ гектар 507-у щыхалъхьэгъагъэр агъэбэгъогъагъ, апэу Iуахыжьыгъ, гектарым центнер 50-м ехъу къырахыжьыгъ, ягъэтIылъыпIэхэм тонн 2500-м шIокIэу ачIалъхьажьыгъ.

— Рапс гектар 2077-у тиIэм иIухыжьын гъэпсынкIэгъэными механизаторхэр дэлажьэх. Мы IофшIэнхэр анахь щысэтехыпIэу зыщагъэцакIэхэрэр, апэу рапсым икъэIожьын зыщыфе­жьагъэхэр ПэнэжьыкъуаекIэ «Дортранссервисыр» ары. Рапс гектар 525-у яIэм икъэIожьын непэ тхьаумафэми, зэрэдэла­жьэхэрэр къэтлъэгъугъ. Хьасэм хэтхэ комбайниплIымэ къэуцу ямыIэу Iоф ашIэ, автомаши­нэхэм лэжьыгъэр етIупщыгъэу къачIащы. КъызэралъытэрэмкIэ, гектар пэпчъ центнер 23 — 25-м нэсэу къырахы. А пчъа­гъэр ыпэрэ илъэсхэм ялъытыгъэмэ, центнер зыхыблыкIэ на­хьыб. Мы тхыгъэр гъэзетым къехьэфэкIэ рапс гектар 300-м къыщымыкIэу Iуахыжьыщт, — къытфеIуатэ ХьэдэгъалIэм. — Рапсым иIожьын фежьэщтых Пэнэжьыкъуаерэ Джэджэхьаблэрэ адэтхэ фирмэхэри. Апэ­рэм — рапс гектар 1068-рэ, ятIонэрэм — гектар 378-рэ Iуа­хыжьынэу щыт.

Ахэм ауж коц гектар 12394-р Iуахыжьыщт. Ащ фе­жьэн­хэм ятехники яцIыфхэри фэхьазырых.

IофшIэнхэр зэкIэлъыкIохэу агъэцакIэх

Комбайнэхэм хьэр Iуахыжьы зэхъум уарзэр къызэхаупкIэ-тагъ, хыпкъхэм къахатэкъо­жьыгъ. Ахэм ауж итхэу диск онтэгъухэр зыпышIагъэхэ тракторхэм хьэр зытырахыжьыгъэ гектар 1600-м ячIышъхьашъохэр къызэхаупкIэтэжьыгъ. Джары зэрадэпсэущтыр рапсыри коцыри зытелъыгъэхэм.

Нэхэе Рэмэзан.