«ПшъэдэкIыжь, теубытагъэ ыкIи сакъыныгъэ пхэлъынхэр — гъогу инспекторым иIофшIэнкIэ анахь шъхьаIэх»
Джаущтэу елъытэ гъогу патруль къулыкъум ихэушъхьафыкIыгъэ батальон иротэу N 1-м иинспекторэу, полицием истаршэ лейтенантэу Бырдж Асхьад. МэфэкIым ипэгъокIэу ащ зыIудгъэкIагъ ыкIи къулыкъум фэгъэхьыгъэ упчIэу фэдгъэзагъэхэм яджэуапхэр къыритыжьыгъэх.
Къэралыгъо автоинспекцием иIофышIэхэр анахь тыгъэр къызщеIыхрэми, къесыми, къещхыми къулыкъур ахьын, водительхэми лъэсрыкIохэми гъогурыкIоным ишапхъэхэр зэрагъэцакIэхэрэм лъыплъэнхэ фае. Ныбжь зиIэхэми, кIэлэцIыкIухэми ящынэгъончъагъэ ахэм къаухъумэ. Адэ гъогу инспекторэу Iоф пшIэныр псынкIа? ШIоигъоныгъэ зиIэ пстэуми а сэнэхьатым Iоф рашIэшъущта? Мы упчIэхэм бэп ягупшысэхэрэр, къызгурыIохэрэр.
Бырдж Асхьад Iоф зишIэрэр бэшIагъэп нахь мышIэми, къиныгъоу къэуцухэрэм къамыгъащтэу, илъагъо пытэу теуцон ылъэкIыгъ. Хьатыгъужъыкъое гурыт еджапIэм ыуж Адыгэ къэралыгъо университетым июридическэ факультет къызеухым, хэгъэгу кIоцI IофхэмкIэ Министерствэм вневедомственнэ ухъумэнымкIэ иотдел IофшIэныр щыригъэжьагъ. Ащ илъэситIурэ хэтыгъэу гъогурыкIоныр щынэгъончъэнымкIэ инспекцием зигъэзэжьыгъ.
— IофшIэн пстэуми ежь икъин гъэнэфагъэхэр хэлъых, — еIо Асхьад. — Ау уиIофшIэн шъэфэу хэлъхэр къызыпIэкIахьэхэу, пшъэдэкIыжьэу уиIэр къыбгурыIозэ, уипшъэрылъхэр бгъэцакIэхэ зыхъукIэ пэрыохъухэм уапэшIуекIощт. Анахь шъхьаIэхэм ащыщ уисэнэхьат шIу плъэгъуныр. Сэ сицIыкIугъом къыщегъэжьагъэу полицием сызэрэхэхьащтыр сыгукIэ зыдэсIыгъыгъ. АщкIэ щысэшIу сфэхъугъэх сшынахьыжъитIу: зыр военнэу, Бурятием къулыкъур щехьы, адрэр — илъэс пчъагъэм МЧС-м хэтыгъ. Джащ фэдэу сиIофшIэн къысфэзгъэпсынкIэхэрэм ащыщых типащэхэу ПIатIыкъо Ичрамрэ Гъонэжьыкъо Айдэмыррэ. Ахэр илъэс пчъагъэхэм къакIоцI тисэнэхьаткIэ IэпэIэсэныгъэ куу зыIэкIэлъ хъугъэ IофышIэх, ныбжьыкIэу къакIохэрэм ящысэтехыпIэх.
СигущыIэгъу автоинспекцием Iоф зыщишIэрэр илъэси 6 нахь мыхъугъэми, шIыкIэ-амалхэр къызIэкIигъэхьагъэх, ищытхъу арегъаIо. IофшIэн зэфэшъхьафхэр ыгъэцакIэхэзэ къырэкIо ыкIи мы уахътэ ар взводым икомандир игуадз. ИIофшIэн зэрэшIогъэшIэгъоныр, игуапэу зэригъэцакIэрэр къыхигъэщыгъ.
— Мафэ къэс цIыф зэфэшъхьафыбэхэм таIокIэ, — къеIуатэ Бырдж Асхьад. — Шъыпкъэ, ахэр анэгукIэ зэрэзэфэмыдэхэм фэдэу яшэнхэмкIи зэтекIых. Машинэм къикIэу къытэхъонхэри къахэкIых, гущыIэ дахэхэр къытпэзыгъохыхэрэри ахэтых. ЗэкIэми зэфэдэу тафыщытын, щэIэгъэ ин, пытагъэ адызетхьан фае. Ащ дакIоу хэбзэгъэуцугъэу къежьэхэрэр икъу фэдизэу инспекторым ышIэнхэу щыт.
Интернетыр щыIэныгъэм джы пытэу зыщыхэуцуагъэм шIуагъи, дэи къыхьырэр макIэп. Социальнэ хъытыухэм бэрэ арытэлъагъох полицием икъулыкъушIэхэм атырахырэ видеохэр. Ахэм джы уафэхьазырынэу щыт. Ау мытэрэзхэм сэ ахэслъытэрэр инспекторхэм къулыкъур зыщахьырэ чIыпIэхэр сайтхэм къазэрэрагъахьэхэрэр ары. Сыд пае ешъуагъэм а чIыпIэхэр къыухьэзэ, лажьэ зимыIэ цIыфхэм тхьамыкIагъор къафихьэу зыкIэбгъэкIон фаер?
Асхьад зыхэт ротэу N 1-м Мыекъопэ районыр, къалэу Мыекъуапэ ыкIи ащ хэхьэрэ къоджэ псэупIэхэр епхыгъ.
— Аужырэ илъэс зэкIэлъыкIохэм зэхатшIэу къалэм дэт автомобильхэм япчъагъэ хэхъуагъ, — къыIуагъ сигущыIэгъу. — Ащ дакIоу, езгъэжьэгъэкIэ водительхэми къахэхъуагъ. Къалэм игъогу зэхэкIыпIэхэу анахьэу авариехэр зыщыхъухэрэм, зыгъэпсэфыпIэ чIыпIэхэу лъэсрыкIохэр бэу зыдэщыIэхэм къулыкъур ащытхьыным тыпылъ.
ТизэдэгущыIэгъу зылъыIэсыгъэхэм ащыщ тигъогухэм къатехъухьэрэ хъугъэ-шIагъэхэм япчъагъэ зэрэхахъорэр. Ушъхьагъоу ащ яIэр зэфэшъхьаф, нахьыбэрэмкIэ гузэжъогъум, псынкIэ зекIоным ахэр къахэкIых. ЗэкIэри ехьыжьагъэхэу мачъэх, гъогум шъхьэкIэфэныгъэ зэфыряIэп.
— НыбжьыкIэхэм ялажьэкIэ авариябэ мэхъу, — къыIуагъ Асхьад, — хэкIотагъэхэри, езгъэжьэгъэкIэ водительхэри джащ фэдэх. Ешъуагъэу къэдгъэуцухэрэри макIэп, ау ахэм ялажьэ зыхэлъ хъугъэ-шIагъэхэр нахь макIэ хъугъэх. ГъогурыкIоным хэлэжьэрэ пстэуми агу илъын фаер зы — анахь къызэрыкIо шапхъэр заукъокIэ тхьамыкIагъоу къыздихьыщтыр бэшъ, сакъыныгъэ зыхэжъугъэлъ!
Бырдж Асхьад IофшIэнэу ыгъэцакIэрэм дакIоу, гъогурыкIоныр щынэгъончъэнымкIэ Къэралыгъо автоинспекцием и ГъэIорышIапIэ зэхищэрэ зэнэкъокъухэм ахэлажьэ. «ГИБДД-м иинспектор анахь дэгъу» зыфиIоу 2016-рэ илъэсым щыIагъэм я 2-рэ чIыпIэр къыщыдихыгъ. Зэнэкъокъоу «Автомногоборье» зыфиIоу илъэс къэс Урысыем ишъолъыр зэфэшъхьафхэм ащызэхащэрэм изичэзыу кIогъу хэлэжьагъ. Шъолъыр 83-мэ къарыкIыгъэхэр Санкт-Петербург щызэрэугъоигъагъэх, Асхьад я 8-рэ чIыпIэр къыщыфагъэшъошагъ. Ащ фэдиз нэбгырэ пчъагъэ зыхэлэжьэгъэ зэнэкъокъумкIэ ар кIэух дэеп. СигущыIэгъу щэрыоныр зикIасэхэу, къыздэхъухэрэм ащыщ, мастер хъунымкIэ кандидатыцIэр ригъэкъугъ.
IофшIэным изакъоп цIыфым ищыIэныгъэ зэпхыгъэр. Хъулъфыгъэм унагъо ышIэнэу щыт. А лъэныкъомкIи Бырдж Асхьад уехъопсэнэу щыт, ишъхьэгъусэу Джэнэтрэ ежьыррэ пшъашъэрэ (Бэлла) кIалэрэ (Бислъан) зэдапIу.
Гъэзетыр къызфигъэфедэзэ, Асхьад иIофшIэгъухэм, ветеранхэм (ахэр зыщагъэгъупшэхэрэп) ямэфэкI мафэкIэ афэгушIо. Псауныгъэ пытэрэ кIуачIэрэ яIэхэу, яунагъохэм адатхъэхэу, ядунай мамырэу щыIэнхэу афэлъаIо.
ЗиIофшIэн фэшъыпкъэхэу, лIыбланэхэу, гъэпсэф зимыIэу Iоф зышIэрэ къулыкъушIэхэр зэрэтиIэхэр зыщыдгъэгъупшэхэ хъущтэп, яфэшъошэ уасэ афэтшIын фае. Я 6 — 7-рэ нэкIубгъохэр зыгъэхьазырыгъэхэр
Iэшъынэ Сусан.