Тикъэралыгъо и Конституцие гъэтэрэзыжьынхэр фэшIыгъэнхэм кIэща­кIо фэхъугъэр УФ-м и Президентэу Владимир Путиныр ары. За­кон шъхьаIэр къыздэкIыгъагъэм ыуж илъэсыбэ зэрэтешIагъэр мы илъэсым Джэпсалъэу къышIыгъэм къыщиIогъагъ, уахътэм зэхъокIыныгъэу къыз­ди­хьыгъэхэм ар зэрадимыштэжьырэр къыхигъэщызэ, зэрахъокIы­ныр анахьэу зищыкIэгъэ лъэныкъохэр къыгъэнэфэгъагъэх.

Нэужым ахэм Iоф адашIагъ, агъэхьазырыгъэх, ащ фэгъэхьыгъэ хэбзэгъэуцугъэр УФ-м и Къэ­ралыгъо думэ ыштагъ. Пстэум­кIи гъэтэрэзыжьын 400 фэдиз фашIыгъ. Ахэр зэкIэри цIыфэу хэгъэгум ис пэпчъ зэрепхыгъэр къыдилъытэзэ, еплъыкIэу афыряIэр, адырагъаштэмэ, хьауми имыгъоу алъытэхэмэ къыраIоты­кIышъуным пае, ама­къэхэр фатынхэми къэралыгъом ипащэ кIэщакIо фэхъугъ.

Мэлылъфэгъу мазэм цIыфхэм амакъэхэр зыщатыщтхэ мафэ къыхахыгъагъ, ау, гухэкIыми, коронавирусыкIэу дунаир зэ­лъызыкIугъэм ари къызэтыри­Iэжагъ. Джы мары Iофхэр на­хьышIу зэхъухэм, бэдзэгъум и 1-м хэдзынхэр къэралыгъом щызэхэщэгъэнхэу УФ-м и Президент унашъо къышIыгъ.

НахьышIу хъугъэми, зэпахырэ узыр джыри зэкIэкIожьыгъэп. Ащ фэшI хэдзынхэм язэхэщэн къыщыдэлъытэгъэ шапхъэхэм санитарнэхэри ахагъэхъуагъэх. УФ-м хэдзынхэмкIэ и Гупчэ комиссие ипащэу Элла Памфиловам къызэриIорэмкIэ, ахэм уахэлэжьэныр нэмыкI Iофтхьабзэ укIоным нахьи нахь щынэгъончъэу ашIыгъ. Мызыгъэгурэ хэдзынхэм къащыдалъытагъэхэм игъэкIотыгъэу ар къатегущыIагъ.

Зы мафэу щымытэу, мэфиблым, мэкъуогъум и 25-м къыщегъэжьагъэу бэдзэогъум и 1-м нэс ахэр кIощтых. ЦIыфхэр хэ­дзыпIэ участкэхэм бэу ащызэрэмыугъоинхэм пае аущтэу зыкIашIыгъэр. Мэкъуогъу мазэм имафэхэм участкэхэм Iоф зэрашIэщт уахътэр зэфэшъхьаф, субъектым елъытыгъэщт, ау бэ­дзэогъум и 1-м зэкIэри, пчэдыжьым сыхьатыр 8.00-м къызэIуахыщтых, 20.00-м зэфа­шIыжьыщтых.

Джащ фэдэу нэбгырабэ а зы уахътэм участкэм емыкIолIэным фэшI хэдзыпIэ участковэ комиссиехэм унэу къяпхыгъэхэм ачIэсхэм къызыщыкIомэ нахьышIур афагъэнэфэщт. Ау ащ къикIырэп цIыфыр шIокI имыIэу а уахътэм екIолIэнэу.

Мы хэдзынхэм умакъэ зэрэптыщт амал зэфэшъхьафыбэ къащыдэлъытагъ. Зэрэхабзэу, хэдзыпIэ участкэу узэпхыгъэм уекIолIэн уфит. ЗыгорэкIэ узщытхыгъэм ущымыпсэурэмэ е ащ ущымыIэнэу тефагъэмэ, «Мобильный избиратель» зыфиIорэ системэр бгъэфедэн плъэкIыщт. Урысыем, ары пакIошъ, IэкIыбым щыIэ хэдзыпIэ участкэу оркIэ нахь Iэрыфэгъум испискэ зыхэптхэнэу ащ амал къыуеты. Мэкъуогъум и 5-м къыщыублагъэу и 21-м сыхьатыр 14.00-м нэс ащ лъэIу тхылъыр щыптын плъэкIынэу щыт.

Ащ имызакъоу МФЦ-м, къэралыгъо фэIо-фашIэхэм япортал ыкIи хэдзынхэмкIэ чIыпIэ комиссиехэм ащыптыми хъущт. Мэкъуогъу мафэхэм жьы къа­бзэм ухэтэу умакъэ птынэуи амал щыIэщт. ГущыIэм пае, фэтэрыбэу зэхэт унэхэм ачIэс­хэр хэдзыпIэ участкэу зэпхы­гъэхэм кIонэу фэмыехэу, ащ пае лъэIу тхылъхэр къатыгъэ­хэмэ, участкэр ежьхэм къафэ­кIощт. Мэкъуогъум и 25-м къыщыублагъэу и 30-м нэс автомобилэу ащ фытегъэпсыхьагъэхэм щагухэр къакIухьащтых.

А зэпстэумэ анэмыкIэуи, уиунэ уисэу умакъэ птын амал щыI. Къэралыгъо фэIо-фашIэхэм япортал ащ фэдэ шIоигъоныгъэ зэрэуиIэр иптхэнэу е хэдзыпIэ участкэм телефонымкIэ утеонэу ары ныIэп ищыкIагъэр. Москва ыкIи Нижегородскэ хэкум ащы­псэухэрэм электроннэ шIыкIэм тетэу гъэпсыгъэ бюллетеньхэмкIэ амакъэхэр атын амал яIэщт.

КъызэрэтIуагъэу, мыхэр зэкIэри вирусым зимыушъомбгъуным, хэдзынхэр щынэгъончъэнхэм фытегъэпсыхьагъэх. Ахэм джыри санитарнэ шапхъэхэри къадыхэлъытагъэх. ЦIыфэу участкэ­хэм къачIахьэхэрэр зэпэблагъэ мыхъунхэм фэшI метритIу нахь макIэу зэмыкIолIэнхэу ЦИК-м шапхъэ къыгъэнэфагъ. УпчIэ яIэу бэрэ комиссиехэм ахэсхэм зафамыгъэзэным пае, зэкIэ зэ­хэугуфыкIыгъэу плакатхэм атетхэгъэщт, тамыгъэхэмкIэ гъэ­нэфэгъэщтых.

ХэдзыпIэ участкэхэм ячIэхьапIэхэри ячIэкIыпIэхэри зэфэ­шъхьафынхэу ашIыгъ. ЧIэхьапIэм утеуцомэ цокъэ лъэгур дезинфекцие зышIырэ алрэгъур Iу­лъыщт, нэмыкIэу вирусым ущы­зыухъумэхэрэри Iутыщтых, чIэ­кIыжьыпIэм маскэу, Iалъэу зэ нахьыбэу амыгъэфедэхэрэр зэ­радзэжьыщт хэкIитэкъупIэр щытыщт. ХэдзакIоу къекIуалIэрэ пэпчъ итемпературэ ашыщт. УФ-м и ЦИК къызэритырэмкIэ, температурэ иIэу къыхагъэщырэм ымакъэ нэмыкI унэ щырагъэтыщт.

Бюллетеныр, къыуатыным пае комиссием хэсхэм благъэу уякIо­лIэн ищыкIагъэп, паспортыр ябгъэлъэгъумэ икъущт. Тхылъэу ымакъэ зэритыщтыр къызэратыгъэ пэпчъ ежь икъэлэмкIэ кIэ­тхэжьын фае.

ЦIыфхэр IэкIэ зынэсхэрэр нахь мэкIэным пае кабинэу амакъэхэр зыщатыщтхэм нахьыпэкIэ зэрэщытыгъэм фэдэу Iухъохэр афашIыщтхэп. Ахэр бгъуищымкIэ зэфэшIыгъэщтых, узэрачIэхьащт лъэныкъохэр дэпкъым фэгъэзэгъэщтых.

Унэм исэу зымакъэ зыты­хэрэм ящынэгъончъагъэ паи шэпхъэ гъэнэфагъэхэр комиссиехэм ахэтхэм агъэцэкIэнхэ фае. Ахэр унэм ихьащтхэп. Бюллетеньхэр зэрылъ Iалъмэ­- къыр пчъэкъопсым палъэнышъ, къызэрытхагъэхэр къыздидзэ­жьыщт къэмланыр пчъэIупэм Iуагъэуцощт. Нэужым къопсыри, одыджынэу зытеуагъэхэри дез­инфекцие къашIыжьынышъ, метритIу нахь мымакIэу къызэ­кIэ­кIожьыщтых. ХэдзакIори унэм къикIынэу ищыкIагъэп. ИпчъэшъхьаIу тетэу паспортыр къа­ригъэлъэгъумэ икъущт. Бюллетеныр унэм рихьанышъ, ащ къыщыритхэщт.

Умакъэ зэрэптыщт сыд фэдэ шIыкIэ къыхэпхыгъэми, анахь шъхьаIэр паспортыр зыдэпIы­гъыныр ары. Щынэгъончъагъэм пае уищыкIэгъэщтхэр, маскэр, Iалъэр, антисептикыр, къэлэмыр къыуатыщтых, зыдэмыштэхэми хъущт. Шапхъэхэм къызэращыдэлъытагъэмкIэ, хэдзынхэр зэрэ­кIохэрэм алъыплъэщтхэр участкэхэм ачIэсыщтых, унэхэр къэзыкIухьэрэми ягъусэщтых.

Бэдзэогъум и 1-р бэрэскэ­жъыеу тефэ, дэсыгъо ашIыгъ. Бюллетеньхэм «Конституцием гъэтэрэзыжьынэу фашIыгъэхэм адеогъашта?» упчIэу арытыр, «хьау» е «ары» джэуапэу епты­жьыщтыр. Закон шъхьаIэм тищыIэныгъэ непэ зыфэдэр, къыткIэхъухьэрэ лIэужхэм ящыIакIэ неущ зыфэдэщтыр къегъэлъагъо. Мы ЗаконымкIэ тыщыI. Ащ гъэ­тэрэзыжьынэу фашIыгъэхэм тымакъэхэр афэттыхэмэ, тызэ­рэухъумэгъэщтым тымакъэ фэт­тыгъэу мэхъу. Арэу щытми, ар ыгъэцэкIэщтмэ шъхьадж ыгу къызэрэриIу.

ХЪУТ Нэфсэт.