Мэфэ 70-рэ хъугъэу Адыгэ Республикэм коронавирусым щыпэуцужьых. Джащ фэдиз тешIагъ апэрэ сымаджэр къызщыхагъэщыгъагъэм. Шъугу къэзгъэкIыжьын, ар зыхъугъагъэр гъэтхапэм и 25-р ары. Непэ тиреспубликэ щысымэджагъэхэр нэбгырэ 1115-м къехъугъ.

Апэ коронавирусыр къызыпыхьагъэр къызэрэхагъэщэу, елбэтэу зэпаххэрэ узхэр зыщагъэхъужьырэ IэзапIэр госпиталь шIыкIэ лэжьакIэм тырагъэхьагъ. Ащ къикIырэр сыд фэдэ ошIэ-дэмышIагъэ хэлъыми, сымэджэщыр хьазырын фай медицинэ IэпыIэгъур аригъэкIынэу. ПсынкIэ-хъункIаеу гъолъыпIэхэр агъэхьазырыгъ, коронавирусыр къызнэсыгъэхэм анэмыкI зыпари чIамгъэгъолъхьанэу зэтрагъэпсыхьагъ. ЖьырыкIуапIэхэр щызэбгыращи, пIэкIор пэпчъ кислород екIуалIэу ашIыгъ. Узым анахь игумэкIыр жьымыгъотыр ары. Арышъ, зищыкIагъэм ар псынкIэу IэкIагъэхьаныр шапхъэ. Тхьабылхэр зэрауплъэкIущт томографэу зыщыкIэщтыгъэхэри госпиталым фащэфыгъэх. Джы сымаджэхэр нэмыкI чIыпIэ ащэнхэр ищыкIэгъэжьэп. IэзапIэм иврач шъхьаIэу Сергей Долиннэм къызэриIуагъэмкIэ, зэкIэмкIи мы мэзитIум нэбгырэ 325-мэ яIэзагъэх. Нэбгырэ 314-рэ агъэхъужьыгъ. Непэрэ мафэм ехъулIэу сымаджэу 128-рэ госпиталым чIэлъ. Ахэм анахьыжъым илъэс 60 ыныбжь, анахьыкIэр жъоныгъуакIэм и 20-м къэхъугъ ныIэп.

Сергей Долинный, зэпаххэрэ узхэмкIэ госпиталым иврач шъхьаI:

— Унагъохэр зэрэпсау зэрэсымаджэхэрэр шъошIэ. Зым адырэм пихыжьызэ узыр апэпкIэ. Мары мэфэ 20 зыныбжь ТIахьир цIыкIур къэхъугъакIэу, мэфитIу ыныбжьэу янэ вирусыр къыпихыгъ. Изытет дэгъу, ащ тызэреIазэрэри шъхьафы. Килограммищрэ грамм 400-рэу къыщэчыщтыгъэм грамм 800 хэхъуагъэу непэ чIэттхыкIыжьыщт. Къыхэзгъэщын, хэт сыд етхьылIагъэми, псауныгъэмкIэ федеральнэ министерствэм къыгъэхьырэ IэзэкIэ амалхэм тарыгъуазэзэ, тэзекIо. Госпиталым чIэлъхэм ащыщэу зы нэбгырэ хьылъэу тиIагъ, ау ар къэлэ сымэджэщым тыгъуасэ дгъэкощыгъэ. ДжырэкIэ реанимацием илъэу сымаджэ тиIэп.

ЗэкIэмкIи госпиталым медицинэм иIофышIэ 74-рэ коронавирусыр къызпыхьагъэхэм щадэлажьэ. Ахэр купиплIэу гощыгъэхэу чэзыу шIыкIэу сымаджэхэм алъэплъэх, яIазэх. Зы купым нэбгырих хэхьэ —врачитIу, медсестраитIу, санитаркэу тIу. Сергей Долиннэм къызэриIуагъэмкIэ, врачхэр, медсестрахэр нэмыкI IэзапIэхэм къарыкIыхи, къафэкIуагъэх. Ау джыри щыкIагъэхэр яIэх. Санитаркэ 15 ыкIи медсестра 15 ящыкIагъ.

Зэпаххэрэ узхэмкIэ сымэджэщым зэкIэмкIи коронавирусыр къызнэсыгъэ сымаджэхэм апае чIыпIи 170-рэ иI. Ау узым шIэхэу зызэриушъомбгъурэр къыдыхалъыти, республикэ Iэшъхьэтетхэр ыпэкIэ плъэхэзэ, джыри госпиталитIу агъэпсыгъ. Зыр Мыекъопэ сымэджэщым хэт, адрэр Инэм сымэджэщым къыщызэIуахыгъ. Ыужырэм иIофшIэн джыри ыублагъэп, зэтегъэпсыхьапIэм ит. Ыпэрэр мазэ хъугъэу мэлажьэ.

Мыекъопэ къэлэ госпиталым зэкIэмкIи чIыпIэ 320-рэ щызэтрагъэпсыхьагъ. Къатибгъоу зэтет сымэджэщым икъатиплI гъолъыпIэ 250-рэ, унакIэу ашIыгъэ къатищ терапевтическэ гупчэм чIыпIэ 70-рэ ащагъэпсыгъэх. ПсэолъакIэм джыри нэсыгъэхэп, адрэ къатибгъум хэт госпиталыр афекъу. Коронавирусыр къызнэсыгъэхэм ащяIэзэнхэм пае мы сымэджэщыр мазэкIэ зэтрагъэпсыхьагъ. Медицинэ Iэмэ-псымэхэмкIэ, врачхэр зыухъумэрэ щыгъынхэмкIэ, уц IэзэгъухэмкIэ аушъагъ. Госпиталыр зычIагъэуцогъэ пульмонологие отделением ипащэу Илья Ковальчук щыкIагъэ ямыIэу еIо. ЗэдэгущыIэгъоу дэтшIыгъэм къызэрэщыхигъэщыгъэмкIэ, мазэ хъугъэу COVID-19-р къызэузыгъэхэм яIазэ. Сыхьат 24-рэ хъурэ чэзыу IофшIэныр ехьы, етIанэ сыхьат 24-рэ зегъэпсэфы. Джаущтэу чэщ-зымафэ къэс зызэблахъузэ, непэ медицинэ IофышIэу 154-рэ къэлэ госпиталым щэлажьэ. Врачхэр нэбгырэ 22-рэ мэхъух, ахэм ахэтых инфекционист, пульмонолог, реаниматолог, невропатолог, эндокринолог, кардиолог. Сыда пIомэ, коронавирусыр непэ тхьабыл закъоп зэгуаорэр, лъы пцIагъэхэр лъынтфэхэм аригъэуцон ылъэкIыщт. Аущтэу зыхъукIэ, лъы дэкIоеным епхыгъэ гуузхэр къыкIэлъэкIох.

Илья Ковальчук, пульмонологие отделением ипащ:

«Тэ тигоспиталь коронавирусыр къызхагъэщыгъэхэри, ар зыхэмылъэу, ау зитхьабыл зэIуиубытагъэхэри, лъэшэу пскэхэрэри чIэлъых. Ахэр гощыгъэу тIыгъых зэпахрэ узыр зыхэмылъхэм апымыхьаным пае. Пневмоние къызэрыкIом псыр тхьабылым дегъэуцо, ар рентгенкIэ дэгъоу къэолъэгъу ыкIи къыдэпщын, дэбгъэгъукIын олъэкIы. Ау COVID-19-р къызпыхьагъэхэм ятхьабыл апчыр теягъэ мэхъу, ащ жьы къаригъащэ- рэп. Мэр къызэряурэр, IэшIугъакIэр чIарегъанэ, агу мэжао. Пчэдыжьым сымаджэм изытет дэгъу пIуагъэу, пчыхьэм хьылъэ дэдэ мэхъу. Узэредзэ джаущтэу. Ар изы нэшанэхэм ащыщ. Унэгъо псаухэр тисымэджэщ зэдычIэлъых — зы унэм узэдисэу зэпэчыжьэныгъэр гъэцэкIэгъуай, арышъ, узым зидзынэу амал дэгъу егъоты».

ЗэкIэмкIи непэрэ мафэм ехъулIэу сымэджэ нэбгыри 116-рэ Мыекъопэ къэлэ госпиталым чIэлъ. Ахэм ащыщэу реанимацием нэбгырибл илъ. Зыр ИВЛ-м пышIагъ.

«Шъыпкъэу къэпIощтмэ, тыпшъыгъ. Мазэ хъугъэ тиунагъохэр зытымылъэгъугъэхэр. Ау типшъэрылъ къыдгурэIо, уз емынэм ебэныгъэныр анахь мэхьанэ зиIэ Iофэу медицинэм иIофышIэхэм къафыкъокIыгъ. Сыд фэдизрэ джыри лъыкIотэщта пандемиер — ари къэшIэгъуай. Изиушъомбгъун мазэ горэкIэ нахь къызэтеуцощтэу теплъы, ау ятIонэрэ едзыгъоу бжыхьэм коронавирусым зыкъызэриIэтыжьышъущтыр зыщыдгъэгъупшэ хъущтэп», — къыIуагъ Илья Ковальчук.

Мэфэ 70-рэ хъугъэу госпиталитIур гузэжъогъу чIыпIэ итых, хьакум Iутхэм афэдэу, врачхэм яIофшIэн плъыр-стырыгъэ хэлъ. ЗэкIэмкIи зэпаххэрэ узхэмкIэ IэзапIэм медицинэ IофышIэ 24-рэмэ, къэлэ сымэджэщым нэбгырищымэ узыр къанэсыгъэу ащагъэунэфыгъ. Къин чIыпIэ зэрэхэтхэр къыдыхалъытагъэу, ямэзэ лэжьапкIэ Iахь тедзэхэр афашIыгъэх. Федеральнэ ыкIи шъолъыр Iахьэу къатефэхэрэр мэзитIу пIалъэм къыриубытэу къаратыгъэх. Джащ фэдэу загъэпсэфыным, акIуачIэ зэтрагъэуцожьыным адегупшысагъэх. ХьакIэщ зэтегъэпсыхьагъэхэм чэзыу IофшIэным ыуж защагъэпсэфы, арагъэшхыщтымкIэ сатыушIхэр IэпыIэгъу мэхъух, ащ фэдэ шIыкIэу врачхэм «тхьашъуегъэпсэу» араIо.

ТIэшъу Светлан.

Адыгеим изаслуженнэ журналист.