Зы унагъо ищысэкIэ
Мы мафэхэм «Адыгэ макъэм» иредактор шъхьаIэ ыцIэкIэ тхыгъэ къытIукIагъ. Лъэшэу гуапэ тщыхъугъ ащ итхагъэм тызеджэм. Шъори зыфэжъугъэнэIосэнэу къыхэтэуты:
«Мы тхыгъэр гъэзетым къэзгъэхьыным ушъхьагъу фэхъугъэр сянэу Хьатит Щэрифэт ары (къуаджэм зэрэщашIэрэр Цуц). Ащ мы илъэсым ищылэ мазэ ыныбжь илъэс 92-рэ хъугъэ. Ащ емылъытыгъэу иакъыли чан, щыгъупшагъи щыIэп, щыIэныгъэр шIу елъэгъу, кIэ горэхэри зэригъэшIэным ренэу пылъ (джырэ уахътэми пщэрыхьанымкIэ шIыкIакIэхэр къеугупшысых, хэтэрыкIхэр, пхъэшъхьэ-мышъхьэхэр, къэгъагъэхэр къызэрэбгъэкIыщт шIыкIэхэри къыхихынхэм фаблэ), хъурэ-шIэрэми захигъэнырэп.
Сянэ Iэтахъоу зыщэт уахътэр зэо илъэсхэу еджэным зыщынэмысыщтыгъэхэм атефагъ. Сабыитфымэ анахьыжъэу ар щытыгъ ыкIи ятэу кIодыгъэмрэ янэу жьэу зидунай зыхъожьыгъэмрэ ачIыпIэ иуцон фае хъугъагъэ, а лъэхъаным икъиныгъо пстэури зэхишIагъ. Ау мы тхыгъэр арэп зыфэгъэхьыгъэр.
Лъэшэу шIу тлъэгъурэ тигъэзет лъапIэу «Адыгэ макъэр» тиунагъо ищыIэныгъэ щыщы зэрэхъугъэм кIэкIэу сыкъытегущыIэн.
Я 80-рэ илъэсым ыкI, я 90-м икъихьагъу… НыбжьыкIэхэм, ахэми язакъоп, ялъэпкъ итарихъ, икультурэ анахьэу зыщашIогъэшIэгъон хъугъэ уахът. Къуекъо Налбый зыхэлэжьэрэ апэрэ телевизионнэ къэтынхэр адыгабзэкIэ макIох, зыфэдэ къэмыхъугъэ ащ иусэ хъарзынэхэр зэхэтэхых. Адыгэ эстрадэм Емыж Нурбыеу адыгэбзэ дахэкIэ тхыгъэу гум къинэжьырэ орэд шIагъохэр къэзыIохэрэр къытехьэ. Джащыгъум апэрэу зэхэсшIагъ тыбзэ зэрэдахэр, зэрэбаир, урыгущыIэщтмэ, орэд къырыпIощтмэ нэмыкIхэм зыкIи зэрамынахь дэир. Мыщ дэжьым, сыукIытэзэ, къызгурэIо синыдэлъфыбзэ зэрэсымышIэрэр. Я 70-рэ илъэсхэу еджапIэм сызычIэсыгъэм «урыс класскIэ» заджэщтыгъэхэм сыщеджагъ, ащ адыгабзэр зэрэщызэрамыгъэшIагъэм имызакъоу, «адыгэ классым» исхэу урысыбзэкIэ тэрэзэу мыгущыIэхэрэм ыкIи мытхэхэрэм акIэнэкIалъэщтыгъэх. Сыдэу тыныбжьыкIагъа ыкIи тыделагъа!
Ныбжь сиIэу адыгэ хьарыфылъэр сштэнышъ, синыдэлъфыбзэ зэзгъэшIэжьын фае хъугъэ. Гукъао нахь мышIэми, сытхэн слъэкIырэп, сфызэгъэшIэжьынэп ыкIи, ау, жъажъэу адыгабзэкIэ сыкъеджэми, ащ гухахъо хэсэгъуатэ. Синыдэлъфыбзэ анахьэу сыхэзыщагъэр шъуи-, тигъэзет ары. НахьыпэкIэ гъэзетым сызыфыкIатхэщтыгъэр лъэпкъ зэхашIэ зэрэсиIэм, адыгабзэкIэ тхыгъэ гъэзет закъоу дунаим къыщыдэкIырэм ахъщэ IэпыIэгъу зэрезгъэкIыщтым апэягъэмэ, я 90-рэ илъэсхэм къащыублагъэу тищыкIэгъэ шъыпкъэу ыкIи тиунагъокIэ тищыIэныгъэ щыщэу ар хъугъэ.
ЗгъэшIэгъон екъу, ау сэщ нахьи нахь лъэшэу ыгъэлъапIэ хъугъэ гъэзетыр сянэ. Сэ IофышIэ сыкъэтыфэ ащ зэрэгъэзетэу еджы ыкIи нахь къэбар гъэшIэгъонэу ылъытэхэрэр къысфыхешыпыкIых. ТапэкIэ зыкIи слъэгъоу къыхэкIыщтыгъэп ащ гъэзет е тхылъ горэ ыIыгъэу еджэу — ащ фэдэ уахътэ иIагъэп. Iоф ымышIэу мафэ къыхэкIыгъэп. Ар къызщысшIэжьырэм зыгорэм ыуж итыгъ — е IофшIапIэм Iутыгъ, е унэгъо хъызмэтыр зэрихьэщтыгъ. Непи ар зэхъуапсэрэр мылъку ин зиIэр арэп, Iоф зышIэн амал зыIэкIэлъыр ары нахь. IофшIэныр шIу зэрилъэгъурэр арын фае сянэ мыщ фэдэ ныбжьым къезыгъэкIолIагъэри. КъыгъэшIагъэм нахь «зызэтыреIажэр» ары еджэныр зыригъэжьагъэри. Бэу ыкIи шIогъэшIэгъонэу еджэ. Къэбар зэфэшъхьафхэм анэмыкIэу усэхэми яджэныр икIас. Жэнэ Къырымызэ, Лаушэ Аслъан, Расул Гамзатовым, Еутых Турхъан, Пэнэшъу Сэфэр, Пэрэныкъо Розэ ятхыгъэхэр къыпэблагъэх. Натхъо Къадыр итхылъхэу аужырэ уахътэм къыдагъэкIыгъэхэр зэкIэ джащ фэдэу ыджыгъэх. ЕтIани шIогъэшIэгъонэу заджэхэрэм ащыщ Дэрбэ Тимур итхыгъэхэри. Шъуигъэзети, ащ Iоф щызышIэхэрэми, ори лъэшэу сыкъышъуфэраз сянэ щыIэныгъэм фэзыгъаблэхэрэм шъузэращыщым, кIасэми, иныбжьыкIэгъум зыхэныгъэ шIэныгъэ гъэшIэгъонхэр зэрежъугъэгъотыхэрэм апае.
Сыкъышъуфэтхэн, гъэзетым къижъугъахьэхэрэм гупшысэу афысиIэхэм ягугъу къышъуфэсшIын, ори, уиIофшIэгъухэми Iофэу зэшIошъухырэм пае «тхьашъуегъэпсэу» къышъосIон шIоигъоныгъэ зысиIэр бэшIагъэ, ау, зэрэхъу хабзэу, уахътэ згъотыщтыгъэп, ренэу зыгорэм тылъэчъэ, игъо тифэн фае, кIасэ тыхъу хъущтэп… Мыщ дэжьым коронавирусым тиунэхэм таригъэпытыхьагъ ыкIи уахътэ къысэкIугъ сирэзэныгъэ афэзгъэзэнэу бэшIагъэу ар къэзылэжьыгъэхэм.
Шъопсэу редакцием щылажьэхэрэм! Творческэ ыкIи нэмыкI лъэныкъохэмкIэ бэгъашIэ шъохъу, автор гъэшIэгъоныбэ, зэхэшIэ ин зиIэ кIэтхакIохэу «Адыгэ макъэм» лъэпкъым иныдэлъфыбзэ, илитературэ, икультурэ, итарихъ, ау зыхъукIэ, адыгэм икъэгъэнэжьын ишIуагъэу хилъхьэрэр къызыгурыIохэрэр шъуапэ къыгъэкIынхэу сышъуфэлъаIо!
Лъытэныгъэ къышъуфэзышIыхэу Хьатит Щэрифэт (Цуц),
Хьатит Сим.
Къу. Тэхъутэмыкъуай».
Хэтрэ цIыфи фэдэу мафэ къэс тэ IофышIэ редакцием тыкъэкIо, пшъэрылъэу шъхьаджи иIэм елъытыгъэу тиIофшIэн тэгъэцакIэ, республикэм щыпсэухэрэм, тилъэпкъэгъухэм нахь ашIогъэшIэгъонынэу тлъытэхэрэр, Адыгеим, нэмыкI чIыпIэхэм ащыхъурэ-ащышIэрэм афэгъэхьыгъэ къэбархэр тэугъоих, гущыIэгъухэр адэтэшIых, ахэр тинэкIубгъохэм, социальнэ хъытыухэм къарытэгъахьэх. Аужырэхэр цIыфхэм ыпкIэ хэмылъэу къаIэкIахьэхэмэ, гъэзет къитхыкIыныр нахь къинэу тфызэшIокIы, сыда зыпIокIэ ащ цIыфхэм лъатын фае мэхъу ыпкIэ, аужырэ уахътэм къиныгъоу пстэури зыхэтыр къыдэтлъытэмэ, ахэмкIи IэшIэхэп къыратхыкIыныр. Пстэури къыдгурэIо, ау тэ ар зэблэтхъуныр тиамалэп — почтэм гъэзетыр къызэрэрихьакIырэм ыпкIэ ештэ.
Лъэшэу тигуапэ тиIофшIэн осэ ин къызэрэфашIыгъэр, мы тхыгъэм имэхьанэ джыри нахь ин къэзышIырэр сыд фэдэ къиныгъо къэуцуми, къыдготхэр, тилъэпкъ зэрыт чIыпIэр къызыгурыIохэрэр зэрэщыIэхэр къызэриушыхьатырэр ары. Ащ тамэ къыдгуегъакIэ, Iофэу зэшIотхырэм имэхьанэ нахь лъэшэу къеIэты, джыри нахь кIочIэшхо къытхелъхьэ.
Тигъэзетеджэхэм непэ тэри тирэзэныгъэ гущыIэхэр апэдгъохыхэ тшIоигъу — шъопсэу шъукъызэрэдготым пае, къиныгъоу щыIэхэм шъукъамыгъэуцоу, лъэпкъым игъэзет закъо зэрэжъугъэфедэрэм, шъуишIуагъэ зэрежъугъэкIырэм фэшI!
МэщлIэкъо Саид.