Хэгъэгу зэошхоу 1941 — 1945-рэ илъэсхэм щыIагъэм ТекIоныгъэр къызыщыдахыгъэр илъэс 75-рэ хъугъэ. МэфэкI иным ипэгъокIэу, республикэ зэхэщэкIо комитетэу «ТекIоныгъ» зыфиIорэм иунашъокIэ «ШIэжь тхылъ» къыдагъэкIыгъ.

Ар тапэкIэ къыдэкIыгъэгъэ томи 4-м ятфэнэрэ, пчъагъэмкIэ 1000 хъоу Адыгэ Республикэм итхылъ тедзапIэ къыщытырадзагъ. Республикэ редакционнэ комиссием хэтхэр: В. П. Свеженец — тхьаматэр, тхьаматэм игуадзэр — А. А. Шъхьэлэхъор.

А. А. Авериныр, А. И. БрантIыр, А. А. Дорофеевыр, А. А. Къуаджэр, Ш. И. Къуйир, Н. А. ПэкIэшхор, А. Хъу. ЛIыIужъур — комиссием хэтых.

Адыгэ Республикэм ирайонхэм ыкIи икъалэхэм яIофышIэ купхэм яIэшъхьэтетхэр: Адыгэкъалэ — М. Р. Гъыщыр; Мыекъуапэ — С. В. Стельмах; Джэджэ районымкIэ — Т. М. Хребтовар; Кощхьэблэ районымкIэ — Р. И. Хьасанэкъор; КрасногвардейскэмкIэ — А. В. Коротких; Мыекъопэ районымкIэ — А. В. Пономаревыр; Тэхъутэмыкъое районымкIэ — С. Хь. Хьатитэр; Теуцожь районымкIэ — М. А. Хьэдэгъа— лIэр; Шэуджэн районымкIэ – А. И. Щэмэджыкъор.

ШIэжь тхылъым ия 5-рэ том изэхэгъэуцуакIохэр: Шутихин А. Н. — купым ипащ; А. И. Семкиныр – зэхэгъэуцуакIо. МэфэкI къыдэкIыгъор сурэттехыгъэ­хэмкIэ, документхэмкIэ гъэкIэрэкIагъэ, ахэр зэхэщэкIо купым хэтхэм, дзэкIолI-фронтовикхэм ягупсэхэм, общественнэ ыкIи ветеран организациехэм, респуб­ликэ учреждениехэм яIофышIэхэм къаугъоигъэх. Я 5-рэ томыр Адыгеим икIыгъэхэу я II-рэ Дунэе заом псэемыблэжьныгъэ зэрахьэзэ щыфэхыгъэхэм, е зыщыфэхыгъэр амышIэу хэкIодагъэхэм афэгъэ­хьыгъ. Мы къыдэкIыгъэ тхылъым Адыгеим къыщыхъугъэхэу ыкIи республикэ (хэку) дзэ комиссариатыр къызэджэгъэхэ фронтовикхэм яспискэ дэт, ахэм ашъхьэ къырыкIуагъэр щыгъэунэфыгъагъэп. Джы мы я 5-рэ томым «ШIэжь тхылъымкIэ» Iоф ашIагъ ыкIи дзэ­кIолIхэу тымышIэщтыгъабэмэ ацIэхэр къыщытфэнэфагъэх. Ахэм япчъагъэ нэбгырэ 1765-рэ зэрэ­хъурэр.

«ШIэжь тхылъым» ия 5-рэ том Хэгъэгу зэошхом имэшIо плъырхэм лIыгъэшхо ахэлъэу, ячIыгу, я Хэгъэгу, цIыф лъэпкъхэм яшъхьафитныгъэ, ямамыр огу ягъэгъотыжьыгъэным пае зыпсэ зытыгъэхэм — дзэкIолI пстэумэ ацIэкIэ зэхагъэуцуагъ, ахэм тхылъыр афэгъэхьыгъ.

Шъхьащэ афэтэшIы мамыр щыIэныгъэм пае зыпсэ зытыгъэ лIыхъужъхэм.

Тщыгъупшэхэрэп. Тарэгушхо. ТэгъэлъапIэх.

Советскэ народым — дзэкIолIым щытхъур ыдэжь, апсэ атызэ, пыижъым текIуагъэх! Хэгъэгум иухъу­мэкIогъэ-лIэужыр шIэжьым къыхэнагъ!

Зэошхоу 1941 – 1945-рэ илъэсхэм щыIагъэм ТекIоныгъэр къызыщыдахыгъэр илъэс 75-рэ зэрэхъу­гъэм мы къыдэкIыгъор фэгъэхьыгъ. Хэгъэгум ыкIи лъэпкъ тарихъым афэгъэхьыгъэ «ШIэжь тхылъыр» Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат игущыIэу — «СичIыпIэгъу лъапIэхэр!» зыфиIорэм къыщеIо: «…Хэгъэгу зэошхор къызежьэм тихэгъэгогъу миллион пчъагъэмэ афэдэу Адыгеим щыщ нэбгырэ мин 80-м ехъу заом Iухьагъ. Ахэм ащыщэу мин 33-рэ фэдиз ащ хэкIодагъ. ЛIыхъужъныгъэу зэрахьагъэр тщымыгъупшэныр типшъэрылъ, къыткIэхъухьэхэрэмкIи пшъэдэкIыжьышхоу тхьырэм изы Iахьэу щыт. АР-м и ШIэжь тхылъэу томыбэ хъурэм икъыдэгъэкIын заом щыфэхыгъэхэр зэрэтщымыгъупшэхэрэм ишыхьат, ар IофшIэгъэ ин дэдэу щыт…

Тихэгъэгу итарихърэ ащ илIыхъужъхэм яшIэжьрэ зышIолъэпIэ пстэуми Адыгэ Республикэм и ШIэжь тхылъ лъэшэу зэрягопэщтым ыкIи Адыгеим щыпсэурэ цIыф лъэпкъ зэфэшъхьафыбэмэ ТекIоныгъэм яIахьэу хашIыхьагъэм ишыхьатышIу зэрэхъущтым сицыхьэ телъ».

Тхылъым изэхэгъэуцуакIохэм ятхыгъэу «Будем помнить всех поименно» зыфиIорэр тарихъ зэо хъугъэ-шIагъэм имэхьанэ кIэзгъэтхъэу, Хэгъэгур, советскэ народыр, зэкIэ цIыф лъэпкъыбэм языкIыныгъэ— псэемыблэжьныгъэ ихьатыркIэ, фашизмэм зэрэтекIуа­гъэхэр, зэошхом хэтыгъэ дзэкIолI пэпчъ ыцIэ къеIогъэныр, гъэунэфыгъэныр къызэралэжьыгъэр ыкIи зэряфэшъуашэр къыщыIуагъ.

«Трагические страницы истории» зыфиIорэр тарихъ блэкIыгъэр пшIэным мэхьанэшхо иI. Тхылъым Мекъуа­пэ ыкIи Адыгеим ирайониблмэ яхьылIэгъэ зэо-тарихъ къэIотэн къыщытыгъ. Ахэм къакIэлъэкIо «Битва за Кавказ» зыфиIорэр. Ар шъхьиблэу зэтеутыгъэу, заор зыфэдагъэр, зэрэкIуагъэр, Мыекъуапэ оккупацием илъэхъан ыкIи цIыфхэм хьазабэу ащэчыгъэр, хэкур нэмыц-техакIохэм къаIапахыжьи шъхьафит зэра­шIыжьыгъэр ыкIи ТекIоныгъэшхор советскэ народым къызыдихыгъэр илъэс 75-рэ зэрэхъурэр нэ­кIубгъохэм арытхагъэх. ТекIоныгъэшхор тиIэ зэ­рэхъугъэр гушIогъо ин дэд! Къэрэмыхъужь ащ фэдэ тхьамыкIагъо!

Тхылъым Адыгеим итарихъ ыкIи культурнэ саугъэтхэр къыдэхьагъэх, а зэкIэми къыбрыкIуагъэр пшIэнымкIэ лъэшэу яшIуагъэ къэкIо, уагъэгупшысэ, уагъэлъэшы.

ШIэжь тхылъым ия 5-рэ том ащкIэ IэпыIэгъу— IэрыфэгъушIу хъущт.

Мамырыкъо Нуриет.