Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо Совет – Хасэм идепутатхэр мэзаем яIэгъэ зэхэсыгъом Урысые Федерацием и Законэу Урысыем и Конституцие гъэтэрэзыжьынхэр фэшIыгъэнхэм фэгъэ­хьыгъэу «Хэбзэ къулыкъухэм яIофшIэн зэхэщэгъэнымкIэ Iофыгъо заулэ зэшIохыгъэным ехьылIагъ» зыфиIорэм щыхэплъагъэх ыкIи къыщыдырагъэштагъ. Гъэтэрэзыжьынхэр зыкIагъэхьазырыгъэ­хэр Урысые Федерацием и Президент Федеральнэ ЗэIукIэм Джэпсалъэу фишIыгъэм итхэр гъэцэкIэгъэнхэм пай, конституционнэ гъэпсыкIэм ылъапсэхэр, цIыфым ифитыныгъэхэмрэ ишъхьафитыныгъэрэ кIэзыгъэпытыхьажьырэ положениехэм хэхъоныгъэ ягъэшIыгъэным ахэр тегъэпсыхьагъэх.

Гъэтэрэзыжьынхэм атегущыIэхэ зэ­хъум парламентым ифракциехэм ялIыкIохэм хагъэунэфыкIыгъ ахэр игъоу зэрэщытхэр, Iофыгъуабэмэ зэралъыIэсыхэрэр. Ащ нэмыкIэу ахэр социальнэ гарантиехэм, парламентым мэхьанэу иIэм, Къэралыгъо Советым истатус зыкъягъэIэтыгъэным, нэмыкI къэралыгъо къулыкъухэм ар зэрадэлэжьэщт шIыкIэр къыхэхыгъэным, чIыпIэ зыгъэIорышIэжьынымкIэ къулыкъухэмрэ губернаторхэмрэ мэхьанэу яIэм, пшъэдэкIыжьэу ахьырэр гъэлъэшыгъэным алъэIэсых.

НепэкIэ коронавирусым ищынагъо зашъхьащыт лъэхъанми Урысые Федерацием и Конституцие гъэтэрэзыжьынэу фашIыщтхэм ятегущыIэн лъагъэкIуатэ. Зэрэ Урысыеу амакъэ щаты зыхъукIэ, уплъэкIунхэр зэрэзахэщэщтхэм япхыгъэ Iофыгъохэм шъолъырхэм щадэлажьэх. Къэралыгъом и Президент къызэриIуагъэмкIэ, ар зыщыIэщт мафэр зэлъытыгъэр коронавирусымкIэ Iофхэм язытет зэрэхъурэр ары.

Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо Совет – Хасэм и Тхьаматэу Владимир Нарожнэр Урысыем щыпсэурэ лъэпкъхэм яныдэлъфыбзэ къызэтенэгъэжьыгъэным епхыгъэ гъэтэрэзыжьынхэм къатегущы­Iагъ.

– ЗэкIэми зэрэтшIэу, хэгъэгум и Президент игъо ылъэгъугъ Урысыем и Конституцие зэхъокIыныгъэ заулэ фэшIыгъэнэу. Нэбгырэ пэпчъ ищыIэныгъэ къылъыIэсырэ общественнэ-политикэ хъугъэ-шIэгъэшхоу ар хъугъэ. Закон ШъхьаIэм иположение заулэхэм афэгъэ­хьыгъэ предложение 900-м ехъумэ ахэплъагъэх, ахэм ащыщыбэ­хэр ыужкIэ гъэтэрэзыжьынхэу къахалъхьагъэх. Ахэм ащыщ заулэмэ ягугъу къэсшIы сшIоигъу. Урысые Федерацием икъэралыгъуабзэу щытыр урысыбзэр ары. Республикэхэм фитыныгъэ яI якъэралыгъуабзэхэр агъэ­нэфэнхэу. Къэралыгъо хэбзэ къулыкъу­хэм, чIыпIэ зэгъэIорышIэжьынымкIэ къулыкъухэм, республикэм икъэралыгъо учреждениехэм Урысые Федерацием икъэралыгъуабзэ кIыгъухэу ахэр ащагъэфедэх. Урысые Федерацием лъэпкъ пстэуми ныдэлъфыбзэм икъэухъумэнкIэ, изэгъэшIэнкIэ гарантиехэр аретых. А шапхъэр Урысые Федерацием и Конституцие къыщыгъэлъэгъуагъэ зэрэхъущтым мэхьанэшхо иI. Гъэтэрэзыжьынхэм тицыхьэ тырытагъэгъэлъы тихэгъэгу щыпсэурэ лъэпкъхэм абзэхэм хэхъоныгъэ зэрашIыщтым. Лъэпкъ зэфыщытыкIэхэр нахьышIу шIыгъэнхэмкIэ, зэгурыIоныгъэм, къэралыгъо суверенитетым, Урысыем изыкIыныгъэ ягъэпытэнкIэ мы Iофыгъохэм мэхьанэшхо яI, – хигъэунэфыкIыгъ Владимир Нарожнэм.

Джащ фэдэу ащ къызэрэхигъэщы­гъэмкIэ, лъэпкъхэр зэкIэ урысыбзэм зэрэзэрипхырэр, тикъэралыгъо лъэп­къыбэ зэрисыр гъэтэрэзыжьынхэм арыт.

– Тиобществэ мамырныгъэмрэ зыпкъитыныгъэмрэ къыщытыухъу­мэнхэ зытлъэкIыщтыр тызыдэпсэурэ лъэпкъым иIофыгъохэр къыдгурыIохэ зыхъукIэ ары. Ащ паекIэ культурэ зэфэшъхьафхэр зэлъыIэсынхэ, зэрыгъэбаижьынхэ фай. НэмыкI лъэпкъым лъытэныгъэ зэрэфэтшIырэмкIэ апэрэ нэшанэу щытыр ыбзэ, иискусствэ, икультурэ, ишэн-хабзэхэм нэIуасэ за­фэтшIы зэрэтшIоигъор ары. Шъо­лъыр­­хэм ащыпсэурэ лъэпкъ пстэуми ялIыкIохэм а гъэтэрэзыжьынхэм къа­­ды­рагъэштэнэу сэгугъэ, – къыIуагъ Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо Совет – Ха­сэм и Тхьаматэу Владимир Нарожнэм.

Урысые Федерацием и Конституцие фашIыщт гъэтэрэзыжьынхэм афэгъэхьыгъэу Урысыем щыпсэухэрэм япроцент 89-мэ къаIуагъ къэралыгъо суверенитетым икъэухъумэн, хэгъэгум игъунап­къэхэр мыукъогъэнхэм мэхьанэшхо зэряIэр.

Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо Совет – Хасэм и Тхьаматэ игуадзэу Iэщэ Мухьамэд ащкIэ шIошIэу иIэр мырэущтэу къыриIотыкIыгъ: «Хэгъэгум и Президентэу Владимир Путиным Урысые Федерацием и Конституцие зэхъокIыныгъэхэр фэшIыгъэнхэм кIэщакIо фэ­хъугъ. Хэгъэгум ипащэ къэралыгъо суверенитетыр къэухъумэ­гъэным, хэгъэгум игъунапкъэхэр мыукъогъэнхэм афэгъэ­хьыгъэ гъэтэрэ­зыжьын ащ фэшIыгъэнэу игъо ылъэ­гъугъ. Лъэпкъ щынэгъончъагъэм икъэухъумэнкIэ мэхьанэшхо зэриIэм епхыгъэу тикъэралыгъокIэ зигъо Iофы­гъэу ар сэлъытэ».

Хэгъэгум и Закон ШъхьаIэ гъэтэрэзыжьынэу фашIыщтхэм ащыщэу анахьэу къыхахырэмкIэ ВЦИОМ-р Урысыем исхэм зяупчIым, процент 89-мэ тари­хъыр зэпырыбгъазэ зэрэмыхъущтым къы­дырагъэштагъ.

Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо Совет – Хасэм и Тхьаматэ игуадзэу Шъао Аскэр тарихъ хъугъэ-шIагъэхэр зэпырыбгъазэхэ зэрэмыхъущтым фэгъэ­хьыгъэ гъэтэрэзыжьынэу Урысые Федерацием и Конституцие фашIыщтым къытегущыIэзэ, ащ фэдэ шапхъэм Урысыем исхэм къызэрэдырагъэштэщтым ыкIи хэгъэгум и Закон ШъхьаIэ ар зэрэхагъэхьащтым зэремыджэнджэшырэр къыIуагъ.

– Ащ фэдэ гъэтэрэзыжьыныр къахэ­зылъхьэгъэ купым хэтхэм Конституцием мыщ фэдэу итхэгъэнэу игъо алъэгъу: «Урысые Федерацием Хэгъэ­гум иухъумакIохэм лъытэныгъэ афе­шIы, тарихъ шъыпкъагъэр къегъэгъунэ, тарихъ хъугъэ-шIагъэхэр зэпырагъэзэнхэ фимытхэу, Хэгъэгур къаухъу­мэзэ лIыхъужъныгъэу цIыфхэм зэрахьагъэм имэхьанэ къыкIырагъэкIы мыхъунэу елъытэ». Тихэгъэгу итарихъ шIэжь къэухъумэгъэнымкIэ мы гъэтэрэзыжьыныр игъо дэдэу, ищыкIэгъэ шъыпкъэу сэлъытэ. Игъо алъэгъугъэ зэхъокIыныгъэхэм зыкIадедгъэштэн фаер 1941 – 1945-рэ илъэсхэм Хэ­гъэгу зэошхом ифронтхэм ащызэуагъэхэм, тылым щылэжьагъэхэм лъытэныгъэ зэрафэтшIырэр къэдгъэлъэгъоным пай. ТекIоныгъэшхом ия 75-рэ илъэс мыгъэ зыщыхэдгъэунэфыкIыщтым Хэгъэгу зэошхом илъэхъан лIыхъужъ­ныгъэ зезыхьэгъэ пстэуми лъэшэу тызэрафэразэр ащкIэ джыри зэ къэтыушыхьатын тлъэкIыщт. Урысыем щыпсэухэрэм яшIошIэу тарихъ хъугъэ-шIагъэхэр зэпырыбгъазэхэ зэрэмыхъущтым фэгъэхьыгъэр Закон ШъхьаIэм хэтыным мэхьанэшхо иI, – хигъэунэфыкIыгъ Шъао Аскэр.

Ащ къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, ти Хэ­гъэгу къэзыухъумэгъэ пстэуми пытагъэ­рэ лIыхъужъныгъэрэ къызэрэзхагъэфагъэр къыткIэхъухьэрэ лIэужхэм яшIэжь ренэу хэлъыщт. Ахэр сыдигъокIи тикъэ­ралыгъо икIэгъэкъон пытэу щытыщтых, ныбжьыкIэхэм япIункIэ щысэтехыпIэу тиIэщтых.