Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо Совет – Хасэм идепутатхэр мэзаем яIэгъэ зэхэсыгъом Урысые Федерацием и Законэу Урысыем и Конституцие гъэтэрэзыжьынхэр фэшIыгъэнхэм фэгъэхьыгъэу «Хэбзэ къулыкъухэм яIофшIэн зэхэщэгъэнымкIэ Iофыгъо заулэ зэшIохыгъэным ехьылIагъ» зыфиIорэм щыхэплъагъэх ыкIи къыщыдырагъэштагъ. Гъэтэрэзыжьынхэр зыкIагъэхьазырыгъэхэр Урысые Федерацием и Президент Федеральнэ ЗэIукIэм Джэпсалъэу фишIыгъэм итхэр гъэцэкIэгъэнхэм пай, конституционнэ гъэпсыкIэм ылъапсэхэр, цIыфым ифитыныгъэхэмрэ ишъхьафитыныгъэрэ кIэзыгъэпытыхьажьырэ положениехэм хэхъоныгъэ ягъэшIыгъэным ахэр тегъэпсыхьагъэх.

Гъэтэрэзыжьынхэм атегущыIэхэ зэхъум парламентым ифракциехэм ялIыкIохэм хагъэунэфыкIыгъ ахэр игъоу зэрэщытхэр, Iофыгъуабэмэ зэралъыIэсыхэрэр. Ащ нэмыкIэу ахэр социальнэ гарантиехэм, парламентым мэхьанэу иIэм, Къэралыгъо Советым истатус зыкъягъэIэтыгъэным, нэмыкI къэралыгъо къулыкъухэм ар зэрадэлажьэщт шIыкIэр къыхэхыгъэным, чIыпIэ зыгъэIорышIэжьынымкIэ къулыкъухэмрэ губернаторхэмрэ мэхьанэу яIэр, пшъэдэкIыжьэу ахьырэр гъэлъэшыгъэным алъэIэсых.

НепэкIэ коронавирусым ищынагъо зашъхьащыт лъэхъанми Урысые Федерацием и Конституцие гъэтэрэзыжьынэу фашIыщтхэм ятегущыIэн лъагъэкIуатэ. Зэрэ Урысыеу амакъэ щаты зыхъукIэ, уплъэкIунхэр зэрэзахэщэщтхэм япхыгъэ Iофыгъохэм шъолъырхэм щадэлажьэх. Къэралыгъом и Президент къызэриIуагъэмкIэ, ар зыщыIэщт мафэр зэлъытыгъэр коронавирусымкIэ Iофхэм язытет зэрэхъурэр ары.

Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо Совет – Хасэм и Тхьаматэу Владимир Нарожнэр Урысыем щыпсэурэ лъэпкъхэм яныдэлъфыбзэ къызэтенэгъэжьыгъэным епхыгъэ гъэтэрэзыжьынхэм къатегущыIагъ.

– ЗэкIэми зэрэтшIэу, хэгъэгум и Президент игъо илъэгъугъ Урысыем и Конституцие зэхъокIыныгъэ заулэ фэшIыгъэнэу. Нэбгырэ пэпчъ ищыIэныгъэ къылъыIэсырэ общественнэ-политикэ хъугъэ-шIэгъэшхоу ар хъугъэ. Закон ШъхьаIэм иположение заулэхэм афэгъэхьыгъэ предложение 900-м ехъумэ ахэплъагъэх, ахэм ащыщыбэхэр ыужкIэ гъэтэрэзыжьынхэу къахалъхьагъэх. Ахэм ащыщ заулэмэ ягугъу къэсшIы сшIоигъу. Урысые Федерацием икъэралыгъуабзэу щытыр урысыбзэр ары. Республикэхэм фитыныгъэ яI якъэралыгъуабзэхэр агъэнэфэнхэу. Къэралыгъо хэбзэ къулыкъухэм, чIыпIэ зэгъэIорышIэжьынымкIэ къулыкъухэм, республикэм икъэралыгъо учреждениехэм Урысые Федерацием икъэралыгъуабзэ кIыгъухэу ахэр ащагъэфедэх. Урысые Федерацием лъэпкъ пстэуми ныдэлъфыбзэм икъэухъумэнкIэ, изэгъэшIэнкIэ гарантиехэр аретых. А шапхъэр Урысые Федерацием и Конституцие къыщыгъэлъэгъуагъэ зэрэхъущтым мэхьанэшхо иI. Гъэтэрэзыжьынхэм тицыхьэ тырытагъэгъэлъы тихэгъэгу щыпсэурэ лъэпкъхэм абзэхэм хэхъоныгъэ зэрашIыщтым. Лъэпкъ зэфыщытыкIэхэр нахьышIу шIыгъэнхэмкIэ, зэгурыIоныгъэм, къэралыгъо суверенитетым, Урысыем изыкIыныгъэ ягъэпытэнкIэ мы Iофыгъохэм мэхьанэшхо яI, – хигъэунэфыкIыгъ Владимир Нарожнэм.

Джащ фэдэу ащ къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, лъэпкъхэр зэкIэ урысыбзэм зэрэзэрипхырэр, тикъэралыгъо лъэпкъыбэ зэрисыр гъэтэрэзыжьынхэм арыт.

– Тиобществэ мамырныгъэмрэ зыпкъитныгъэмрэ къыщытыухъумэнхэ зытлъэкIыщтыр тызыдэпсэурэ лъэпкъым иIофыгъохэр къыдгурыIохэ зыхъукIэ ары. Ащ паекIэ культурэ зэфэшъхьафхэр зэлъыIэсынхэ, зэрыгъэбаижьынхэ фай. НэмыкI лъэпкъым лъытэныгъэ зэрэфэтшIырэмкIэ апэрэ нэшанэу щытыр ыбзэ, иискусствэ, икультурэ, ишэн-хабзэхэм нэIуасэ зафэтшIы зэрэтшIоигъор ары. Шъолъырхэм ащыпсэурэ лъэпкъ пстэуми ялIыкIохэм а гъэтэрэзыжьынхэм къадырагъэштэнэу сэгугъэ, – къыIуагъ Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо Совет – Хасэм и Тхьаматэу Владимир Нарожнэм.

Урысые Федерацием и Конституцие фашIыщт гъэтэрэзыжьынхэм афэгъэхьыгъэу Урысыем щыпсэухэрэм япроцент 89-мэ къаIуагъ къэралыгъо суверенитетым икъэухъумэн, хэгъэгум игъунапкъэхэр мыукъогъэнхэм мэхьанэшхо зэряIэр.

Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо Совет – Хасэм и Тхьаматэ игуадзэу Iэщэ Мухьамэд ащкIэ шIошIэу иIэр мырэущтэу къыриIотыкIыгъ: «Хэгъэгум и Президентэу Владимир Путиным Урысые Федерацием и Конституцие зэхъокIыныгъэхэр фэшIыгъэнхэм кIэщакIо фэхъугъ. Хэгъэгум ипащэ къэралыгъо суверенитетыр къэухъумэгъэным, хэгъэгум игъунапкъэхэр мыукъогъэнхэм афэгъэхьыгъэ гъэтэрэзыжьын ащ фэшIыгъэнэу игъо ылъэгъугъ. Лъэпкъ щынэгъончъагъэм икъэухъумэнкIэ мэхьанэшхо зэриIэм епхыгъэу тикъэралыгъокIэ зигъо Iофыгъэу ар сэлъытэ».

Хэгъэгум и Закон ШъхьаIэ гъэтэрэзыжьынэу фашIыщтхэм ащыщэу анахьэу къыхахырэмкIэ ВЦИОМ-р Урысыем исхэм зяупчIым, процент 89-мэ тарихъыр зэпырыбгъазэ зэрэмыхъущтым къыдырагъэштагъ.

Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо Совет – Хасэм и Тхьаматэ игуадзэу Шъао Аскэр тарихъ хъугъэ-шIагъэхэр зэпырыбгъазэхэ зэрэмыхъущтым фэгъэхьыгъэ гъэтэрэзыжьынэу Урысые Федерацием и Конституцие фашIыщтым къытегущыIэзэ, ащ фэдэ шапхъэм Урысыем исхэм къызэрэдырагъэштэщтым ыкIи хэгъэгум и Закон ШъхьаIэ ар зэрэхагъэхьащтым зэремыджэнджэшырэр къыIуагъ.

– Ащ фэдэ гъэтэрэзыжьыныр къахэзылъхьэгъэ купым хэтхэм Конституцием мыщ фэдэу итхэгъэнэу игъо алъэгъу: «Урысые Федерацием Хэгъэгум иухъумакIохэм лъытэныгъэ афешIы, тарихъ шъыпкъагъэр къегъэгъунэ, тарихъ хъугъэ-шIагъэхэр зэпырагъэзэнхэ фимытхэу, Хэгъэгур къаухъумэзэ лIыхъужъныгъэу цIыфхэм зэрахьагъэм имэхьанэ къыкIырагъэкIы мыхъунэу елъытэ». Тихэгъэгу итарихъ шIэжь къэухъумэгъэнымкIэ мы гъэтэрэзыжьыныр игъо дэдэу, ищыкIэгъэ шъыпкъэу сэлъытэ. Игъо алъэгъугъэ зэхъокIыныгъэхэм зыкIадедгъэштэн фаер 1941 – 1945-рэ илъэсхэм Хэгъэгу зэошхом ифронтхэм ащызэуагъэхэм, тылым щылэжьагъэхэм лъытэныгъэ зэрафэтшIырэр къэдгъэлъэгъоным пай. ТекIоныгъэшхом ия 75-рэ илъэс мыгъэ зыщыхэдгъэунэфыкIыщтым Хэгъэгу зэошхом илъэхъан лIыхъужъыныгъэ зезыхьэгъэ пстэуми лъэшэу тызэрафэразэр ащкIэ джыри зэ къэтыушыхьатын тлъэкIыщт. Урысыем щыпсэухэрэм яшIошIэу тарихъ хъугъэ-шIагъэхэр зэпырыбгъазэхэ зэрэмыхъущтым фэгъэхьыгъэр Закон ШъхьаIэм хэтыным мэхьанэшхо иI, – хигъэунэфыкIыгъ Шъао Аскэр.

Ащ къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, ти Хэгъэгу къэзыухъумэгъэ пстэуми пытагъэрэ лIыхъужъныгъэрэ къызэрэзхагъэфагъэр къыткIэхъухьэрэ лIэужхэм яшIэжь ренэу хэлъыщт. Ахэр сыдигъокIи тикъэралыгъо икIэгъэкъон пытэу щытыщтых, ныбжьыкIэхэм япIункIэ щысэтехыпIэу тиIэщтых.