ЛIыхэсэ Махьмуд: «ЗэрэтфэлъэкIэу узым тыпэуцужьы»
БэмышIэу Адыгэкъалэ иадминистрацие ипащэу ЛIыхэсэ Махьмуд къэлэдэсхэм джыри зэ джэпсалъэкIэ зафигъэзагъ. Адыгэкъалэ, щыпсэурэ нэбгырэ пчъагъэм телъытагъэмэ, зэпахырэ коронавирусыр къызлъыIэсыгъэхэмкIэ республикэм ит псэупIэхэм апэ зэришъыгъэр, непэрэ мафэм сымаджэхэм япчъагъэ нэбгырэ 31-рэ зэрэхъугъэр иджэпсалъэ къыщиIуагъ. Махьмуд цIыфмэ къяджагъ зыфэсакъыжьынхэу, благъэу зэкIэрымыхьанхэу, ушъхьагъу имыIэу урамым къытемыхьанхэу, нэпцI гупшысэхэр зыхэлъ къэбархэу къырахьакIыхэрэр ашIошъ амыгъэхъунхэу. 
ТапэкIэ тигъэзет игугъу къызэрэщытшIыгъагъэу Адыгэкъалэ идэхьапIэхэр зэфашIыгъэх, гъунапкъэ зиIэ шапхъэхэр щагъэлъэшыгъэх. Ащ къыщегъэжьагъэу яIофхэр зэрэлъыкIуатэхэрэр, коронавирусыкIэу къежьагъэм зэребэныхэрэр, нэмыкI Iофыгъохэу зыгъэгумэкIыхэрэр электроннэ зэпхыныгъэхэр дгъэфедэхэзэ ЛIыхэсэ Махьмуд кIэкIэу къедгъэIотагъэх.
— Махьмуд, хабзэ зэрэхъугъэу джэпсалъэкIэ къэлэдэсхэм игъорыгъоу зафэогъазэ. УзэхашIыкIа?
— ЦIыфхэр пшъыгъэх, чIыпIэ зэжъоу зэрыуцуагъэхэм ящыIэкIэ-псэукIэ лъэшэу къыгъэхьылъагъ. Ау щытми, тызэмыжэгъэ узэу къытфэкIуагъэм зэрэтфэлъэкIэу тыпэуцужьын ыкIи тыкъебгынэжьыфэ нэс зытIэжэн фае. Нахьыбэрэмэ ар къагурэIо, тызэхашIыкIы, ашIэ ежьхэм ямызакъоу ягупсэхэми, янэжъ- Iужъхэми амышIахэу яягъэ арагъэкIын зэралъэкIыщтыр, псауныгъэм нахь шъхьаIэ зэрэщымыIэр. Ахэм ятIуагъэр агъэцакIэ, рэхьатэу уахътэр унэм щагъакIо, гоIэгъу щымыIэу урамым къытехьэхэрэп. Ау зырызхэм джыри ашIошъ хъурэп узыр къызэрэомыблэщтыр, зэрарышхо, лIэныгъэм нэсэу къызэрэуихын ылъэкIыщтыр. Ащ фэдэхэр тиIофшIэнкIэ, ащ изакъоп эпидемиологие зыпкъитыныгъэ тиIэнымкIэ пэрыохъу къытфэхъух.
— Махьмуд, джырэ уахътэм шъуиIофхэм язытет зэрэдэим тыщыгъуаз, аущытми нахь игъэкIотыгъэу къытфэпIотагъэмэ дэгъугъэ.
— Адыгэкъалэ щыщэу нэбгырэ 31-мэ коронавирусыр къяузыгъ. Непэрэ мафэм ехъулIэу Мыекъуапэ къыщыхагъэщыгъэ сымаджэм ар нахьыб. Тикъалэ щыпсэурэ нэбгырэ пчъагъэм телъытагъэмэ, ар бэ- дэд. Сымаджэхэм ащыщ нэбгырэ 14-р Адыгэкъалэ дэт сымджэщэу К.Батмэным ыцIэ зыхьырэм иIофышIэхэу къычIэкIыгъ. Джары Роспотребнадзорым къытфигъэнэфэгъэ унашъохэм такъыпкъырыкIызэ къэлэ дэхьэгъухэр зыкIызэфэтшIыгъэхэр, сымэджэщыр карантин шIыкIэм тетэу Iоф ышIэнэу зыкIэтшIыгъэр ыкIи гъунапкъэ зиIэ шапхъэхэр зыкIэдгъэпхъэшагъэхэр. Сымаджэхэм ащыщхэу зиуз къызэмыхьылъэкIырэ нэбгыриймэ яунэхэм арысхэу загъэхъужьы, адрэхэр Мыекъуапэ иинфекционнэ сымэджэщ чIэлъых. Сымаджэ хъугъэхэр зыхэхьагъэхэр, зигъусагъэхэр къыхэдгъэщыгъэх, ахэр нэбгырэ 255-рэ мэхъу. Ахэмэ анализхэр аIахыгъэх, шъхьаф-шъхьафэу мэпсэух, мэфэ пшIыкIуплIым къыкIоцI унэм къикIыщтхэп.
— Урамхэм, унэ чIэхьапIэхэм ягъэкъэбзэн фэгъэхьыгъэ Iофтхьабзэхэр решъогъэкIокIыха?
— Урамхэм, унэ чIэхьапIэхэм язакъоп, цIыфхэр нахьыбэу зыщызэуалIэхэрэ чIыпIэхэр зэкIэ ятэгъэукъэбзых, дезинфекцие ятэгъэшIых. Роспотребнадзорым иунашъохэр зэкIэ тэгъэцакIэх, псэупIэ-коммунальнэ хъызмэтым иIофхэри дэтэгъэцакIэх.
— Iудзыгъэ шIыкIэм тетэу егъэджэнхэр тыди щызэхащагъэх. Техникэм ылъэныкъокIэ ащ фэдэ амал зимыIэхэм шъуадэIэпыIа?
— Компьютерхэу, нэмыкI псэуалъэхэу зэпхыныгъэ шIыкIэхэмкIэ бгъэфедэн плъэкIынэу еджапIэхэм агъэфедэщтыгъэхэри, гъэсэныгъэм и ГъэIорышIапIэу Адыгэкъалэ дэтым чIэтыхэри ащ фэдэ амал зимыIэ кIэлэеджакIомэ мы пIалъэм телъытагъэу яттыгъэх. ЗэкIэхэри етэгъаджэх, ау интернетымкIэ гумэкIыгъохэр тиIэхэу бэрэ къыхэкIы, зэпыухэр егъэджэным фэхъухэу мэхъу. А гумэкIыгъом идэгъэзыжьыни ыуж тит.
— Гъот макIэ зиIэ унагъохэм арыс кIэлэеджакIохэм гъомылапхъэкIэ шъуадеIэн шъолъэкIа?
— Ары, тикъалэкIэ кIэлэеджэкIо 447-рэ тиI фэгъэкIотэныгъэ зыфэтшIыхэу. ТхьамэфитIум зэ гъомылапхъэхэр зэрылъ Iалъмэкъхэр ахэм афятэгъэгощых. А Iалъмэкъхэр дэгъоу тэушъэх, чэтыли, нэмыкI шхыныгъохэри къыщыдэтэлъытэх. КIэлэеджакIомэ язакъоп, гъомылапхъэ щыкIэхэу къытфытеохэрэм, интернет зэпхыныгъэхэр къызфагъэфедэхэзэ къытфатхэрэмэ зэкIэмэ IэпыIэгъу тафэхъу. Спонсорхэм ямылъкукIэ Iалъмэкъ 400-м кIахьэу дгощыгъэ. Ащ ыпэкIэ республикэм иIэпыIэгъукIэ гъомылапхъэхэр зэрылъ Iалъмэкъ мин аIэкIэдгъэхьагъ нэжъ-Iужъхэм, сэкъатныгъэ зиIэхэм, зизакъохэм ыкIи амалынчъэхэм. Джыри тыхьазыр тишIуагъэ цIыфмэ ядгъэкIынэу. АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат тищысэу, ар цIыфхэм зэрафэгумэкIырэм фэдэу тэри шIукIэ тазэрэпэгъокIыщтым тыпылъ, тфэшIэщтыр тэшIэ.
— Тхьауегъэпсэу гущыIэгъу укъызэрэтфэхъугъэмкIэ.