Аужырэ уахътэм зэпа­хырэ узыкIэу дунаим къи­тэджагъэр АдыгеимкIи на­хьыбэмэ алъыIэсэу къыу­благъ. Мафэ къэс къызыхагъэщыгъэхэм япчъагъэ хэ­хъо. Ащ елъы­тыгъэу мы узыр зиIэкIэ зэгуцафэхэрэм IэпыIэгъу псынкIэм иIофышIэхэу алъагъакIохэрэм япчъагъи хагъэхъуагъ.

Районхэм мы къулы­къум икъутамэу арытхэм ащылэжьэрэ пстэури коронавирус къызпыхьагъэ­хэу алъытэхэрэм алъа­гъа­кIохэрэм япэсыгъэу хэу­шъхьафыкIыгъэу «ауIэ­шыгъ» — нэбгырэ пэпчъ къэ­зыухъумэщт шъуашэхэр иIэх, зызэралъэкIы­хьащт пкъыгъохэу узыр къапызымыгъэхьащтхэр арагъэ­гъотых, машинэхэу къызэрекIо­кIы­хэрэри зэратхьакIыщтхэ зэхэшIыхьа­гъэхэр икъоу яIэх.

Мыекъуапэ ыкIи ащ хэ­хьэрэ псэупIэхэм агъэ­кIорэ IэпыIэгъу псынкIэр тIоу зэтеутыгъ: хэужъыныхьэгъэ уз зиIэхэм адэжь кIохэрэмрэ коронавирус яIэу зэгуцафэхэрэм алъа­гъакIохэрэ хэушъхьафыкIыгъэ купхэмрэ. Аужырэхэр 4 хъущтыгъэхэмэ, джы 5 ашIыгъэх.

Iофыр нахь ащыкъин

Тэхъутэмыкъое, Теуцожь районхэм ыкIи ­Адыгэкъалэ зэпахырэ узыр къызэкIугъэ цIыфэу ащыпсэухэрэм япчъагъэ нэмыкI районхэм ялъы­тыгъэмэ, нахь ащыб. Ащ елъытыгъэу псэупIэу Яблоновскэм IэпыIэгъу псын­кIэм икъулыкъоу дэтыри хэушъхьафыкIыгъэу зэ­тырагъэпсыхьагъэу Iоф ешIэ.

Мыекъопэ, Джэджэ ыкIи Кощхьэблэ районым изы Iахь, нэмыкI районэу къэ­нагъэхэри Мыекъопэ къу­лыкъумрэ тхьамыкIагъоу къэхъухэрэмкIэ медицинэ Гупчэмрэ (Центр меди­цины катастроф) афэгъэзагъэх.

ШэпхъакIэхэм атехьагъэх

Адыгэ Республикэм псауныгъэр къэухъумэ­гъэнымкIэ и Министерствэ иунашъокIэ, коронавирусыр къызпыхьагъэхэу агъэунэфыхэрэр зэрау­плъэкIущтхэ шIыкIэр, уахътэу ащ фыхэхыгъэщтыр, шапхъэхэр аухэсыгъэх. Ащ къахеубытэ узыр къызэ­кIугъэхэм ятхьабылхэр компьютернэ томографие шIыгъэнхэр — узыр за­гъэунэфыкIэкIэ ыкIи сымаджэм зеIэзахэхэкIэ.

IэпыIэгъу псынкIэм икъулыкъоу Адыгеим щылажьэрэм ипащэ ипшъэ­рылъхэр зыгъэцэкIэрэ Сетэ Маринэ къызэрэти­IуагъэмкIэ, сымаджэу агъэунэфырэ пстэури мы къулыкъур ары томографием езыщалIэрэр, зы нэбгырэм пчъагъэрэ мы уплъэкIуныр фашIы, ащ пэпчъ къыращэкIых, зэпа­хырэ узхэмкIэ сымэджэщым чIатхыкIыжьхэрэри ащ къыIуащыжьых. Мы зэпстэури пшъэрылъ къафашIыгъ гъэлъэшыгъэ шIы­кIэм тетэу зэрэухъумагъэхэм пае.

— Компьютернэ то­мографиеу сымэджэщым чIэлъхэр зыдатщэхэрэр нэмыкIхэм къямыгоонэу гъэпсыгъэ — чIэхьэпIэ шъхьаф иIэу унэ хэхыгъэм аппаратыр чIэт, — къеIуатэ Сетэ Маринэ. — Зэпахырэ узхэмкIэ ыкIи къэлэ сымэджэщым ачIэлъ­хэр Мыекъопэ къэлэ сымэджэщым и КТ-аппарат зэрауплъэкIухэрэр; Мыекъуапэ, Кощхьэблэ ыкIи Мыекъопэ районхэм ащыпсэухэрэр республикэ клиническэ сымэджэщым щауплъэкIух; Адыгэ­къалэ, Тэхъутэмыкъое, Теуцожь районхэм ащыщ­хэр Адыгэкъалэ ирайон сымэджэщ къызщяплъы­хэрэр; Шэуджэн, Красногвардейскэ районхэм къарытщыхэрэр Красно­гвардейскэ район сымэ­джэщым етэщалIэх компьютеркIэ ауплъэкIунхэу. Джыри зэ къыкIэсэгъэтхъы — тыдэкIи гъэлъэшыгъэу, нэмыкIхэм узыр апымыхьанэу аппаратхэр зычIэтхэр ухъумагъэх, шапхъэхэмкIэ аукъэ­бзы зэпытых, чIэхьэпIэ шъхьаф­­­хэр яIэх.

Къыхэгъэщыгъэн фае, машинэхэу сымаджэхэр зэрэзэращэхэрэри узыр зыукIыщт зэхэшIыхьагъэкIэ ренэу зэратхьакIыхэрэр — сымаджэр зынагъэсырэ нэуж зэпахырэ узхэмкIэ сымэджэщым автомобильхэр шапхъэхэм атетэу щаукъэбзыжьых.

Чэщ-зымафэм 500 фэдиз

ГурытымкIэ Адыгеим Iэ­пыIэгъу псынкIэмкIэ икъу­лыкъу дэкIыгъо 500 фэдиз чэщ-зымафэм ешIы, ащ щыщэу 50-р — Мые­къуапэкIэ. Мы пчъагъэр КТ-м ащэхэрэр хэмытхэу ары.

— Зэпахырэ узэу къе­жьагъэр щынагъо къэзы­шIырэр пэтхъу-Iутхъум ехьыщырэу апэрэ нэплъэ­гъумкIэ зэрэщытыр ары, — еIо Сетэ Маринэ. —Пкъышъолым иплъырыгъэ дэкIоягъэу, пскэныр къэзыштагъэу, зикъупшъхьэ зэрытыпIэхэр «къыри­IонтIыкIэу», зычый узэу къытеохэрэр коронавирус яIэу тызэгуцафэхэрэм ахэхьэх. Ащ фэдэу къытфытеохэрэм япчъагъэ аужырэ уахътэм хэхъуагъ. Ашъхьэ уназэу, ятхыпкъ узэу, ялъыдэкIуае хэ­хъуагъэу къытфытеощтыгъэхэр бэкIэ нахь макIэ хъугъэх.

Гъэлъэшыгъэу алъэплъэх

Медицинэм иIофышIэхэр непэ анахь чIыпIэ къин итхэм ащыщых. Iэпы­Iэгъу псынкIэм икъулы­къушIэхэр тштэхэмэ, яIоф къызэрыкIоп — мыхэр зэмыгуцэфэхэрэ узым ри­хьылIэнхэ алъэкIыщт — зэкIэми апэ сыма­джэхэм яуалIэх. Ащ елъы­тыгъэу тхьамафэм зэ ме­дицинэ уплъэкIунхэр арашIылIэх.

Непэрэ мафэм ехъулIэу нэбгыритIу IэпыIэгъу псынкIэм иIофышIэхэу коронавирусыр къызпы­хьагъэхэу сымэджэщым чIэфагъэхэр. Ахэр хэу­шъхьафыкIыгъэ купхэм ахэтыгъэхэр арэп, куп къызэрыкIохэм якъулы­къушIэх. Зы нэбгырэр зы­гъэпсэфыгъом щысыгъ къызэсымаджэм. Нэ­мыкIхэр, Тхьэм ишыкуркIэ, къэсымэджагъэхэп, гъэлъэшыгъэу заукъэ­бзыжьы.

Лъэшэу афэразэх

Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат, псауныгъэм икъэухъумэнкIэ министерствэм, сатыушIхэу IэпыIэгъу къафэхъухэрэм лъэшэу зэрафэразэхэр Сетэ Маринэ игущыIэ къы­щыхигъэщыгъ.

— Республикэм иIэ­шъхьэтетхэм яшIуагъэкIэ тиIофышIэхэу тхьамэфэ пчъагъэрэ ядэжь мыкIо­жьыхэу къулыкъур зы­хьыхэрэр зычIэсыщтхэ хьа­кIэщ афыхахыгъэу, мафэм тфэгъогогъурэ щагъашхэх, — къытфи­Iотагъ ащ. — Джащ фэдэу псынкIэ гъэшхэным те­гъэпсыхьэгъэ ресторанхэу Мыекъуапэ дэтхэм ащыщ­хэм макъэ къагъэIугъ ко­ронавирусым цIыфлъэп­къыр зыщебэнырэ уахътэм медицинэм иIофышIэхэр зэрагъэшхэщтхэмкIэ ыкIи ар агъэцэкIэжьы. Пстэури тхьаегъэпсэух, лъэшэу та­фэ­раз лъэхъэнэ мыпсын­кIэм IэпыIэгъу къызэрэтфэхъухэрэм пае.

«Узыр зэкIэмыкIоу тыуцущтэп»

Сыд фэдизэу узыр щынагъоми, дунаим щыIэ­ныгъэр зыщыIихыгъэхэм япчъагъэ щыбэу, тирес­публикэ цIыкIуи къыхэIагъэми, IэпыIэгъу псынкIэм щылажьэхэрэм агу агъэкIодырэп. Ащ ишыхьат сурэтхэу нэмыкIхэм агу къыдащэенэу зытырахыхэу, интернет нэкIубгъохэм къарагъахьэхэ­рэри.

— Зэпахырэ узыр зэ­кIэмыкIомэ, тыуцущтэп, тэри тыкъызэкIэкIощтэп! — еIо Сетэ Маринэ. —Зыми ыгу ыгъэкIодырэп, къэщынэхэрэп тиIофышIэ­хэр. Тисэнэхьат ты­фэшъыпкъэу, цIыфхэм тыгу афэкъабзэу тапэкIи типшъэрылъ дгъэцэкIэщт.

ГущыIэуж:

ЦIыфхэу медицинэм иIофышIэхэм якъин къы­зыгурымыIохэрэм дунэе хъытыум инэкIубгъохэм тащыIокIэ. Ахэм зыщагъэгъупшэ мыхъущтыр зы — ежьхэр яунэхэм арысхэу, ясабыйхэм, яIа­хьылхэм адисхэу Iаехэр атхыхэу щэсыфэхэ, МЫХЭР АРЫХ (сымэ­джэщхэм ачIэтхэри зэра­хэтхэу) тхьамэфэ пчъагъэрэ яунагъохэм апэ­Iапчъэхэу, япсауныгъэрэ ящыIэныгъэрэ щынэгъо чIыпIэ рагъэуцохэу, къин хэфагъэхэм Iэпы­Iэгъу языгъэкIыхэрэр, дунаим къытезыгъэхъо­жьыхэрэр.

Медицинэм иIофы­шIэхэу уз щынагъом ебэ­ныхэрэм тапэкIэ нахь игъэкIотыгъэу нэIуасэ шъуафэтшIыщт, тикъыдэкIыгъохэм шъуакъы­лъыплъ.

МЭЩЛIЭКЪО Саид.