Мэлылъфэгъум и 3-м щыублагъэу Мыекъопэ районым игупчэ сымэджэщэу псэупIэу Тульскэм дэтым зыкъэзыIэтыгъэ зэпахырэ узэу коронавирусым пэшIуекIорэ унашъоу АР-м псауныгъэр къэухъумэгъэнымкIэ и Министерствэ ышIыгъэм диштэу иIофшIэн шэпхъакIэхэм атыригъэхьагъ.

Сымэджэщым неврологие ыкIи паллиативнэ отделениехэу хэтхэм яамалхэр зэхагъахьи, лъынтфэ-гуузхэмкIэ отделение зэхащагъ. Тульскэ IэзапIэм иврач шъхьаIэу Алла Чернышовам къызэриIуа­гъэмкIэ, отделениер агъэлэжьэным пае район поликлиникэм Iут врач-неврологхэри къызэращэлIагъэх.

— Инсульт хъугъакIэхэм, лъыдэкIое лъэш зиIагъэхэм, нэмыкI нев­рологие узхэр къызэолIэрэ цIыфхэу IэпыIэгъу зищыкIагъэхэм тадеIэн тлъэкIынэу зызэтедгъэпсы­хьагъ. Мые­къопэ къэлэ сымэ­джэщым госпиталь шапхъэ­хэм иIофшIэн зэрэтырагъэ­хьагъэм къы­хэкIыкIэ, ащ иотделениехэу неврологиемрэ кардиологиемрэ ачIэ­лъыгъэ сымэджэ нэбгыриплIыр та­дэжь къэтщэжьыгъэхэу тяIазэ. ТызэряIэзэщт уцхэр икъоу къытIэ­кIахьэх. Инсульт къызэуагъэр узым къызщыхащыжьырэ палатэ (палата интенсивной терапии) къы­зэIутхы­гъэу, ащ иамалхэри тэгъэфедэх. ДжырэкIэ чIыпIэу тиIэр екъу, — къы­Iуагъ врач шъхьаIэм.

Сымэджэщым ыкIоцI тыпхырэкIыфэ зэкIэми нэгуIупхэхэр зэраIулъым гу лъыттагъ, сыма­джэхэр коридор кIыхьэм тетлъэ­гъуагъэхэп, палатэхэм япчъэхэр фэшIыгъэх. НеврологиемкIэ отделением ипащэу Виктория Бетишевам къызэриIуагъэмкIэ, непэрэ мафэм сымэджэ 14-мэ яIазэх.

— Нэбгыриймэ инсульт яIагъэу талъэплъэ. Ахэм ащыщэу нэбгыритфыр Мыекъуапэ щыщых. Чэщым чэзыу дежурствэу исхыгъэм къалэм къыращи зы хъулъфыгъэ инсульт хъугъэу къытфащагъ. ОтделениитIум — неврологиемрэ паллиативнэмрэ ачIэт врач­хэмкIэ IэпыIэгъу тызэфэхъу­жьы. Чэзыу-чэзыоу чэщрэ тыкъычIанэ, тиIэпыIэгъу цIыфмэ зэрящыкIагъэр къыдгурэIо. Кардиологие ыкIи терапие отделениехэм акIуачIэ зэхалъхьагъэу гуузхэр зидагъо сы­ма­джэхэм ащяIазэх. Ахэр нэбгырэ 19 мэхъух, 9-р Мые­къуапэ щыщ, — къыхигъэщыгъ ащ.

Врачхэм гущыIэгъу тафэхъу­фэ, Мыекъуапэ къыращи джыри зы хъулъфыгъэ сымэджэщым къащагъ. Ащ къыпэгъокIыхи, курэжъыем исэу сымэджэщым чIащагъ. Тульскэ IэзапIэм ищагу хъоо-пщау, псэупIэ шъхьаф хъурэ отделениехэр дэтых. Врач шъхьаIэу Алла Чернышовам зэпахырэ узхэмкIэ отделением ипащэу Кирилл Лисивец нэIуасэ тыфишIыгъ. БлэкIыгъэ зыгъэпсэфыгъо мафэхэм шъогъазэр къызэолIэгъэгъэ нэбгырихэу Мыекъуапэ щыщхэр хъужьыгъэ­хэу зэрэчIатхыкIыжьыгъэхэр къытиIуагъ.

— Зэпахырэ узхэм зыщяIазэхэрэ сымэджэщэу Мые­къуапэ дэтыр коронавирусыр къызэолIагъэхэм апае госпиталэу зашIым, шъогъазэ зиIагъэу ащ чIэлъыгъэхэр зэкIэ тэ къытфащэжьыгъэх. Сабый­хэри, ныбжь зиIэхэри ахэм ахэтыгъэх, мазэ нахь зымыныбжь сабыи ахэт. Хьылъэ дэдэ зыпари къахэкIыгъэп. Плъыр-стырыр къызкIилъхьагъэхэм тынаIэ атетыгъ. Сыма­джэ хъугъэхэр ушъхьагъу зэфэшъхьафхэм апкъы къи­кIыкIэ шъогъазэмкIэ игъом прививкэ зымышIыгъэхэр арэу дгъэунэфы­гъэх. Къэнагъэхэм тяIазэ, джырэкIэ гумэкIыгъо зыпари щыIэп, — еIо врачым.

Сабыйхэр къызщагъэхъурэ отделением ипчъэ ащ учIахьэ зэрэмыхъущтыр тетхагъ. Сымэ­джэщым иврач шъхьаIэу Алла Чернышовам яIэзапIэ къыщы­хъугъэ сабыимрэ ащ янэрэ япсауныгъэ изытет дэгъу дэдэу, мэфэ зытIущкIэ узэкIэIэбэжьмэ зэрэчIатхыкIыжьыгъэхэр игуапэу къытфиIотагъ.

— Сабый къызфэхъунэу щытхэм ащыщэу плъыр-стыр зыкIэлъэу къытфащэгъэ бзылъфыгъэхэм зэкIэми коро­навирусым икъыхэгъэщынкIэ анализхэр ядгъэтыгъэх. Тхьэм ишыкуркIэ, узыр иIэу зы нэбгыри къахэкIыгъэп. Ахэм ямы­закъоу, игъэкIотыгъэу лажьэрэ акушер-гинекологическэ отделением Iоф етэгъа­шIэ. Республикэм ирайон зэфэшъхьафхэм къарыкIырэ бзылъфыгъэхэм тяIазэ. Мары бэмышIэу Джэджэ районым щыщ бзылъфыгъэ «скорэмкIэ» къытфащагъ. Ащ IэпыIэгъу тыфэхъущт, теIэзэщт, — къы­Iуагъ А. Чернышовам.

Джащ фэдэу уз зэфэшъхьафхэр яIэхэу Мыекъуапэ ыкIи республикэм ирайон зэфэшъхьафхэм къарыкIыхэу Тульскэ сымэджэщым непэрэ мафэм нэбгырэ 20-м къехъу чIэлъ. Пстэуми ящыкIэгъэ IэпыIэгъу арагъэгъоты.

Министерствэм ышIыгъэ унашъохэм адиштэу АР-м иклиническэ сымэджэщи иIофшIэн зэхъокIыныгъэхэр фэхъугъэх. Ащ иврач шъхьаIэу Чэужъ Нателлэ зыIудгъэкIагъ. Гууз зиIэ сымаджэхэр зычIэлъ кардиологие отделением тыдищэягъ. Неврологием иврачхэри мыщ къыдащэягъэхэу инсульт къызэуагъэхэм яIэзэнхэмкIэ лъынтфэ гупчэу отделениер зэрэзэтырагъэпсыхьагъэр врач шъхьа­Iэм къыIуагъ.

— Инсульт хъугъэ сыма­джэхэм ащыщхэу зиIоф хьылъэ дэдэхэу, тромболитическэ (лъыр зэкIэчъы зышIырэ) терапие зищыкIагъэхэр тисымэджэщ къычIэтэгъанэх, — еIо ащ. — АшъхьэкуцI тэ­уплъэкIушъ, ахэр къыхэтэгъэ­щых. Фэдэ IэпыIэгъу зимыщыкIагъэхэр Мыекъопэ районым исымэджэщ гупчэ ятэгъащэх. Джыдэдэм джащ фэдэу Iоф тэшIэ. ЛъынтфэхэмкIэ гупчэу тшIыгъэм непэ нэбгырэ 23-рэ чIэлъ. Ахэм ащыщэу нэбгырихыр сымэджэ хьылъэхэм ащыщых. Пстэуми врачхэм анаIэ лъэшэу атет. Неврологие отделением ипащэу ВэкъэшIэ Саидэ тиупчIэ фэдгъэзагъ.

— Коронавирусым ыпкъы къикIыкIэ цIыфхэр щтэм, гумэкIыгъом хэтхэу, ныбжь зиIэхэм ялъыдэкIуае нахьыбэ хъоу, инсульт хъухэ­рэм япчъагъэ хахъоу жъугъэунэфыгъа?

— Аужырэ уахътэм ащ фэдэ сымаджэу тиIэхэм яп­чъа­гъэ хэхъуагъэу къэсIон слъэкIыщтэп. Зыпкъ итэу зэкIэми тяIазэ. Зы­ми тыщыкIэрэп. Кар­диологием ты­къыдащэягъэу, ти­IофшIэн нахь хэдгъэ­хъуагъэу тэлажьэ, сымаджэхэм тяIазэ, — еIо Саидэ.

Чэужъ Нателлэ къы­зэриушы­хьаты­рэмкIэ, нэмыкI от­де­лениеу сымэджэщым чIэтхэм зэкIэми Iоф ашIэ. Ау къаращэ­лIэрэ сымаджэхэм ащыщэу плъыр-стырыр зыкIэлъхэр хэу­шъхьа­фы­кIыгъэ пчъэмкIэ чIащэх, кабинет шъхьаф агъэ­нэфагъэу, ащ анализхэр аща­Iахых.

— Пневмоние зиIэу къычIэ­кIыхэрэм коронавирусыр къыхэзыгъэщырэ анализыр аIытэхы. Пульмонологие отделением пневмониер яIэу нэбгырэ 32-рэ чIэлъ. Ахэм ащыщэу нэбгыритIур язытеткIэ хьылъэх. Язырэ сымаджэр тиIофшIэгъу. Пульмонологие отделениер карантин шIыкIэм тетэу зэфэтшIыгъэ, — къы­Iуагъ Н.Чэужъым.

ЯIофшIэгъу сымаджэу врач шъхьаIэм зигугъу къышIыгъэм ящэнэрэ анализ тыгъом коронавирус иIэу къыгъэлъэгъуагъ. Къэралыгъо телерадиокомпа­ниеу «Адыгеим» икъыдэкIыгъо телеканалэу «Урысыер 24-рэ» зыфиIорэмкIэ мэфэку пчыхьэм щыкIогъэ эфир занкIэм псауныгъэр къэухъумэгъэнымкIэ министрэу Мэрэтыкъо Рустем ащ фэгъэхьыгъэу къыратыгъэ упчIэм джэуап игъэкIотыгъэ къыритыжьыгъ.

— ТиIофшIэгъу сымаджэу коронавирус зиIэу къыхэдгъэ­щыгъэм изытет зэрэхьылъэм къыхэкIыкIэ, бгъэкощы хъущтэп. Арышъ, ар республикэ сымэджэщым къычIэдгъэнагъ. Джы къыхэдгъэщыгъэ коронавирусым елъытыгъэу теIазэ. Москва щыIэ врачхэр тиуп­чIэжьэгъух. Тэгугъэ зэтеуцо­жьынэу. Сымэджэщым Iоф щызышIэрэ врачхэм зэкIэми узым зэлъимыубытынхэм пэшIуекIорэ шапхъэхэр агъэцакIэх. Сымаджэ хъугъэм зэпхыныгъэ зыдыриIагъэхэр къыхэдгъэщыгъэхэу, карантин тхьамэфитIу пIалъэ пылъэу дгъэтIысыгъэх, пстэуми та­лъэп­лъэ. Пневмоние зиIэхэу джы къыхэдгъэщыхэрэр Мые­къопэ къэлэ сымэджэщэу госпиталь тшIыгъэм джы етщэлIэщтых. Ащ фэдэ сыма­джэхэр джыдэдэм ащи чIэ­лъых. Мэхьанэ зиIэр — узыр хэмгъэужъыныхьаныр ары. Сымаджэ шъухъугъэмэ, игъом врачхэр къызэжъугъэплъых. Процент 80-мэ алъэ тетхэу, къямыхьылъэкIэу сымэджэгъу уахътэр рахы. УцхэмкIэ, врач­хэм япчъагъэкIэ тызэфырекъу­жьы. ТищыкIэгъэ Iэмэ-псымэхэр джыри къятэгъащэх. Рес­публикэмкIэ джырэкIэ гумэкIыгъо ин щыIэп. Шап­хъэхэр пстэуми агъэцэкIэн фае. ТызэдеIэжьмэ, узым тыфырикъущт, — къыIуагъ министрэм.

Тэу Замир.