Коронавирусым зыщытыухъумэным, ар къытэмыутэкIыным апае республикэм щызэшIуахырэ Iофыгъохэм цIыфхэм еплъыкIэу фыряIэм зыщыдгъэгъозагъ. Ахэм ащыщхэм къатыгъэ джэуапхэр непэ тигъэзет нэкIубгъо къыщыхэтэутых.

Пэнэшъу Аскэр, Гуманитар ушэтынхэм апылъ институтым иIофышI:

— ГумэкIыгъоу тызэолIагъэр зэрэдунаеу къашъхьащыуагъ. Арышъ, зэмызэгъыныгъэу къэралыгъохэм азыфагу илъхэр зыщагъэгъупшэнхэ, тхьамыкIагъоу къыкъокIыгъэм зэрэпэшIуекIощтхэм пылъынхэ фаех.

Вирусым зэригъэгумэкIырэм, цIыфхэм япсауныгъэ зэрэпы­лъым къахэкIэу Урысыем и Президент къэралыгъом щыпсэухэрэм закъыфи­гъэзагъ.

Сэ сызэреплъырэмкIэ, цIыфхэм мыр икъу фэдизэу зэхашIагъэп. ЦIыфым идунэееплъы­кIэ, изэхашIэ елъытыгъ къыраIорэр зэригъэцакIэрэри. Пстэуми апэу зэкIэми къыдгурыIон фаер зыкъызэрэтыухъумэщтыр, къытпэ­блэгъэ цIыфхэр узым щыу­хъумагъэхэ хъуным тишъып­къэу тыпылъын зэрэфаер ары.

IэкIыб къэралыгъохэм ащыIэгъэ цIыфым ипсауныгъэ изытет агъэунэфыным, ауплъэкIуным ежэнэу щы­тэп, ар ежь-ежьырэу меди­цинэм иIофышIэхэм якIо­лIэныр ипшъэрылъ шъхьаI.

Мы къинэу непэ къытшъхьа­щыуагъэр текIыщт ыкIи нахьышIум дунаир фэкIо­жьыщт. Ар къызгурыдгъэIон, джырэ уахътэ зытщыIэн, зытIэжэн фае.

Непэрэ мафэм анахь шъхьаIэр узым тызэрэпэуцужьыщтыр, цIыфхэр ухъумагъэхэ зэрэхъущтхэр ары. Ащ Президентыри АР-м и ЛIышъхьи егъэгумэкIых, хэкIыпIэхэр къызэрагъотыщтхэм дэлажьэх. Правительствэм ыштэгъэ унашъохэр шIокI имыIэу дгъэцэкIэнхэ фае. Ащ типсауныгъэ изытет епхыгъ.

Ордэкъо Нурет, пенсием щыI:

— ГумэкIыгъоу къэуцугъэр псынкIэу зэкIэкIонэу сэгугъэ. Унэм тимыкIынэу къызэрэтфагъэпытагъэр шIокI имыIэу сэгъэцакIэ. ЧIылъэ унэ зэрэсиIэм къы­хэкIэу сызэрэдэмыкIырэр лъэшэу къысэхьылъэкIырэп. АщкIэ нахь къин зылъэгъу­хэрэр къатыбэу зэтет унэхэм ащыпсэурэ цIыфхэр ары.

Къэралыгъом ипащи, рес­публикэм и ЛIышъхьэу Къум­пIыл Мурати анахьэу анаIэ зытырагъэтырэр цIыфхэм япсауныгъэ къэухъумэгъэныр ары. Ар пстэуми къыдгурыIон, къытфагъэпытэрэр зэри­фэшъуашэу дгъэцэкIэн фаеу сэлъытэ.

Урсэкъо Саид, бухгалтер:

— Вирусым IэкIыб къэралы­гъохэм зызэращиушъомбгъурэм тыщыгъозагъ, ар тэ къызэрэднэ­сыщтыри къыдгурыIощтыгъэ. Мыщ фэдиз цIыфхэм къяузырэм, псынкIэу зызыушъомбгъурэм укъыу­хьанэу къыпшIошIыныр тэрэзэп. Ау ащ зэрифэшъуашэу тыпэуцужьыныр ары анахь пшъэрылъ шъхьаIэу тиIагъэр. Непэрэ мафэм респуб­ликэм щызэрахьэрэ Iофтхьабзэхэр игъоу ыкIи тэрэзхэу сэлъытэх.

Пстэуми анахь шъхьаIэр цIыфхэр купэу зэхэмыхьанхэр, ахэм япсау­ныгъэкIэ къашъхьапэщтэу къара­Iо­рэр агъэцэкIэныр ары.

Унэм уимы­кIыныр псынкIэу сIон слъэкIыщтэп, ау ар пфэмыгъэцэкIэнэу щытэп.

Сишъхьэгъусэрэ сэрырэ сабыитIу зэдэтэпIу, къатыбэу зэтет унэм тыщэпсэу. Мэфэ заулэм къы­кIоцI зэ тучаным тэкIо, нэмыкI ушъхьагъукIэ унэм тыкъикIырэп. «IофшIэным тыкIон, унэгъо хъыз­мэтым тыпылъын» тIозэ сабыйхэм такIэрысынэу игъо тифэщтыгъэп. Джы, тигуапэу ахэм гущыIэгъу та­фэхъу, тадэджэгу. Сыд фэдэ чIыпIэ уифагъэми, нахьышIум уегу­пшысэн, ащ уфэкIон фаеу сэлъытэ.

Мэкъулэ Руслъан, радиом иIофышI:

— «Сыдым пае вирусыр къытфэкIуагъ?» пIозэ бэрэ уегупшысэн, ар зэхэпфынэу уфежьэн плъэкIыщт. Ау мы къэуцугъэ гумэкIыгъом ащ ишIуагъэ къекIыщтэп ыкIи гупшысэ чэфхэми тафащэщтэп. Пстэуми апэу тызэгупшысэн ыкIи зыщыдгъэгъупшэ мыхъущтыр тиIахьылхэр, къытпэблэгъэ цIыфхэр къэтыухъумэнхэр ары. Хэбзэ къулыкъум, медицинэм яIофышIэхэм къаIорэр жъугъэцэкIэнэу зыкъышъуфэсэгъазэ. Шъыпкъэ, «унэм шъукъимыкI» гущыIэхэр зыми ыгъэшIэгъожьыхэрэп, тыди щызэхэпхыщтых, ау ахэм гупшысэу ахэлъым шъуегупшыс.

Сымэджэщтымрэ псаоу къэнэщтымрэ, цIыфышIумрэ цIыф бзаджэмрэ вирусым зэхифырэп. Коронавирусыр къызэутэкIыгъэхэм япчъагъэ мафэ къэс хэхъо. Къэсымэджагъэхэр ащ зэремыжагъэхэмкIэ сицыхьэ телъ. Ежьхэм къанэмысынэу къазэращыхъущтыгъэми щэч хэлъэп. Мы гумэкIыгъор псынкIэу текIынэу сэгугъэ. Ау джырэ уахътэ тызэрэпсэурэм тылъыжъугъэплъэжь. Врачхэм IэпыIэгъу тафэжъугъэхъу. ГущыIэ дахэ ятIо закъокIэ хъущтэп, аIорэр дгъэцэкIэн фае. Гупшысэ дэйхэм зызэлъяжъугъэубытэу е гукъыдэчъ шъуимыIэ зыхъукIэ, ари вирусым зиушъомбгъуным фэIорышIэ. Арышъ, нахьыбэрэ чэф такъикъхэр къышъокIуным шъупылъ.

Зыгъэхьазырыгъэр Гъонэжьыкъо Сэтэнай.