Илъэс 95-кIэ узэкIэIэбэжьмэ кIэлэегъэджэ техникумэу Краснодар къыщызэIуахыгъэм лъэпкъыр гъэсэныгъэм игъогу тещэгъэнымкIэ, икультурэ зыкъегъэIэтыгъэнымкIэ мэ­хьанэшхо иIагъ. А илъэсыбэм къыкIоцI лъэпкъым иеджэпIэ закъоу щытыгъ, ащ къычIэкIыгъэ­хэр гъэсэныгъэм, наукэм, культурэм ыкIи нэмыкI лъэныкъохэм ащылэжьа­гъэх. Ахэм тыдэ Iоф ща­шIагъэми, яшIэныгъэхэмкIи, зыфэгъэзагъэхэр зэрагъэцакIэрэмкIи зыхэтхэм къахэщыгъэх, гъэсэныгъэм, культурэм, наукэм игъэпсакIохэу хъугъэх. ЕджапIэм итарихъ Адыгеим къэралыгъо шъуашэр щыгъэпсыгъэным епхыгъэ шъыпкъэу хъугъэ.

Тарихъыр къызыще­жьагъэр 1924-рэ илъэсым икIэухыр ары. А лъэхъаным Адыгэ автоном хэкум Краснодар игупчагъ. Ар Кубанскэ округэу Адыгеир зыхахьэщтыгъэм иадминистративнэ гупчэу щытыгъ.

Адыгеим и Советхэм яя III-рэ зэфэсэу Краснодар щыкIуагъ гъэсэныгъэм иIоф изытет ехьылIагъэу къыщыгущыIагъ хэку ОНО-м ипащэу Сихъу Сэфэрбый. Ащ идоклад къы­пкъырыкIызэ, зэфэсым уна­шъо ышIыгъ лъэпкъ еджапIэхэм Iоф ащызы­шIэщтхэ кIэлэегъаджэхэр къэзыгъэхьазырыщт техникум къызэIухыгъэн фаеу. Зэхэщэн Iофхэр ыпшъэ ралъхьагъэх а лъэхъаным хэку ОНО-м иIофышIагъэу ПщыунэлI КIыщмае. Ары апэрэ пащэу кIэлэегъэджэ техникумэу къызэIуа­хыгъэм фашIыгъагъэри.

Комиссиеу Сихъу Сэфэрбый зипащэм къуа­джэхэр къыкIухьэхэзэ, адыгэ ныбжьыкIэхэр къыхихыщтыгъэх. Ау а Iофым фэкIэщыгъоу щыIэр багъэп, ны-тыхэм якIалэхэр зыкIарагъэкIынхэу фэягъэ­хэп. А лъэхъаным ныбжьы­кIэхэр къыхахыхэ зэ­хъум, комиссием хэтхэмрэ ны-тыхэмрэ зэгурымыIохэу къызэрэхэкIыщтыгъэм фэгъэхьыгъэу Сихъу Сэфэрбый къэбар щхэн ыгу къэ­­кIыжьыщтыгъэу ащ иIа­­хьылхэм къаIотэжьы­щтыгъ.

Къыхахыхэрэ кIэлэцIыкIухэр тхьамыкIэхэм якIэлэнхэ фэягъ, ар лъэшэу техникумым къыщыдалъы­тэщтыгъ. Ащ тетэу апэрэ штэгъум къыхахыгъэ нэ­бгырэ 34-м щыщэу нэбгырэ 12 пагъэзыжьыгъагъ. Адрэхэр подготовительнэ купым рагъэтIысхьэгъа­гъэх. А лъэхъаным хэкум я 7-рэ классыр къыщыуухынышъ, техникумым учIэхьан плъэкIынэу щытыгъэп, ащ фэдэ еджапIэ итыгъэп. Ары техникумым чIэхьащтхэр зыщырагъа­джэхэрэ курсхэр зыкIызэхащэщтыгъэхэр.

КIэлэегъэджэ техникумыр Краснодар игупчэ ит анахь зэтегъэпсыхьэгъэ унэм къыщызэIуахыгъагъ. Ащ хэтыгъэх хэку щысэтехыпIэ гурыт еджапIэр, общежитиер, шхапIэ зэтегъэпсыхьагъэ ыкIи медпункт. Гъогур зэпыпчымэ, совпартшколэр щы­тыгъ. А чIыпIэм «Адыгэ еджэпIэ къэлэ цIыкIу» ра­Iощтыгъ.

Техникумыр ылъэ теуцоным къин пылъыгъ, езы­гъэджэщтхэр икъу фэдизэу щыIагъэхэп. Рагъэджэщтхэри къыхэхыгъоягъэх. 1930-рэ илъэсым нэс Iофыр ащ тетыгъ. Техникумым мылъкоу къыфатIупщыщтыр зэрэщымыIэм къыхэкIэу зэфашIыжьы­ными зэгорэм Iофыр нэсыгъагъ. Ау Адыгэ хэку исполкомым итхьаматэу Хьа­хъурэтэ Шыхьанчэрые ишIуагъэкIэ къагъэнэжьыгъагъ.

Апэрэ къычIэкIыгъом нэбгыри 9-мэ техникумыр къаухыгъагъ. Илъэс зытешIэм ащ нэбгырэ 400 щеджэу хъугъагъэ.

Техникумым зыпкъ итэу Iоф ышIэнымкIэ Хьахъурэтэ Шыхьанчэрые, Сихъу Сэфэрбый ыкIи еджапIэм иапэрэ пэщагъэхэу ПщыунэлI КIыщмай, Хьаткъо Ахьмэд, Лъэбыщэ Хьазизэ ыкIи нэмыкIхэм лъэпкъым Iофышхо фашIагъ.

1936-рэ илъэсым Адыгэ автоном хэкур Мыекъуапэ къызахьыжьым, техникум­ри къэкIожьыгъ. Техникумыр, етIанэ училищыр, ащ ыуж колледжыр зыщыIэм къыкIоцI пэщэ 21рэ иIагъ. Ахэр зэкIэри гъэсэныгъэ дэгъу зиIэхэ, лъэпкъым фэ­гумэкIыхэрэ цIыф пэ­рытхэу щытыгъэх. Ахэм яспискэ сеплъышъ, зы илъэс нахьыбэрэ темы­тыгъэхэри, илъэс 20-м ехъурэ пэщэ IэнатIэр зыгъэцэкIагъэхэри ахэтыгъэх. Анахьыбэрэ колледжым ипэщагъэхэм ащыщых Ацу­мыжъ Казбек, ПIатIыкъо Аскэрбый, Нэпсэу Фазилэ. ЕджапIэм ипэщагъэ пэпчъ фэлъэкIыщтым нахьыби ышIагъ, лъэпкъым иапэрэ еджапIэ урипэщэным имэхьанэ къыгурыIозэ, Iоф ышIагъ. 2014-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу колле­джым ипащ Къэгъэзэжь Мурат.

ЕджапIэм къычIэкIыгъэ­хэу непэ студентхэр зэрыгушхохэрэм ащыщых Хьаткъо Ахьмэд, Еутых Аскэр, Жэнэ Къырымызэ, Мэщ­бэшIэ Исхьакъ, ХьадэгъэлIэ Аскэр, Цуекъо Юныс, ШъхьакIумыдэ Нурет, Шъэожъ Розэ, Жэнэ Нэфсэт, Ахэджэго Мэ­джыдэ, Наурзэ Борисэ ыкIи нэмыкIхэр.

Училищым щеджагъэхэм шIэныгъэлэжь цIэры­Iохэри ахэтых. Ахэм ащыщых Даур Хьазрэт, Къуныжъ Мыхьамэт, Бэджэнэ Мурат, Бузэрэ Кимэ, Тхьаркъохъо Юныс, Тамбый Джантыгъэ, ЦуукI Нал­бый, Шъхьэлэхъо Абу, Джымэ Бубэ ыкIи нэ­мыкIхэр.

Колледжым иIофшIакIэ къэралыгъом уасэ къыфи­шIэу пчъагъэрэ къыхэкIыгъ. «Адыгеим и Щыт­хъузехь» зыфиIорэ ме­далым нэмыкIэу щытхъу тхылъхэр бэу иIэх, колле­джыр «100 лучших ССУЗ­ов России» зыфиIорэм щыщ Iахьэу «Элита образования России» зыцIэр тIогъогогъо къы­фагъэшъошагъ.

Сихъу Гощнагъу.