Гъэсэныгъэм, культурэм непи ягупч
Адыгэ кIэлэегъэджэ колледжэу Андырхъое Хъусенэ ыцIэ зыхьырэр къызызэIуахыгъэр непэ илъэс 95-рэ мэхъу. Ар адыгэ лъэпкъымкIэ мэхьанэшхо зиIэ хъугъэ-шIагъэу щыт. Ащ тыкъыпкъырыкIызэ, колледжым ипащэу Къэгъэзэжь Мурат мы мафэхэм гущыIэгъу тшIыгъэ. ЕджапIэм гъогоу къыкIугъэм тырыплъэжьыгъ, непэ иIофшIагъэхэм татегущыIагъ. 
— Шъыпкъэ, хъугъэ-шIагъэм мэхьанэшхо иI, ар игъэкIотыгъэу хэдгъэунэфыкIынэуи щытыгъ, ау дунаим щыхъурэ-щышIэхэрэм япхыгъэу мэфэкIыр зэкIэтхьанэу хъугъэ, — къеIуатэ Къэгъэзэжь Мурат. — Сэ сишIошIыкIэ, адыгэ кIэлэегъэджэ колледжыр зымышIэрэ адыгэ цIыф щыIэп. Непэ псэурэ пэпчъ ежь тиеджапIэ щемыджагъэми, е ятэжъ, е ят, е иIахьыл мыщ щеджагъ е езыгъэджэгъэ кIэлэегъаджэм ар къыухыгъ. Лъэпкъым инаукэ, икультурэ иIофышIэ цIэрыIуабэм мы еджапIэр ары егъэжьапIэ, лъапсэ афэхъугъэр.
Илъэсхэр макIох, студентхэри кIэлэегъаджэхэри зэблэхъугъэ мэхъух, ау гъэсэныгъэм, егъэджэным, пIуныгъэм мэхьанэу мыщ щаратырэр зытетым тетэу къэнэжьы, шэн-хабзэхэу зэгорэм еджапIэм щагъэуцугъэхэр кIодыхэрэп, хэхъоныгъэ ашIы нахь.
Сэ къызэрэсшIошIырэмкIэ, кIэлэегъаджэхэм ягъэсэныгъэ хэгъэгум илъэпкъ баиныгъэхэм ащыщ. Ары апэрэ еджапIэхэу къызэIуахыгъэхэр кIэлэегъаджэхэм якъэгъэхьазырын зыкIыпылъыгъэхэр. Я 20-рэ илъэсхэм къызэIуахыгъэу тэ тиеджапIи зыфэлэжьагъэр ыкIи джыри ынаIэ зытетыр бзэм, культурэм хахъо ягъэшIыгъэныр ары.
Анахь цIэрыIохэу лъэпкъым къыхэкIыгъэхэр тэ тиеджапI къызычIэкIыгъэхэр. Анахьэу тызэрыгушхохэрэр тилIыхъужъхэу Андырхъое Хъусен — ащ ыцIэ 1967-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу еджапIэм ехьы —Ацумыжъ Айдэмыр, Нэхэе Даут, Бжыхьэкъо Къымчэрый. Ахэм ягугъу тэшIы, тщыгъупшэхэрэп.
Непи дэгъоу еджэхэу, научнэ-практическэ конференциехэм ахэлажьэхэу студент чанхэр тиIэх. Ахэм апае стипендие зэфэшъхьафхэр дгъэнэфагъэх. Ахэм ащыщых Советскэ Союзым и ЛIыхъужъхэу ыпшъэкIэ зыцIэ къесIуагъэхэм, апэрэ адыгэ летчицэу Бэгъужъэкъо Лелэ, Социалистическэ IофшIакIэм и ЛIыхъужъэу И. К. Сединым, тхэкIо цIэрыIоу МэщбэшIэ Исхьакъ ацIэкIэ дгъэнэфагъэхэр.
Непэ колледжым студент 800 фэдиз щеджэ. ЕджапIэр зыщыIэм къыщегъэжьагъэу нэбгырэ мин 20 фэдиз къычIигъэкIыгъ. Ахэм ащыщыбэм республикэм ыкIи хэгъэгум иеджэпIэ зэфэшъхьафхэм Iоф ащашIэ.
Колледжым кIэлэегъэджэ 36-мэ Iоф щашIэ. Ахэм ащыщэу 3-р шIэныгъэхэмкIэ кандидатых, зы нэбгырэ УФ-м изаслуженнэ кIэлэегъадж, кIэлэегъэджи 10-р УФ-м народнэ гъэсэныгъэмкIэ изаслуженнэ IофышIэх, 5-р народнэ просвещением иотличник, 7-р УФ-м гурыт профессиональнэ гъэсэныгъэмкIэ иIофышIэ гъэшIуагъэх ыкIи нэмыкI цIэ лъапIэхэр зыхьыхэрэ кIэлэегъаджэх. Арышъ, кIэлэегъэджэ коллективым сицыхьэ телъ егъэджэн-пIуныгъэ IофшIэныр щытхъу хэлъэу зэригъэцакIэрэм.
Непэ кIэлэегъэджэ колледжым сэнэхьати 6-кIэ специалистхэр къегъэхьазырых. Ахэм ащыщых ублэпIэ классхэм якIэлэегъаджэхэр, кIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэм якIэлэпIухэр, ублэпIэ еджапIэм щеджэхэу зипсауныгъэкIэ илэгъухэм акIэмыхьэхэрэм Iоф адэзышIэрэ педагогхэр. Ахэр кIэлэегъэджэ IофшIэным епхыгъэхэр арых. Мы аужырэ илъэсхэм мыкIэлэегъэджэ сэнэхьатхэми ныбжьыкIэхэр афэтэгъэхьазырых. ГущыIэм пае, культурэм ыкIи искусствэм алъэныкъокIэ дизайнер хъущтхэр етэгъаджэх. Ахэр тхылъым ыкIи гъэзетым яграфикэкIэ, рекламэмкIэ, плакатхэмкIэ, промышленнэ ыкIи телевизионнэ графикэмкIэ, къэгъэлъэгъон, фестиваль зэфэшъхьафхэм язэхэщэн играфикэкIэ специалистых.
Ащ нэмыкIэу архитекторхэр ыкIи чIыгу-унэе зэфыщытыкIэхэмкIэ специалистхэр къэтэгъэхьазырых. Мы сэнэхьатхэр непэ обществэм ищыкIэгъэ шъыпкъэу зэрэщытхэр къыдэтлъытэзэ, студентхэр ахэмкIэ едгъаджэхэу тыублагъэ. Сэнэхьатхэр тищыкIагъэхэу зэрэщытыр къеушыхьаты тистудентхэр практикэ зыкIохэкIэ, IофшIапIэхэм япащэхэм анаIэ къазэратырадзэрэм, IофшIэным зэрэфэхьазырхэр къызэрэхагъэщырэм.
БлэкIыгъэ илъэситфым тиеджапIэ специалист ныбжьыкIэ 800 фэдиз къычIэкIыгъ. Ахэм ащыщхэм еджэныр республикэм иапшъэрэ еджапIэхэм ащалъагъэкIотагъ, нэмыкIхэм ясэнэхьаткIэ Iоф ашIэ. Къыхэзгъэщымэ сшIоигъу студентхэр тикъалэ ищагухэм ыкIи нэмыкI общественнэ чIыпIэхэм япроектхэм зэрахэлажьэхэрэр. Студентхэм яархитектурнэ проектхэр Адыгеим имызакъоу, нэмыкI чIыпIэхэми къазэращагъэлъагъохэрэр, зэнэкъокъухэм зэрахэлажьэхэрэр.
Колледжым зыпкъ итэу, дэгъоу Iоф зэришIэрэм ишIуагъэкIэ Адыгеим имызакъоу, Урысыем и Къыбли дэгъоу ыцIэ щыIугъэу щыт. Ар зишIуагъэр кIэлэегъэджэ коллективыр ары. КIэлэегъаджэхэм непэ егъэджэкIэ амалыкIэхэр, технологиякIэхэр агъэфедэхэзэ яIофшIэн зэхащэ. ШIэныгъэ куухэр студентхэм арагъэгъотых. АщкIэ къэкIопIэшIу мэхъу тиеджапIэ иматериальнэ-техническэ базэ непэрэ мафэм диштэу зэрэгъэпсыгъэр.
«Адыгеим и щытхъузехь» зыфиIорэ цIэ лъапIэу еджапIэм къыфагъэшъошагъэр къэдгъэшъыпкъэжьыным тыпылъ ыкIи ащ ренэу тынаIэ тет. Ар къеушыхьаты непэ колледжыр гъэсэныгъэмкIэ инновационнэ площадкэу зэрагъэнэфагъэм. Тэ тиеджэпIэ закъу ары тишъолъыркIэ ащ фэдэу къыхахыгъэр. Ащ тэ типшъэдэкIыжь къызэрэхигъахъорэр къыдгурэIо.
2019-рэ илъэсым колледжым «100 лучших товаров и услуг РФ» зыфиIорэ зэнэкъокъум ишIухьафтын къыфагъэшъошагъ.
Илъэс заулэ хъугъэу адыгабзэр языгъэшIэщтхэ специалистхэр колледжым къычIигъэкIыжьхэрэп. Ар тызыгъэгумэкIырэ Iофыгъохэм ащыщ. Ау адыгабзэм изэгъэшIэн IэкIыб тшIырэп. Адыгэбзэ урокымрэ адыгэ кIэлэцIыкIу литературэмрэ хэушъхьафыкIыгъэ предметхэу тиегъэджэн план хэтых. ТиныбжьыкIэхэм янравственнэ пIуныгъэкIэ, ядуховнэ баиныгъэ хэхъонымкIэ а предметхэм мэхьанэшхо яI.
Группэхэм арысхэ адыгэ студентхэм непэ ятэгъашIэ адыгабзэмрэ ащ иметодикэрэ. Дипломым имытхагъэми, адыгабзэр арагъэшIэнэу еджапIэм къычIэкIыхэрэм фитыныгъэ яI. Сыд фэдэрэ Iофтхьабзэу адыгабзэм фэгъэхьыгъэу республикэм щызэхащэхэрэм тистудентхэр ахэлажьэх. Зэнэкъокъу зэфэшъхьафхэм апэрэ чIыпIэхэр къащахьых. Ащ фэдэу лъэшэу тигъэгушIуагъ тиколледж щеджэрэ студенткэу Гедыоджэ Маринэ «Адыгэ диктантэу» джырэблагъэ тиреспубликэ щыкIуагъэр дэгъу дэдэу зэритхыгъэм, апэрэ чIыпIэр къызэрэдихыгъэм.
Ащ тетэу тинахьыжъхэу мыщ щылэжьагъэхэм IофшIэкIэ дэгъоу, еджапIэм шэн-хабзэ щашIыгъэр тымыгъэкIодэу Iоф тэшIэ.
Сихъу Гощнагъу.