Уголовнэ, гражданскэ, арбитражнэ ыкIи административнэ Iоф анахь инхэу Адыгэ Республикэм ихьыкумхэм 2019-рэ илъэсым зэ­ха­фыгъэхэм афэгъэхьыгъэ брифинг джырэблагъэ Адыгэ Республикэм и Прокуратурэ щыкIуагъ.

Iофтхьабзэм хэлэжьагъэх прокуратурэм иуголовнэ-хьыкум отдел ипащэ игуадзэу Алексей Пожидаевыр, гражданскэ ыкIи арбитражнэ Iофхэм язэхэфын- кIэ прокурорым иIэпыIэгъоу Александр Яриджановыр, журналистхэр.

А. Пожидаевым къызэриIуагъэмкIэ, мы илъэсыр къызи­хьагъэм къыщыублагъэу къэралыгъо гъэпщынакIохэу респуб­ликэ хьыкумхэм уголовнэ Iофэу зэхафыгъэхэм прокурорхэм адырагъэштагъ. БзэджэшIагъэ зезыхьэгъэ нэбгырэ 1481-м алъэныкъокIэ уголовнэ Iоф миным ехъумэ ахэплъагъэх. Къэралыгъо гъэпщынакIохэм пшъэрылъэу яIэр лажьэ зиIэхэм пшъэдэкIыжь арагъэхьыныр ыкIи уголовнэ хьыкум зэ­хэфыным хэлажьэхэрэм яконституционнэ фитыныгъэхэр къэу­хъумэгъэнхэр ары. АщкIэ прокурорым щысэхэр къыхьыгъэх.

ГущыIэм пае, Адыгэ къэралыгъо университетым пэщэ Iэ­натIэ щызыIыгъым ипчъагъэкIэ бэ хъурэ бюджет ахъщэр къызэрэзIэкIигъэхьагъэм фэшI Мыекъопэ къэлэ хьыкумым ыгъэмысагъ. Зэрагъэунэфыгъэм­кIэ, лажьэ зиIэр 2012-рэ илъэсым жъоныгъуакIэм къыще­гъэжьагъэу 2013-рэ илъэсым тыгъэгъазэм нэс мылъку пшъэ­дэкIыжь зыпылъ Iоф ыгъэца­кIэзэ, университетым ищыкIагъэхэр къырищэфынхэу ыIуи кассэм илъыгъэ бюджет ахъщэу сомэ миллиони 2-рэ мин 810-рэ хъурэр къырихыгъ ыкIи ар ежьым ышъхьэкIэ къызфигъэфедагъ. Хьыкумым иуна­шъокIэ лажьэ зиIэм илъэси 3 хьапс тыралъхьагъ.

Джыри зы щыс. Мыекъуапэ щыщ горэ бзэджэшIэ купым хэтэу гъэпцIагъэ зыхэлъ бзэджэшIагъэ зэрэзэрихьагъэм фэшI Мыекъопэ къэлэ хьыкумым ыгъэ­мысагъ. Банкым иахъщэу сомэ миллиони 3-рэ мин 700-р гъэпцIагъэкIэ бзэджэшIэ купым къызIэкIигъэхьагъ. Агъэмыса­гъэм, бзэджэшIэ купым хэтэу, пшъэдэкIыжьэу ыхьырэмкIэ гъу­нэпкъэ гъэнэфагъэ зиIэ обществэ ыгъэпси, ахъщэ фаехэу чIыпIэ къин ифагъэхэм унагъом ищыкIэгъэ техникэр къыращэфыным пае банкым чIыфэхэр къафаIахыщтыгъэ. Ахъщэр обществэр зытетхэгъэ юридическэ цIыфым исчет ихьэщтыгъэ ыкIи бзэджэшIэ купым ар рихыщтыгъэ. ГъэпцIакIом илъэси 2-рэ мэзи 6-рэ хьапс тыралъхьагъ.

А. Яриджановым къызэриIуа­гъэмкIэ, цIыфхэм яфитыныгъэ­хэр зэтегъэуцожьыгъэнхэм епхыгъэ Iофыгъохэр прокуратурэм инэплъэгъу ригъэкIыхэрэп. 2019-рэ илъэсым сомэ мил­лион 14-м ехъу зытефэгъэ прокурорхэм ядэо тхылъ 1200-рэ фэдизмэ республикэм ихьыкумышIхэр ахэплъагъэх. Анахьэу анаIэ зытырагъэтыгъэхэр социальнэ Iофхэм язэхэфын, цIыфхэм япсэупIэ фитыныгъэхэр ыкIи чIыпIэ къин ифэгъэ зыныбжь имыкъугъэхэм яхэбзэ фитыныгъэхэр къэухъумэгъэнхэр ары.

Ахэм ащыщэу цIыфхэм япсэу­пIэ фитыныгъэхэр къэухъумэгъэнхэмкIэ Iофи 150-мэ, пенсие ыкIи социальнэ фитыныгъэхэр аукъуагъэхэу Iоф 31-мэ ахэ­плъагъэх, зыныбжь имыкъугъэ нэбгырэ 253-мэ яфитыныгъэхэр зэтырагъэуцожьыгъэх. Iоф 763-мкIэ унашъохэр ашIыгъэх.

ЦIыфхэм ялэжьапкIэ арамытыгъэу прокуратурэм хьыкумым фигъэхьыгъэ даомкIэ сомэ мин 500 фэдизыр къафарагъэгъэзэжьыгъ.

Джащ фэдэу зыныбжь имыкъугъэхэм япсэупIэ фитыны­гъэхэр къэухъумэгъэнхэм, ана­хьэу кIэлэпIупкIэр къазарарамытырэм епхыгъэ хьыкум зэ­хэфынхэр лъагъэкIуатэх. Гущы­Iэм пае, Тэхъутэмыкъое район прокуратурэм идао къыпкъы­рыкIыхэзэ зыныбжь имыкъу­гъэхэм якIэлэпIупкIэу сомэ мин 446-рэ хъурэр къарагъэты-жьыгъ.

Лъэныкъо зэфэшъхьафхэмкIэ джыри IофшIэнхэр лъагъэ­кIуатэх.

Iофтхьабзэм икIэухым журналистхэм яупчIэхэм джэуапхэр прокурорхэм къаратыжьыгъэх.

КIарэ Фатим. Сурэтыр Iэшъынэ Аслъан ты­рихыгъ.