Мэзищ хъугъэу зэрэдунаеу «коронавирус COVID-19» зыфиIорэм ебэны. Ау ащ псынкIэу зызэриушъомбгъурэм къыхэкIэу нэбгырэ мин 214-м ехъурэмэ алъыIэсыгъ. Урысыем мы уахътэм зэпахырэ узыр нэбгыри 199-у зылъыIэсыгъэхэр сымэджэщхэм ачIагъэгъолъхьагъэх, 9-р хъужьыгъэх, 1-м — уз гъэтIылъыгъэхэр зэриIэм къыхэкIэу идунай ыхъожьыгъ. Адыгеим къыщыхагъэщыгъэп. ЗэкIэ шъолъырхэр гъэлъэшыгъэ шIыкIэм техьагъэх.

Китаим е Италием ащыхъу­рэр, чыжьэу щыIэ­хэ­ти къыт­лъыIэсыным тенэгуягъэп, ау нахь благъэу къызэсым цIыфхэр щынагъом зэлъишта­гъэх. Къыхэгъэщыгъэн фае, мы зэпахырэ уз лъэпкъым бэп илIыкIырэр, анахьэу зэрэщы­нагъор псынкIэу цIыфыбэмэ зэралъыIэсырэр ары.

Щынагъор зышъхьарыт купыр

Адыгэ Республикэм псауныгъэр къэухъумэгъэнымкIэ иминистрэу Мэрэтыкъо Рустем къы­зэриIуагъэмкIэ, кIэлэцIыкIу­хэм коронавирусыр къяузы- рэп. Анахьэу щынагъор зы­шъхьарытхэр зыныбжь хэкIо­тагъэхэу илъэс 60-м шIокIы­гъэ­хэр, уз гъэтIылъыгъэхэу лъы- ­дэ­кIуаер, шъоущыгъу узыр, жьымыгъотыр зиIэхэр ары. ВОЗ-м къызэритырэмкIэ, ахэр арых зи­дунай зыхъожьыгъэ- хэр. НыбжьыкIэхэм мы уз лъэп­къыр нахь къафэпсынкI.

Сымэджагъэхэу хъужьыгъэ­хэм иммунитет пытэ яIэ мэхъу, ятIонэрэу къапыхьажьырэп.

— Мы аужырэ илъэс 20-м плъыр-стыр узхэу «свиной», «птичий» гриппкIэ заджэхэрэм, «лихорадка Эбола» зыфиIорэм цIыфхэр яуталIэх ыкIи мэ­хъу­жьых, — къеIуатэ Мэрэтыкъо Рустем. — Коронавирусым инэ­шанэхэр ахэм афэд, зэрэзэтекIыхэрэр псынкIэу зэрэзэпахырэр ары. Нэбгырабэ сымаджэ къэс зидунай зы­хъо­жьыхэрэм япчъагъи хэхъощт. Адыгеим мы узыр зыми къыщыхагъэщыгъэп, Iофым изытет зыпкъ ит. Ау пшъэрылъ шъхьаIэу тиIэр сымаджэ хъухэрэм талъыплъэныр, щынэгъончъа­гъэм иамалхэр гъэпытэгъэнхэр.

Узыр къизыхьан зылъэкIыщтхэр

IэкIыб къэралыгъохэм за­щызы­гъэпсэфыгъэхэу къэкIо­жьыхэрэм коронавирусыр шъо­лъырым къырахьаным ищынагъо щыI. Ахэм афэгъэхьыгъэ къэбарыр кощын IофхэмкIэ ыкIи таможнэ къулыкъухэм Роспотребнадзорым и Гъэ­IорышIапIэу АР-м щыIэм IэкIагъахьэ. Нэ­ужым псын­кIэу поликлини­кэхэм къэбарыр аратышъ, цIыфэу къэкIо­жьыгъэр зыщы­псэурэм участковэ врачыр макIо.

Ау нэбгы­рабэ маши­нэкIэ гъунап­къэр къы­­зэ­па­чэу ахэт. Ахэм псауныгъэр къэу­хъумэ­гъэ­нымкIэ ми­нис­терствэм зафегъазэ цIыфыгъэ къызха­гъэ­фэнышъ, поликлини­кэм кIонхэу. НэмыкI цIыфэу къэзыуцу­хьэхэрэм япсауныгъэ­кIи, ящыIэныгъэкIи пшъэдэ­кIы­жьэу ахьырэр зэхашIыкIын фае.

ЗыщауплъэкIухэрэ лабораториер

Коронавирусыр къыхэгъэщыгъэнымкIэ анализхэр зыщашIырэ лабораториеу Адыгеим итыр зы. Ар зыдэщыIэр Роспотребнадзорыр ары. Псауныгъэр къэухъумэгъэнымкIэ министрэм къызэриIуагъэмкIэ, ятIонэрэ ла­бораторие къызэIуахыным мы уахътэм ыуж итых, ар сымэ­джэщхэм ащыщ епхыгъэщт. Унэе IэзапIэхэу анализхэр зы­ща­шIыхэрэм ащ фэдэ фэIофа­шIэхэр ащагъэцакIэхэрэпышъ, зяшъумыгъэгъапцI.

— Мы вирусыр къыхэгъэщыгъэным фэшI уплъэкIунхэр хэушъхьафыкIыгъэ тест систе­мэкIэ ашIых, ахэр сыхьати 4-м къыкIоцI хьазыр мэхъух, — ­къыIуагъ Роспотребнадзорым и ГъэIорышIапIэу Адыгеим щыIэм ипащэу Сергей Завгороднем. — Проценти 100-м нэсэу Урысыем къыщыдагъэкIыгъэхэ тест системэхэр къытIэкIэхьагъэх, джыри къащэнхэу тежэ.

Джащ фэдэу узыр къыхэгъэ­щыгъэнымкIэ анализхэм яшъып­къапIэ ауплъэкIужьыным фэшI тэлаум пэуцужьырэ институтэу Ставрополь дэтым ыкIи ви­русологиемрэ биотехнологиемрэкIэ научнэ Гупчэу «Вектор» зыфиIоу Новосибирскэ хэкум итым икIэрыкIэу агъэхьых.

Маскэхэм яжэх

Коронавирусыр къемыжьэзи, кIымэфэ лъэхъанэу пэтхъу-Iутхъур къызэузхэрэм япчъагъэ зыкъызиIэтыкIэ, маскэхэр аптекэхэм ащымакIэ мэхъу. Ау икIыгъэ тхьамафэм ахэр бэу цIыфхэм зэрагъэгъотымэ ашIоигъоу лъэшэу къырачъыхьы­кIыгъ. Iэзэгъу уц щапIэхэм мы уахътэм Адыгеим имызакъоу, зэрэ Урысыеу маскэхэр ачIэлъыжьхэп. Мы гумэкIыгъом епхыгъэ упчIэр фэдгъэзагъ министрэу Мэрэтыкъо Рустем.

— Адыгеим иIэзэпIэ учреждениехэм икъу фэдизэу маскэхэр аIэкIэдгъэхьагъэх. Ау зэрэкъэралыгъоу аптекэхэм ахэр ачIэлъыжьхэп. Минпром­торгым иунашъокIэ заводхэм IэкIоцI бэдзэрым Iоф фашIэщт, къыдагъэкIырэ маскэхэр Урысыем ращыщтхэп. Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат иIэ­пэчIэгъэнэ фонд ахъщэ те­дзэ гъэнэфагъэ къытIупщыгъ мас­кэхэр къызIэкIагъэхьанхэм фэшI. Республикэм и аптечнэ базэ ахэр охътэ благъэм къыщэфыщтых ыкIи тегъэхъуагъэ имыIэу къызэращэфыгъэмкIэ аптекэхэм аратыщтых.

Къалэм дэт аптекэ заулэм Iоф ащызышIэхэрэм гущыIэгъу тафэхъугъ. Ахэм къызэраIуа­гъэмкIэ, маскэхэр зэрагъэгъотыхэмэ ашIоигъоу икIыгъэ тхьа­мафэм жъугъэу къыкIэуп­чIэщтыгъэх. Джы цIыфхэр нахь Iэсагъэх, ыпэрэм фэдэжьэп. Псыпсхэри (бинтхэри) ащэ­фыгъэхэу, ахэм ахадыкIых.

Модэм диштэу

Коронавирусым щызыухъу­мэхэрэ дизайнер маскэхэр модэм илабораториеу SuzieM Fashion­LAB къы­дигъэкIы­гъэх.

«Модэр обществэм щыхъу­рэ-щышIэрэ пстэуми анахьэу ынаIэ атезыдзэрэ лъэныкъохэм ащыщ. Арышъ, зэпахырэ узым зыщыухъумэгъэным иIофыгъо тэ тилабораторие творческэ екIолIакIэ ­къыфигъотыгъ. Зыухъумэхэрэ маскэхэр ныбжь зэфэшъхьаф зиIэ цIыфхэм ыкIи агу ри­хьыхэрэм ателъы­тагъ», — еIо креативнэ директорэу Макерэ Сусаннэ.

Маскэхэр къыдагъэкIынхэм ыпэкIэ дизайнерхэр псауныгъэр къэухъумэгъэным ылъэ­ныкъокIэ специалистхэм гущы­Iэгъу афэ­хъугъэх. Пчъагъэу зэ­телъ бзыу­цыфым хэ­шIыкIыгъэ шэкIым ахэр ахэдыкIыгъэх.

Маскэхэм ащыщхэм сурэт зэ­фэшъхьафхэр ахэдыкIыгъэх: зыгъэфедэщтым ыныбжь елъы­тыгъэу — цIыкIухэм апае ани­мэхэр, ныбжьыкIэхэм — слоганхэр, ныбжь зиIэхэм — тхып­хъэхэр.

Iэшъынэ Сусан.