Владимир Путиным иунашъо­кIэ 2020-рэ илъэсыр шIэжьым ыкIи дзэ щытхъум я Илъэсэу агъэнэфагъ. ТекIоныгъэр къызыдахыгъэр илъэс 75-рэ зэрэ­хъу­рэм ихэгъэунэфыкIын тихэгъэгу ишъыпкъэу зыфегъэхьазыры, Адыгеими Iофтхьабзэхэм язэхэщэн щырагъэжьагъ. Ана­хьэу тынаIэ зытетын фаехэр ветеран­хэр ары. Непэ ахэм ящыIэкIэ-псэукIэ зыфэдэр, япсауныгъэ къы­зэ­раухъумэрэр, нэ­мыкIхэми афэ­гъэхьыгъэу гущыIэгъу ты­фэхъугъ Адыгэ Рес­публикэм заом ыкIи IофшIэным, УIэшыгъэ КIуачIэхэм ыкIи правэухъумэкIо органхэм яветеранхэм я Совет итхьаматэу Къуаджэ Аслъан. — Аслъан, Советым иIофшIэн анахьэу зыфэгъэзагъэмкIэ, пшъэры­лъэу ыгъэцакIэрэмкIэ тизэдэгущыIэгъу едгъа­жьэ тшIоигъу. — ТиIофшIэнкIэ анахь шъхьа­Iэр тинахьыжъхэм ясоциальнэ-эко­номикэ фитыныгъэхэр къэу­хъумэгъэнхэм, обществэм чIы­пIэу щаубытырэм зыкъегъэ­этыгъэным, шъхьэкIэфэныгъэ афашIыным тадэлэжьэныр ары. Дзэ-патриотическэ пIуныгъэм епхыгъэ Iофтхьабзэу респуб­ликэм щызэхащэхэрэм зэрэт­фэлъэкIэу тахэлажьэ. Анахьэу ДОСААФ-м зэпхыныгъэ дытиIэу бэрэ къытэджэх. Мары «Вахта Памяти» зыфиIорэ Iофтхьабзэр щылэ мазэм Мыекъопэ районым ит поселкэу Тульскэм къыщырагъажьи, мэзаем и 18-м Афы­псыпэ щаухыгъ. — Ветеран нэбгырэ тхьапша республикэм исыр ыкIи сыд фэдэ купхэмкIэ ахэр зэтеутыгъэха? — Адыгэ Республикэм пстэумкIи ветеран 2050-рэ щэпсэу. Мы пчъагъэм къыхеубытэх УIэшыгъэ КIуачIэхэм якъулыкъухэм яветеранхэр (нэбгырэ 97-рэ). Куп зэфэшъхьафэу зэрэзэтефыгъэхэм укъып­къырыкIымэ, Хэгъэгу зэ­ошхом хэлэжьагъэу къэнагъэр нэбгырэ 86-рэ, сэкъатныгъэ хэзыхыгъэу — 37-рэ, блокаднэ Ленинград дэубытагъэ хъугъагъэу — 23-рэ, тылым Iутыгъэу — 1797-рэ, зыныбжь имыкъугъэ гъэрэу аIыгъыгъэр — 63-рэ, нэмыкI купхэм ахахьэхэрэр — 24-рэ. Ветеранхэр зэрэкощы­хэрэм къыхэкIыкIэ (ябынхэр зыщыпсэухэрэм ащэх) мы пчъагъэхэр зэхъокIыгъэ мэхъух. — ГухэкI нахь мышIэми, ветеранхэм мафэ къэс къащэкIэ. Ахэм яфэIо-фашIэхэр, ящыкIагъэхэр къэралыгъом инэплъэгъу ригъэ­кIыхэрэп. Арэущтэу зэрэщытзэ, ветеранхэм псэупIэ арагъэгъотыным иIофыгъо Урысыем ишъолъырыбэхэм джыри ащызэшIохыгъэп. Адыгеим а IофыгъомкIэ сыда изытетыр? — УФ-м и Президент иунашъоу «Хэгъэгу зэошхом иветеранхэм псэупIэ ягъэгъотыгъэным ехьылIагъ» зыфиIорэм къыдыхэлъытагъэу 2019-рэ илъэсым ветеран 873-мэ япсэупIэ амалхэр нахьышIу ашIы­гъэх, ахэм ащыщэу нэбгырэ 827-р 2005-рэ илъэсым гъэтхапэм и 1-м ыуж чэзыум хэуцуа­гъэх. Чэзыур тIоу гощыгъагъэ: 2005-рэ илъэсым ыпэкIэ ыкIи ащ ыуж хэуцуагъэхэр. Ащ сомэ миллион 697-рэ пэIухьагъ. Непэрэ мафэм ехъулIэу зипсэупIэ амал нахьышIу зышIы зышIоигъоу АдыгеимкIэ ветеран нэбгыри 3-у къэнагъэм яIоф жъоныгъуакIэм и 9-м нэс зэшIохыгъэ хъущт. Арышъ, а гумэкIыгъор тиреспубликэ дэгъэзыгъэ щыхъугъ. Джащ фэдэу джыри зы программэ щыI «Дзэ къулыкъушIэу фэхыгъэм иунагъо исхэм япсэупIэ гъэцэкIыжьыгъэныр» зыфиIорэм къыдыхэлъытагъэу икIыгъэ илъэсым нэбгырэ 12-мэ ячIылъэ унэхэр афагъэцэкIэжьыгъэх. Ащ сомэ миллиони 2-рэ мин 200-рэ пэIухьагъ. — Аслъан, мыгъэ ТекIоныгъэр къызыдахыгъэр илъэс 75-рэ мэхъу. МэфэкIым ехъулIэу ветеранхэр сыда зэрагъэгушIощтхэр? — АпэрэмкIэ къыхэзгъэщымэ сшIоигъу, УФ-м и Президентэу Владимир Путиным иунашъокIэ Хэгъэгу зэошхом хэлэжьэгъэ ыкIи сэкъатныгъэ хэзыхыгъэ ветеранхэм, ахэм яшъхьэгъусэу шъузабэу къэнагъэхэм зэтыгъо ахъщэ IэпыIэгъоу сомэ мин 75-рэ, тылым Iутыгъэхэм ыкIи концлагерьхэм гъэрэу ащаIыгъы­гъэхэм сомэ мин 50 зырыз аратыщт. Ащ пае мы купхэм ахэхьэрэ ветеранхэм тхылъ горэхэр агъэпсынхэ ищыкIагъэп, мэлылъфэгъу-жъоныгъокIэ мазэхэм къаратыщт пенсием дыхэтэу ахъщэ IэпыIэгъур къафэкIощт. Джащ фэдэу Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат илъэс къэс республикэ бюджетым щыщ мылъкоу сомэ мин 600 фэдиз тылым Iутыгъэхэу сымэджэ хьылъэ хъугъэхэм апае къетIупщы. — Ветеранхэм япсауныгъэ агъэпытэнымкIэ, медицинэ фэIо-фашIэхэр икъоу афагъэцэкIэнхэмкIэ непэ къиныгъохэм яуалIэха? Сыд фэдэ гумэкIыгъохьа анахь къы­хэбгъэщын плъэкIыщтхэр? — Ащ фэдэ гумэкIыгъохэм тызыщахэтыгъэ уахътэр блэ­кIыгъ. Тишъолъыр ис ветеранхэм дао яIэу зэхэтхырэп. Мы уахътэм ехъулIэу республикэм фельдшер-мамыку IэзэпIи 123-мэ Iоф щашIэ, илъэсыр екIыфэ джыри 20 ашIынэу агъэнафэ. Арышъ, районхэм ащыIэ ветеранхэми ищыкIэгъэ медицинэ IэпыIэгъур игъом арагъэгъоты, диспансеризациер арагъэкIу, чэзыум хагъэтыхэрэп. Къыхэзгъэщымэ сшIоигъу, псауныгъэр къэухъумэгъэнымкIэ министрэу Мэрэтыкъо Рустем сыд фэдэ гумэкIыгъо (Краснодар IэзапIэм кIощтхэми, тисымэджэщ чIэгъолъхьащтхэми, Диагностическэ гупчэм екIолIэщтхэми) етхьылIагъэми къызэрэтфигъэцакIэрэр, ветеранхэм ынаIэ лъэшэу къызэратыригъэтырэр. Джащ фэдэу тыфэраз Адыгэ республикэ клиническэ сымэ­джэщым иврач шъхьаIэу Чэужъ Нателлэ. — Мы илъэсым ТекIоныгъэм и Мафэ нахь къы­хэщэу агъэмэфэкIынэу щыт. Сыд фэдэ IофтхьабзэхэмкIэ нахь къагъэбаищта жъо­ныгъуакIэм и 9-р? — 2020-рэ илъэсыр къызихьагъэм къыщегъэжьагъэу Iоф­тхьэбзэ гъэнэфагъэхэр мазэ къэс республикэм щырагъэ­кIокIых. А Iофым лъэшэу ынаIэ тет ти ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат. ЗэкIэми гу лъамытагъэу щытэп Урысые акциеу «МыкIодыжьыщт полк» зыфиIорэм хэлэжьэрэ нэбгырэ пчъагъэм илъэс къэс зэрэхахъорэр, мыгъи ар нахьыбэ хъущт ыкIи юнармейцэ нэбгырэ 58-мэ Советскэ Союзым и ЛIыхъужъхэу ыкIи Щытхъум иорден икавалерхэу Адыгэ Республикэм щыщхэм ясурэтхэр аIыгъхэу къырыкIощтых. Дзэ техникэр ыкIи авиациер къыхагъэлэжьэн гухэлъ яI. Ащ епхыгъэ зэдэгущыIэгъу­хэр зыухъумэжьынымкIэ федеральнэ ведомствэм ти ЛIышъхьэ дешIых. Культурнэ Iофтхьэбзэ игъэкIотыгъэхэр Мыекъуапэ имызакъоу, районхэми ащызэхащэщтых. — КъыткIэхъухьэрэ лIэужхэм тарихъыр ашIэным, тисоветскэ цIыфхэм лIыхъужъныгъэу зэрахьагъэм ифэшъо­шэ уасэ фашIыным епхыгъэ Iофтхьабзэу макIэп зэрахьэрэр… — Адыгэ Республикэм иветеранхэм я Советрэ лъэпкъ IофхэмкIэ, IэкIыб къэралхэм ащыпсэурэ тилъэпкъэгъухэм адыряIэ зэпхыныгъэхэмкIэ ыкIи къэбар жъугъэм иамалхэмкIэ и Комитетрэ ягукъэкIыкIэ Адыгеим щыщхэу Сталинград заом хэлэжьагъэхэм ацIэхэр зытетхэгъэ ШIэжь тамыгъэ Волгоград щыIэ мемориальнэ комплексэу Мамаев курган тырагъэуцонэу ары. Мы гухэлъым къыдыригъэ­штагъ республикэм ипащэ ыкIи ащ епхыгъэ Iофыгъохэр зэшIуи­хыгъэх. Москва тхылъхэр къы­зэрикIыжьхэу, ШIэжь тамыгъэр тырагъэуцощт, ащ итеплъэ хьазыр, саугъэтыр ашIы.

Iэшъынэ Сусан. Сурэтым итхэр: Къуаджэ Аслъан; ШIэжь тамыгъэу Мамаев курган тырагъэуцощтым итеплъ.