Псы Iоф
ИкIыгъэ зыгъэпсэфыгъо мафэхэр республикэм икъэлэ шъхьаIэрэ Мыекъопэ районымрэ ащыпсэухэрэмкIэ гумэкIыгъуагъэх — мыхэм псыр къязыщэлIэрэ рыкIопIэшхор зэщыкъуагъ, чэщ-зымафэм зэпымыоу, чэщыми гъэпсэфыгъо ямыIэу хъызмэтшIапIэу «Майкопводоканалым» иIофышIэхэр ащ игъэцэкIэжьын пылъыгъэх.
Щылэ мазэм и 18-м псэупIэу Нижегородскэм иIэгъо-благъохэр ары псырыкIуапIэр зыщызэпычыгъэр. Ар зэрэзэщыкIукIыгъэми, къушъхьалъэу зэрэщытыми Iофхэр къагъэхьылъагъэх, зэрэзэпагъэжъэжьыщтым къиныгъохэр къыпыкIыгъэх, ау лъэкIэу яIэ пстэури рахьылIи, щылэ мазэм и 19-м щэджэгъоужым IофшIэнхэр къаухыгъэх.Псыр убытыпIэхэм арагъэлъэдэфэкIэ сыхьат зытфых тешIагъ ыкIи блыпэм ар къэлэдэсхэм аIэкIагъэхьажьыгъ.
АпэрапшIэу…
Мы хъугъэ-шIагъэр джыри къэмыхъузэ Мыекъуапэрэ Мыекъопэ районымрэ ащыпсэухэрэм псыр нахь макIэу аIэкIахьэу хъугъэ. Тигъэзети къызэрэхиутыгъагъэу, ар къызыхэкIыгъэр республикэм икъушъхьалъэхэм макIэу къызэращесыгъэр ыкIи бэшIагъэу ощхи зэращымыIагъэр ары. Мыекъопэ псырыкIуапIэм псы къыIэкIэзыгъэхьэрэ къэкIопIэ шъхьаIэхэм арытым ащ къыхэкIыкIэ къыщыкIагъ. Джащ пае шэпхъэ гъэнэфагъэхэм атетэу псыр къатызэ ашIынэу рахъухьагъ ыкIи мафэ къэс пчэдыжьым сыхьатыр 6-м къыщыублагъэу 9-м нэс ыкIи пчыхьэрэ сыхьатыр 7-м къыщегъэжьагъэу 10-м нэс икъоу ар къатIупщынэу унашъо ашIыгъагъ. НэмыкI уахътэхэм нахь макIэу къатынэу щытыгъ. Гавердовскэ артезиан псыубытыпIэм епхыгъэхэ Черемушкэм, къут. Гавердовскэм, поселкэу Западнэм, псэупIэу Ханскэм, къут. Веселэм адэсхэм псыр икъоу аIэкIахьэщтыгъ. Зигугъу къэтшIыгъэ ушъхьагъухэм апкъ къикIэу Мыекъопэ администрацием цIыфхэм зафигъэзагъ псыр илыягъэу амыугъоинэу. Ау псырыкIопIэшхор зэгочыщтми хэт ышIэныя?
ГъэцэкIэжьынхэр зэшIуахыфэ
ОшIэ-дэмышIэу псыр къызэрэуцупагъэм ыкIи ар аубытынэу зэрэмыхъугъэм апкъ къикIэу цIыфхэр къэгумэкIыгъэх. Интернет нэкIубгъохэм агу илъ пстэури къащыраIотыкIэу аублагъ, ау бэмэ къашIошIырэр шъыпкъэм пэчыжьагъ.
Iофхэм язытет Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат ынаIэ тет зэпытыгъ. Сыхьат пэпчъ къэбарыр IэкIагъахьэщтыгъ. Хъугъэ-шIагъэм идэгъэзыжьынкIэ штаб зэхащагъ, ащ ипэщагъ вице-премьерэу Сапый Вячеслав.
ГъэцэкIэжьынхэр аухыфэкIэ цIыфхэм псыр ягъэгъотыгъэным тегъэпсыхьэгъэ фэIо-фашIэхэр Мыекъуапэ щызэхащагъэх, зэкIэлъыкIокIэ гъэнэфагъэм тетэу ар къалэм ирайон зэфэшъхьафхэм аIуащагъ. Уахътэу зафащэщтыр къэлэ администрацием, къэбарлъыгъэIэс амалхэм яинтернет нэкIубгъохэм арытыгъ.ПсырыкIуапIэр загъэцэкIэжьыгъэр щылэ мазэм и 19-м пчыхьэм сыхьатыр 5-р ары. КъыкIэлъыкIорэ мафэм, щылэ мазэм и 20-м, пчэдыжьым цIыфхэм псы яIагъ.
ЦIыфхэр мыгуIэжьынхэу
Блыпэ пчэдыжьым псыр къатыжьыгъэми, Мыекъуапэ ыкIи Мыекъопэ районым арыт еджапIэхэмрэ кIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэмрэ Iоф амышIэным тегъэпсыхьэгъэ унашъо КъумпIыл Мурат къышIыгъ. Сабыйхэр къызфагъэнэн зимыIэхэр IофышIэ къыдэмыкIыхэмэ, къафыдеплъынхэу ар IофшIэпIэ пащэхэм къяджагъ. Къыхэгъэщыгъэн фае, Адыгеим и ЛIышъхьэ иинтернет нэкIубгъокIэ цIыфхэм зыфагъазэщтыгъ ыкIи джэуапынчъэу ащ къыгъэнагъэхэп.
Къатыжьыгъ, ау…
Псыр къызэратыжьыгъэм емылъытыгъэу, ом изытет зэхъокIыныгъэ фэхъугъэп. Арышъ, ыпэкIэ къэттыгъэгъэ зэкIэлъыкIуакIэм тетэу, псыр загъэмакIэм зэрэщытыгъэм фэдэу джыри ар цIыфхэм аIэкIагъэхьащт: пчэдыжьым сыхьатыр 6-м къыщыублагъэу 9-м нэс ыкIи пчыхьэрэ сыхьатыр 7-м къыщегъэжьагъэу 10-м нэс икъоу къатIупщыщт, нэмыкI уахътэхэм агъэмэкIэщт. Арышъ, ащ зешъумыгъэгъащт.
ГумэкIыгъо щымыIэжьыным фэшI
Мыекъопэ псырыкIопIэшхор жъы зэрэхъугъэм ыкIи къушъхьэхэм псыр ащымакIэу къызэрэхэкIырэм апкъ къикIэу иIофшIэн бэрэ зэщэкъо ыкIи цIыфхэр гумэкIыгъо хедзэх. Ар дэгъэзыжьыгъэ хъуным пае псырыкIопIакIэм изичэзыу ишIын 2018-рэ илъэсым рагъэжьагъ. АщкIэ IэпыIэгъу хъугъэ федеральнэ гупчэр ыкIи Къэралыгъо Думэм АдыгеимкIэ идепутатэу Владислав Резник ащ тегъэпсыхьагъэу чанэу Iоф зэришIагъэр.
ПсырыкIуапIэм икъутэмакIэ километри 120-рэ фэдиз икIыхьэгъэщт ыкIи псыхъохэу Пщэхрэ Пщэхашъхьэрэ ипсыкъэкIопIэщтых.
Ащ ишIуагъэкIэ джы Iоф зышIэрэ псырыкIуапIэми, ашIыщтыми икъоу къэлэдэсхэми, Мыекъопэ районым щыпсэухэрэми псыр аIэкIагъэхьащт, Адыгеим икъушъхьалъэхэм язекIо комплексхэми хэхъоныгъэ арагъэшIыщт.
Шъугу къэдгъэкIыжьын, псырыкIопIакIэм ишIын зырагъэжьэгъагъэр 2008-рэ илъэсыр ары, километрэ 50-м ехъу ашIыгъэу IофшIэнхэр 2014-м къызэтырагъэуцогъагъэх. Зыпаублэжьыгъэм къыщегъэжьагъэу ящэнэрэ илъэс хъугъэу чэзыу-чэзыоу псэолъэшIыныр рагъэкIокIы, ащ тегъэпсыхьэгъэ мылъкоу сомэ миллиарди 3,5-у къатIупщыгъэм щыщэу сомэ миллиарди 2,4-р агъэфедэгъах, IофшIэнхэр мы илъэсым ыкIэм аухынхэу агъэнафэ.
Черемушкэм щыпсэухэрэм апайи къэбарышIу щыI — КъумпIыл Мурат иинтернет нэкIубгъохэм къызэращитхыгъэмкIэ, псэу мы районым щыпсэухэрэм къаIэкIахьэрэм иукъэбзын зэшIозыхыщт псэуалъэм игъэуцун джырэ уахътэм дэлажьэх.
«КъэлэдэсхэмкIэ мэхьэнэ ин зиIэ къэбарымкIэ садэгуащэ сшIоигъу. Артезианыпсыр гъожьышэ къэзышIырэ гъучIыр хэщыгъэнымкIэ IофшIэнхэр ыкIэм фэкIох. ГумэкIыгъоу цIыфхэр зыхэтхэр шIэхэу дэгъэзыжьыгъэ хъущт. Мы Iофым пылъхэм тыкъызэрагъэгугъэрэмкIэ, псэуалъэр мэзитIукIэ атыщт», — къытхыгъ КъумпIыл Мурат.
Къэбарыр къэзыгъэхьазырыгъэр МэщлIэкъо Саид.