Top.Mail.Ru

Илъэсым иаужырэ мазэ иунашъохэр

Image description

Илъэсым иаужырэ мазэ хабзэм ыштагъэхэу унэшъо 50 фэдиз тигъашIэ къыхэхьагъ. Ахэм ащыщых непэ нэIуасэ шъузфэтшIыхэрэ хэбзэгъэуцугъэхэри. Наркотик зыхэлъхэ Iэзэгъу уцхэм, электроэнергием ыуасэ къызэрэхахъорэм, авиакомпаниехэм япшъэрылъхэр къызэраIэтыгъэхэм, нэмыкIхэми ахэр афэгъэхьыгъэх.

АгъэтIысынхэ алъэкIыщт

Тикъэралыгъо наркотикхэр щащэнхэ фитхэп, ау ахэр зыхэлъхэ Iэзэгъу уцхэр мыма­кIэу тиIэх. Правительствэм ахэр шъхьа­фэу къыгъэнэфагъэх. Наркотикхэм язэрар къэкIоми, цIыфым зи­шIуагъэ къекIыхэрэ Iэзэгъу уц зэфэшъхьаф­хэм ахэр ахалъхьэхэу мэхъу.

Тыгъэгъазэм къыщегъэ­жьагъэу хагъэушъхьафыкIыгъэхэ уцхэм препа­ратищ ахагъэхъуагъ: тропикамидыр, такентадолыр, прегабалиныр. Мыхэр нар­команхэм ягуапэу ащэфых. Аптекэхэм яIофышIэхэм, хабзэу щыIэм емылъытыгъэу, рецепт зи­мыIэхэм гъэбы­лъыгъэу ахэр аращэхэу мэхъу.

Джы ащ фэдэу зекIо­хэрэм уголовнэ пшъэ­дэ­кIыжь арагъэхьыщт, рецепт къызфыратхыкIы­гъэ­хэм анэмыкI ахэр аращэн­хэ фитыщтхэп. Ащ фэ­дэ Iэзэгъу уцхэр къызфы­ратхыкIыхэрэр зищыкIэ­гъэхэ шъыпкъэу щытхэ сымаджэ­хэр ары. ТапэкIэ ахэр зыщэхэрэ фармацевтхэм тазырэу сомэ мини 3-м къыще­гъэжьагъэу мин 30-м нэс ара­гъэтыщтыгъ, джы илъэ­си 3 — 5-кIэ агъэтIысынхэ алъэкIыщт.

Пхъашэу агъэпщынэщтых

Гражданскэ авиацием и Дунэе организацие (ИКАО) авиакомпаниехэм агъэцакIэхэрэ пшъэ­рылъхэм къафыхигъэхъуагъ. Ахэр зы­фэгъэхьыгъэхэр Монреальскэ конвенцием кIэтхагъэхэ къэралыгъохэм яавиакомпа­ниехэр ары. Урысыери ахэм ахэт.

Тыгъэгъазэм и 28-м къыщегъэжьагъэу авиакомпаниехэм яIофышIэхэр пассажирхэм нахь дэгъоу алъыплъэнхэ фае. IэкIыб хэгъэгум быбхэрэ цIыфхэм къазэрапэгъокIы­хэ­рэм, яфэIо-фашIэхэр къа­зэ­рафагъэцэкIэрэ шIыкIэм ахэр епхыгъэх.

Игъом самолетым зимыIэтыгъэмэ, цIыфыр ащ рамыгъэтIысхьагъэмэ, ибагаж агъэкIодыгъэмэ пас­сажирыр ахъщэкIэ агъэшIожьыщт. Ау ар со­мэкIэ е долларкIэ къыфалъытэщтэп.

Дунэе валютнэ фондым къыхихыгъэ ахъщэ единицэу СПЗ-кIэ (спе­циальные права заимст­вования) заджэхэрэр ары авиакомпаниехэр зэрагъэпщынэщтхэр. Зы СПЗ-р доллар 1,37-рэ мэхъу.

ЦIыфыр самолетым илIы­хьагъэмэ е шъобжы­шхо тещагъэ хъугъэмэ, СПЗ мини 113-м къыщегъэжьагъэу мини 128-м нэс къытефэжьыщт. Само­летыр сыхьатитIу-щыкIэ къэгужъуагъэмэ — СПЗ мини 4,6 — 5,3-рэ, хьы­лъэу зыдищагъэхэр игъом къыIэкIамыгъэхьа­жьыгъа­гъэмэ — СПС мин 19 — 23-рэ фэдиз къы­раты­жьыщт.

ЗыдиIыгъы­гъэхэ Iалъмэкъхэр, чемоданхэр агъэкIодыгъэхэмэ, ахэм пкъыгъо лъапIэ­хэр адэ­лъыгъэхэмэ ежь ышъхьэ­кIэ къыгъэшъып­къэжьынэу щыт. Самолетым имытIысхьэзэ декларацие ымытхыгъэмэ, чемоданым е Iалъмэкъым ион­тэгъугъэ тефэрэ ахъщэр ары къыратыжьыщтыр.

Тарифхэр зэблахъух

Электроэнергием тарифыкIэу фашIыгъэ­хэм тыгъэгъазэм къыщегъэжьагъэу ­кIуачIэ яIэ хъугъэ, ау ахэр агъэфедэнхэу зырагъэ­жьэщт­хэр 2020-рэ илъэсыр къызихьэкIэ ары.

Унашъом щылэ мазэм къыщегъэжьагъэу электричествэм лъыттыщт анахь осэ макIэмрэ узшIокIы мыхъущт нахь осэ инымрэ итхагъэх. Шъолъыр зэфэшъхьафхэм уасэхэр ащызэфэдэщтхэп.

ТарифыкIэхэр зыфэдэщтхэр Федеральнэ антимонопольнэ къулыкъум ышIыгъэ унашъоу «О пре­дельных минимальных и максимальных уровнях тарифов на электроэнергию, поставляемую населению и приравненным к нему категориям потребителей, по субъектам Российской Федерации на 2020-й год» зыфиIорэм щызэбгъэшIэнхэ плъэ­кIыщт.

Электричествэм ыуасэ нахь зыщымэкIэщтхэми, нахьыбэу уасэр зыщатыщтхэми Адыгеир ахэтэп. Апэрэ илъэсныкъор зытекIыкIэ уасэхэр етIани зэблахъущтых.

АIахыжьыщтэп

Федеральнэ хэбзэгъэуцугъэу Президентыр зыкIэтхагъэм мэкъумэщ хъызмэтым щылажьэхэрэ цIыфхэу гъомылэпхъэ ыкIи шхы­ныгъо зэфэшъхьафхэр щакIохэм аIэ­кIэ­зыгъахьэхэрэм яфитыныгъэхэр зэбли­хъу­гъэх. Ахэм ахэхьэх пцэжъыер, щэхэкI­хэр, хэтэрыкIхэр, пхъэшъхьэ-мышъхьэхэр, хьалыгъур, нэмыкIхэри.

Мазэм къыкIоцI амыщэшъугъэхэмэ, къызIа­хыгъэгъэхэ предприни­мательхэм ахэр араты­жьынхэу фитыныгъэ джы­нэс яIагъ. Хэбзэгъэуцухэм зэрэхагъэунэфыкIырэмкIэ, ритейлерхэм хабзэхэр аукъох. ГущыIэм пае, тучанэу хьалыгъу зыщэ­рэм игъом ар Iуимыгъэ­­кIышъугъэмэ, къаIихыгъэгъэ пчъагъэм ызыныкъо фэ­диз ригъэгъэзэжьэу къы­хэкIы. Ары пэпчъ хьалыгъур къэзыгъажъэрэм федэу къыфыдэкIырэм къыщэкIэ.

ХэбзакIэу аштагъэм предпринимательхэм къа­фащэжьыгъэ товарыр аIа­­мыхыжьынэу фитыныгъэ къареты. ЩакIохэм джы нэй-псыягъэ хэмы­лъэу цIыф­­хэм аращэшъущтым фэдиз товар къаIахынэу хъущт, лые хъугъэр, афэмыщагъэр ашIокIодыщт.

ИIоф хэмылъэу зэшIуахыщт

Тыгъэгъазэм къыщегъэжьагъэу хабзэм иахъщэ чIыфэ къыптефагъэмэ, ащ иты­жьын зыгъэгужъохэрэм хьыкум Iоф хэмылъэу ахъщэр аIахыжьыщт.

ТапэкIэ чIыфэ зытелъхэм коллекторхэм Iоф адашIэнэу зырагъажьэщтыгъэр чIыфэу ателъыр сомэ минрэ ныкъорэм нэсыгъэмэ арыгъэ. Джы ахэр чIыфэм къызылъыкIощтхэр сомэ минищым ехъумэ ары.

ИкIыгъэ илъэсым хьы­ку­мым ышIыгъэ унэшъо гъэ­кIэкIы­гъэхэмкIэ чIыфэ зы­телъхэм япроцент 90-рэ фэдиз­мэ ахэр къарагъэтыжьыгъэх. Iофыр къэ­зы­гъэпсын­кIагъэр чIыфэм итыжьынкIэ шIэгъэн фаер хьыкумым изакъоу ыгъэнэ­фэнэу фи­тыныгъэ зэри­Iэр ары. Уна­шъоу ащ ышIырэм но­тариусыр кIэ­тхэжьыгъэ­ми кIуачIэ иIэ мэхъу. Зэ­рэ­хъурэмкIэ, ежь цIы­фэу ахъ­щэ чIыфэр ха­бзэм езы­­мытыжьыгъэм иIоф хэмылъэу ар зэшIуахы.

ПроектыкIэ агъэпсы

Тыгъэгъазэм и 15-м нэс лъэпкъ программэу «Цифровая экономика РФ» зыфиIорэм зэ­хъокIыныгъэхэр фашIыщтых.

Ащ тефэу лъэпкъ проектэу «Искусственнэ интеллекткIэ» зэджагъэхэри хьазырыщт. Проектыр гъэ­цэкIэгъэным къэралыгъо мылъкум фэшъхьафэу предпринимательхэм яахъщэ щыщи пэIуагъэхьащт.

НэкIубгъор зыгъэхьазырыгъэр Шъаукъо Аслъангуащ.