Адыгэ Республикэм зэгъэшIужь хьыкумхэр иIэхэ зыхъугъэм ия 20-рэ илъэс ехъулIэу Адыгэкъалэ ихьыкум участкэу N 1-м изэгъэшIужь хьыкумышIэу Ахэджэго Светланэ Хьисэ ыпхъум (республикэм а институтыр щыуцуным ыкIи хэхъоныгъэ щишIыным анахьэу зиIахьышхо хэзышIыхьагъэхэм ащыщым) ежьыркIи, республикэмкIи лъэхъэнэ къызэрыкIоу щымытыгъэм епхыгъэ гукъэкIыжьэу иIэхэмкIэ къыддэгощэнэу рихъухьагъ.

— ЗэгъэшIужь хьыкумышI Iофыр зэнэкъокъукIэ ублагъэ хъугъагъэ. Нэбгырэ 60-м ехъумэ лъэIу тхылъхэр къатыгъагъэх. ПравэмкIэ, сыд фэдэ лъэныкъо епхыгъэми, IофшIагъэ птхынэу а зэнэкъокъум къыдилъытэщтыгъ. «Гражданско-правовая защита чести и достоинства граждан» — джары сэ сиIофшIагъэ цIэу иIагъэр. Комиссием ыпашъхьэ нэужым ар къыщызгъэшъыпкъэжьын, етIанэ экзамен стын фэягъ. Хьыкум участкэхэу зэхащагъэхэм ателъытагъэу зэнэкъокъоу рагъэкIокIыгъагъэм кандидат 20 къыщыхахыгъагъ.

Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо Совет — Хасэм иунашъоу N 797-р зытетэу 2000-рэ илъэсым чъэпыогъум и 3-м къыдэкIыгъэм тетэу Тэхъутэмыкъое районым ихьыкум участкэу N 1-м изэгъэшIужь хьыкумышIэу, 2005-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу Адыгэкъалэрэ Теуцожь районымрэ язэгъэшIужь хьыкумышIэу, 2008-рэ илъэсым тыгъэгъазэм и 17-м къыщыублагъэу Адыгэкъалэ иучасткэу N 1-м изэгъэшIужь хьыкумышIэу са­гъэнэфагъ.

Апэрэ илъэсхэм тиIофшIэн нэшэнэ гъэнэфагъэу иIэхэр икъоу зэхэугуфыкIыгъэхэу къыдгурыIощтыгъэхэп, аужыпкъэм мировой юстициемкIэ хэгъэгуми опыт гъэнэфагъэ илъэу щытыгъэп. ЗэгъэшIужь хьыкумхэр апэу зиIэ хъугъэ шъолъырхэм Адыгеир ащыщыгъ. ТшIогъэшIэгъонэу тиIоф ыуж тихьагъ. Юстицием ылъэныкъокIэ лажьэхэрэми ягопагъ япшъэрылъхэм ащыщхэр тэ къытфэгъэзагъэхэ зэрэхъугъэхэр. Шъыпкъэ, къиныгъохэми тяуталIэщтыгъ. Участкэхэм язэтегъэпсыхьани, IофшIэным изэхэщэни тэр-тэрэу зэшIотхыщтыгъэх. Аужыпкъэм Iоф зыщытшIэрэ унэхэр дгъэцэкIэжьыщтыгъэх, техникэмрэ оборудованиемрэ якъэщэфыни ыуж титыгъ. ТиIофшIэн нахь къытфагъэпсынкIэным пае хьыкумышIхэм ядепартамент щылажьэхэрэми Iофтхьэбзэ гъэнэфагъэхэр агъэцакIэщтыгъэх. Сэри, сиIофшIэгъу­хэми инэу тафэразэу ахэр зэкIэ тыгу къэтэгъэкIыжьых.

ЗэгъэшIужь хьыкумым епхыгъэ Iофыгъохэм язэшIохынкIэ опыт зэрэщымыIагъэм къыхэкIэу къиныбэ зэрэтлъэгъу­гъэр джыри зэ къыхэсэгъэщыжьы. Бэ икъоу зэхэмыфыгъэу тиIоф хэлъыгъэр. Ау тIэкIу-тIэкIузэ тиIофшIэн икъулайныгъэхэр тIэ къидгъэхьагъэх. Кадрэ Iофыгъохэр анахь къинхэм ащыщыгъэх, сыда пIомэ нэбгыри 4 – 5 зыIутын фэе участкэм нэбгыри 2 ехъу Iумытэу зэрищыкIагъэм лъыкIахьэу правосудием епхыгъэ Iофхэр бгъэцэкIэн плъэкIынхэу щытэп.

Илъэс 20-м къыкIоцI згъэцэкIэгъэ Iофыр къиныгъэми, тын лъапIэхэри къыкIэкIуагъэх. Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо Совет – Хасэм, Адыгэ Республикэм и Апшъэрэ хьыкум, ХьыкумышI департаментым и ГъэIорышIапIэу Адыгэ Республикэм щыIэм, Адыгэкъалэ иадминистрацие я Щытхъу тхылъхэр къысфагъэшъошагъэх, зэнэкъокъоу «Мировой судья года» зыфиIорэм текIоныгъэр къыщыдэсхыгъ.

Сыд фэдизэу сиIоф къиныгъэми, мафэ къэс, гъэпсэфыгъо ыкIи мэфэкI мафэхэр зэрэхэтхэу, сыхьат 12 фэдизрэ загъорэ Iоф сшIэн фаеу хъущтыгъэми, къыхэсхыгъэ сэнэхьатым сырыкIэгъожьэу зыпарэкIи къыхэкIыгъэп. СиIофшIэн шIу сэлъэгъу, сезэщырэп.

Сицыхьэ пытэ зытелъыр хэтрэ хьыкумышIи иIоф инэу ыгу фэщэгъэн, цIыфхэр шIу ылъэгъун, къэрар иIэн, шъыпкъагъэ хэлъын фаеу зэрэщытыр ары. Ау ащ дакIоуи шIэныгъэ куурэ IэпэIэсэныгъэ инрэ хэмылъхэмэ, иIоф­шIэн тэрэзэу ыгъэцэкIэн ылъэкIыщтэп. Арышъ, IофшIэныр зыублэгъэ хьыкумышI пстэуми игъо афэсэлъэгъу цIыфыгъэ, гукIэгъу, теубытагъэ ахэлъынэу, ащ дакIоу шIэныгъэрэ къулайныгъэрэ аIэкIэ­лъынэу. ЗыпшIошIыжьэу, зыбгъэпагэу мыщ фэдэ IофшIэным къыдилъытэрэ лъэныкъохэу ыпшъэкIэ зигугъу къэсшIыгъэхэр зэшIопхынхэ плъэкIыщтэп.