Сабыйхэм, кIэлэцIыкIухэм, ныбжьыкIэхэм алъэгъурэр ары ящысэр. Джа пIуныгъэ лъэбэ­къухэр зэкIэ къызыщежьэхэрэр ыкIи апэдэдэ псыхьагъэ зыщыхъухэрэр унагъор ары. Уна­гъор цIыфыкIэм ипIункIэ сыдигъуи апэрэ лъэоянэу щытыгъ ыкIи къэнэжьы. Ащ ишыхьат непэрэ мафэхэми тикъуаджэхэм адэс цIыф Iушхэр лъэпкъым ищыIакIэ зэфэдэкIэ лъыплъэхэу, ралъэгъукIэу, мыхъурэ щыIэмэ ыгъэгумэкIхэу зэрэщытхэр. Ащ ищыс тигъэзет иредакцие письмэ зэфэшъхьа­фыбэу къатхыхэу ягумэкI-гу­кIаехэр къызыщаIохэрэр. Ахэм ушъый зэфабэ гъашIэмкIэ пшъхьапэ хъоу ахэлъ.

Унагъом ипшъэрылъ ин къа­гурыIоу адыгэхэми ягъашIэ кIащы. «Чэтыу щысэу пшысэ умыIуатэ» (кIэлэцIыкIум ыпашъхьэ щыпIощтми, щыпшIэщтми уфэсакъын зэрэфаер къыуе­гъашIэ), дэгъум нахь псынкIэу, сабыим ытхьакIумэ дэир зэ­риIорэм унаIэ тебгъэтыныр зэ­рищыкIагъэр мы гущыIэжъымкIэ къэIуагъ.

«Чыри бгъэкIымэ, пчэгъу мэхъу» аIо, уздэулэоу, блэжьырэм цIыф зэрэхэкIыщтыр нафэ. ПIуныгъэмкIэ анахь мэ­хьанэ зиIэр ренэу ужэ кIэры­мыхэу епIоныр арэп, джа епIорэ гущыIэхэр зэхихынхэр, зыхигъэхьанхэр ары. Адыгэ­хэмкIэ анахь мэхьанэ иI къыт­кIэхъухьэхэрэр цIыф тэрэз хъунхэм. Ашъхьэ алъытэжьэу, абзэ агъэбзэрабзэу, лъэпкъ шэн-хабзэхэм ямылъэпэ­кIа-охэу, нахьыжъхэм IупшIэ афа­мышIэу, ахэм акIэдэIукIхэу, ящысэшIухэр агу раубытэзэ, хэти илъагъо щыIэ­ныгъэм щи­гъотыныр ары.

«ЩыIэныгъэм уепIу» аIо етIани цIыфхэм, ар шъыпкъэ, унагъом илъ хэшъо-унашъохэм къащежьэу, кIэлэцIыкIу Iыгъы­пIэхэмкIэ, еджапIэхэмкIэ, Iоф­шIапIэхэмкIэ кIэкIыжьэу ачIэлъ зэфыщыты­кIэхэм, культурэм пIуныгъэ IофымкIэ осэшхо яI. Джары зэкIэ обществэр лIэ­ужыкIэм ипIун-лэжьын зэрэхэлажьэу хъурэр.

КIэлэцIыкIухэмкIэ анахь мэ­хьанэ зиIэр игъом зигъор къагурыIоныр, ашIэныр, дэIон алъэкIэу пIугъэнхэр ары. Нахьыжъым шъхьэкIафэ зы­щы­фашIэу, унэшъо гъэнэфа­гъэхэр зэрылъ унагъохэм къа­рыкI­хэрэмрэ унэгъо «итэкъухьагъэ­хэм» къащыхъухэрэмрэ бэкIэ зэтекIых. Сыда пIомэ зым гъэсэпэ макъэр, щысэ дэгъухэр илъых, адрэм — куо-хьау, бырсыр-зэпыджыр ренэу ит.

Ау адыгэ унагъохэм непэ къызнэсыгъэми зыфэсакъыжьныгъэр арылъышъ, шыкур!

«Сабыим ылъэгъурэр ищыс» — еIо гущыIэжъым. Джары сыд фэдэрэ лъэхъани, охътакIи щы­сэшIухэм чIыпIэ зыкIыщыряIэр. УнагъомкIэ зэкIэ къежьэ: ным игъэпсыкI, тым ихабз, нэжъ-Iужъхэм ягумзэгъэгъэ-гукIэгъоу кIэлэцIыкIухэр къызэрыуцухьа­гъэхэр. Унэгъо зэгурыIом сабыйхэри рэхьат IорышIэу къетаджэх. ЧIым хаплъхьэрэ лэжьыгъацэр къызэрэхэкIы­жьырэм фэдэ къабз пIуныгъэм иIофи.

Адыгэ лъэпкъэу зэгорэм лъэпкъышхуагъэр непэ мэкIэ хьазыр, гушхоу лIыбла­нэми. ТызэрэмакIэр, урыс лъэп­къы­шхоу къытэшIэкIыгъэм ифэмэ-бжьымэ къыттырихьэ зэрэхъу­рэм (бзабэ пшIэныр дэгъуми, кIэлэцIыкIу акъыл мыуцугъэм зэкIэ фызэпырымыгъазэу, ежьыркIэ нахь псын­кIэр зэрипхъуатэрэр), ащ елъы­тыгъэу тилъэпкъыбзэу, тиныдэлъфыбзэ адыгабзэ тэ, а бзэ гъэшIэгъо­ныр зие дэдэхэм, зэ­рэ­тIэпы­зырэр, тиныбжьыкIэ­хэ­ми, нахь ныбжь уцугъэхэми, уры­сыбзэр нахь ашIоIэшIу зэ­рэхъурэм гумэкIыгъо гъэнэфа­гъэ­хэр епхыгъэх ыкIи къегъэ­ущых.

Тхыгъэ тхьап

Непэ щыIэныгъэм хэхъухьэ­рэ-хэшIыхэрэм лъэпкъ шъхьэлъы­тэжь, лъэпкъ гумэкI зиIэхэр ыгъэгупсэфыхэрэп. Ахэм ащыщ Шэуджэн районым ит къуа­джэу Мамхыгъэ щыпсэурэ Хьагъундэкъо Щамсэт. Хьагъундэк­ъо­хэм яунагъо илъэс пчъэгъабэ хъугъэу лъэпкъ гъэзет за­къоу «Адыгэ макъэр» яIанэ­темых. Щамсэт сыдигъуи адыгэ гъэзетым, ащ ит тхыгъэ зэфэшъхьафхэм ышIуабэ шIэу яжэ. ЕшIэ убзэкIэ къэпIорэ гущыIэм фэдэ хъун зэрэщы­мы­Iэр. Ау непэрэ щыIакIэм гъэзэпIэ гомыIухэу ышIыхэрэм Щамсэт агъэгумэкIы. Ащ фэдэ такъикъхэм тхьапэр къештэ, гъэзетым къэтхэ.

«Сыгу къеорэр къэсэтхы — мы гущыIэхэмкIэ къырегъажьэ Хьагъундэкъо Щамсэт ишIошI-гумэкI. — Дунаишхом ыбзэ, илъэпкъ ымыгъэгумэкIэу, ащ идахэ аригъаIомэ имыгуапэу цIыф щымыIэу къысшIошIыгъ бэрэ. Ау непэ зэхэсхырэмэ, слъэгъурэмэ гупсэфыгъор сIэпа­хы. Сэ симызакъоу, сэщ фэдабэ зымыгъэрэзэрэ гумэкIыгъу ар — тыбзэ, адыгабзэр, тэр-тэрэу Iум-пэм зэрэтшIохъурэр.

Ным къыпIуилъхьэгъэ убзэу, псэм фэдэр ор-орэу хъэтэпэ­мыхь умышIы ухэтми. Уянэ-уятэхэм яхьатыр пае уисабый­хэм уиадыгабзэкIэ адэгущыI, уихэбзэ дахэхэр агурыгъаIох. Сабыим иплъапIэр нахьыжъхэр — нанэ-татэхэр, ны-тыхэр арых. Джары тэ зэкIэми, унэкIоцIым адыгабзэкIэ тыщы­зэдэгущыIэн зыкIыфаер, адыгэ тхылъхэр такокIхэу, адыгэ гъэ­зетым тызкIеджэрэр; ахэм къа­Iоу, арытыр тэ тшъхьэкIи зетхьэ зыхъукIэ, тикIэлэцIыкIу­хэри, неущырэ ныбжьыкIэхэри шъхьафитыщтых, лъэрыхьэщтых».

Щамсэт егъэгумэкIы адыгэ гъэзетри къырамытхыкIэу, еджэн-гъэсэныгъэми, анахьэу адыгабзэм, пымылъыр нахьыбэ зэрэхъурэм. Ащ фэдэ фыщыты­кIэм, лъэпкъым ыпсэ хъыбэй зэрехъулIэрэр зэхешIэ бзылъфыгъэ Iушым.

«Адыгэ пшысэхэм, тхыдэжъхэм ямыдэIухэу, гъэзетэу «Адыгэ макъэм» уиунэ ис са­бый­хэм уафемыджэу (къехьэ гъэзетым ренэу кIэлэцIыкIухэм апае «Тыгъэнэбзый» нэкIуб­гъори, нэмыкI гъэшIэгъоныби), сыдэущтэу кIэлэцIыкIухэр цIыф тэрэз хъущтха?» — еIошъ, къэупчIэ.

Мафэ къэс тыбзи, тихабзи кыткIэхъухьэхэрэм ягъэшIэгъэн­хэмкIэ унагъор къежьапIэу ыкIи а зэкIэ еджапIэм щылъагъэ­кIуатэу елъытэ. Джащ фэдэу Хьагъундэкъо Щамсэт, нэмыкI гъэзетеджэ­хэми яшIошI дыри­гъаштэзэ, мызэу, мытIоу гъэзетым къыщы­Iэтыгъэ хъугъэ Iофыгъоу адыгацIэхэр къэ­хъу-рэ сабыйхэм зэрафамыусы­жьхэрэр зэ­рэшIомытэрэзыр кIегъэтхъы. Ащи изакъоп, тиреспубликэ икъэлэ шъхьаIэу Мыекъуапэ ыкIи тикъоджэ­шхо район гупчэхэм яурамхэм лъэпкъым къыхэкIыгъэ цIыфхэу шIур зы­лэжьыгъэхэм ацIэхэр зэратемытхэм дыригъаштэрэп. Лъэпкъ лъачIэу адыгэр, Адыгэ Республикэм идахэ зыIэты­гъэхэр ыкIи зыIэтыхэрэр зэ­лъягъэ­шIэгъэныр шIотэрэз.

Ауми, Щамсэт рыраз Адыгеими, Урысыеми мамырныгъэ зэрарылъым, щыIакIэри утхьау­сыхэнэу щымытэу тыди зэрэщыгупсэфым. 2016-рэ илъэ­сыкIэр тикъэралыгъошхокIи, тиреспубликэкIи мафэ тфэ­хъунхэу къытфэхъохъу. Адыгэ пстэуми — зэрэлъэпкъэу, нахь тшъхьэ тыфэгумэкIыжьэу, тыбзэ, тшъхьэ дгъэлъапIэу, тишIо­игъоныгъэхэр, гухэлъ ехьыжьа­гъэхэр къыщыт­фэпсын­кIэнхэу къытфеIо.

Дзэукъожь Нуриет.