Зыныбжь имыкъугъэхэм мототехникэр зэрагъэIорышIэрэм къыхэкIыкIэ гъогу хъугъэ-шIагъэу зыхафэхэрэм, ахэм къыздахьырэ тхьамыкIагъохэм, ны-тыхэми, ныбжьыкIэхэми анахьэу анаIэ зытырагъэтын фаехэм афэгъэхьыгъэу «Адыгэ макъэр» гущыIэгъу фэхъугъ Мыекъуапэ и Къэралыгъо автоинспекцие ипащэу Виталий Загайко.

Пчъагъэхэр
ЗэдэгущыIэгъур пчъагъэхэмкIэ едгъэ­жьагъ. Къэлэ кIоцIым гъогу хъугъэ-шIагъэу мы илъэсым щагъэунэфыгъэр икIыгъэ илъэсым ебгъапшэмэ, тIэкIу нахь макIэ хъугъэ.
— Тызхэт илъэсым имэзи 10 Мые­къуапэ игъогухэм хъугъэ-шIэгъи 124-рэ къатехъухьагъ, 2024-рэ илъэсым имыщ фэдэ уахътэ — 134-рэ. Ахэм нэбгыри 9 (икIыгъэ илъэсым – 14) ахэкIодагъ, нэбгыри 142-мэ (2024-рэ илъэсым — 147-рэ) шъобжхэр атещагъэх. ЛъэсрыкIохэр зыхэфагъэхэр — 40. Пчъагъэхэм къащыкIэным ылъапсэхэм ащыщ автомат шIыкIэм тетэу фото-видео фиксацием ипкъыгъохэр нахьыбэу зэрагъэуцугъэхэр. Непэ ехъулIэу Мыекъуапэ иурамхэм ащ фэдэ пкъыгъо 80-мэ Iоф щашIэ, — хигъэунэфыкIыгъ Виталий Загайко.
ТигущыIэгъу къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, пIалъэу зигугъу къэтшIырэм зыныбжь илъэс 16 мыхъугъэ мотоциклистхэр зы­хэфэгъэ хъугъэ-шIэгъи 6 къалэм щат­хыгъ, ахэм нэбгырихмэ шъобжхэр хахы­гъэх, зы нэбгырэ хэкIодагъ.
ГумэкIыгъор
НепэкIэ анахь Iофыгъо къызпыкIыхэрэр зыныбжь имыкъугъэхэм фитыныгъэ ямыIэу мотоциклэ лъэпкъ зэфэшъхьафхэр зэрэзэрафэрэр ары. Къэралыгъо автоинспекцием иIофышIэ къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, ныбжьыкIэхэм нахь агъэфедэрэр «питбайк» зыфаIорэр ары. Сыда пIомэ мыр зепфэнымкIэ фитыныгъэ уиIэн ищыкIагъэп, паспорт пылъэп ыкIи къэралыгъо тхыным къыхиубытэрэп. Ау ар транспортыр зыщызекIорэ гъогум щызэрафэн зэрэфимытхэр къыдамылъы­тэу къырытехьэхэшъ, хъугъэ-шIагъэхэм ахэфэх. Ежь ящыIэныгъи япсауныгъи зэрар къызэрэфахьырэм имызакъоу, гъогурыкIоным нэмыкI цIыфэу хэлажьэ­хэрэри щынэгъо чIыпIэ радзэх. Фыкъоныгъэхэр зэрэхахыхэрэм дакIоу, зидунай зыхъожьхэрэри къахэкIых.

— Анахь гъэшIэгъоныр, мы транспорт амалыр ежь кIэлэцIыкIум къызфищэфыжьышъун амал иIэп, ар ны-тыхэм шIухьафтынэу зэрэфашIырэр ары. Хъу­гъэ-шIагъэм хэфагъэм янэ-ятэ­хэм тадэгущыIэ зыхъукIэ, зым — «къытэлъэIузэ тигъэпшъыгъэти, къызыхъугъэ мафэм шIухьафты­нэу къыфэтщэфыгъ», адрэм — «зэкIэми яIэр сыд пае сэ сикIалэ имыIэщта?» къытаIожьы. «Питбайкыр» къафэпщэфын джэгуалъэу щытэп. ЗэрэхъурэмкIэ, щэрэхъитIу зыкIэт транспортыр зэрафэным щынагъоу хэлъыр икъоу ныбжьыкIэхэм къызэрагурымыIорэр хэгъэкIи, къа­фэзыщэфырэ ны-тыхэми а лъэбэ­къумкIэ пшъэдэкIыжьэу ахьырэр зэхашIыкIырэп, — хи­гъэунэфыкIыгъ къэлэ автоинспекцием ипащэ.
Джащ фэдэу къэлэ кIоцIым гъогурыкIоным ищынэгъончъагъэ зыукъощтыгъэ­хэм электросамокатхэр ыкIи зы нэбгырэр рызекIонымкIэ ыгъэфедэн ылъэкIыщт амалхэр («средства индивидуальной мобильности» зыфиIоу СИМ-кIэ заджэ­хэрэр) ащыщых. Джырэ лъэхъаным диштэрэ транспорт амалыр ашIоIэрыфэгъоу бэхэр рызекIощтыгъэх, зыныбжь имыкъугъэхэми ащ къырачъыхьаныр якIэсагъ.
— Гу лъышъутагъэмэ, СИМ-хэр ащ фэдизэу тигъогухэм атет­лъэгъожьхэрэп. Сыда пIомэ ахэм узэрарызекIощтым пылъ шап­хъэхэр агъэпхъэшагъэх, паркым, нэмыкI зыгъэпсэфыпIэхэм уарыдэхьан уфимытыжьэу ашIыгъ. ГумэкIыгъо къапыкIыжьырэп, илъэсыр къызихьагъэм къыще­гъэжьагъэу мыхэм япхыгъэу зы хъугъэ-шIагъэ къалэм щатхыгъ, — къыIуагъ Виталий Загайко.
Мотолъэхъаныр
Ом изытет елъытыгъэу, чъыIэшхоу щымытэу, гъогухэм язытети шапхъэхэм адиштэу зыхъурэм мототехникэр зепфэн олъэкIы. Ау мэлылъфэгъум и 1-м къыщегъэжьагъэу шэкIогъум и 1-м нэс мотолъэхъанэу алъытэ. Мыр хэбзэгъэуцугъэу щытэп ыкIи шIокI имыIэу а охътэ закъом узекIоныр къикIырэп, къызэрыкIо шапхъэу алъытэ.
— ГущыIэм пае, мы илъэсым ищылэ мазэ фабэр градус 20-м нэсэу зыдэкIуаем, жъугъэу мотоциклэхэр зэрафэу къежьагъэх. ТхьамыкIагъуи ащ къыхэкIыгъ. Мыекъуапэ иурамхэу Курганнэмрэ Майкопскэмрэ зыщызэуа­лIэхэрэм дэжь зыныбжь имы­къугъэу мотоциклэм тесыгъэр автомобилым еутэкIи, идунай ыхъожьыгъ. Джа тхьамэфэ дэдэм станицэу Ханскэм хъугъэ- шIагъэ щагъэунэфыгъ. Илъэс 15 зыныбжь пшъашъэм илъэскIэ ежь нахьыкIэ ипшъэшъэгъу питбайкыр зэрифэнэу ригъашIэзэ, автомобилым еутэкIыгъэх. Фыкъоныгъэхэр, шъобжхэр хахы­гъэх, — къыIуагъ тигущыIэгъу.
Мотолъэхъаным къыфэдгъэзэжьымэ, игъэкIотыгъэ IофтхьабзэкIэ ар бэмышIэу Мыекъуапэ щызэфашIыжьыгъ. Ащ къекIо­лIагъэх байкер бэлахьхэу, мотоциклэ лъэпкъ зэфэшъхьафхэр зиIэхэу, шъошэ лъапIэхэмкIэ зэтегъэпсыхьагъэхэр. Мы­хэм IофшIэн гъэнэфагъэхэр яIэх, ау мотоциклэр зэрафэныр зэрякIасэм къы­хэкIыкIэ, игъо зыщифэхэрэм языгъэпсэфыкIэ амал. Ныбжь зэфэшъхьафхэр яIэх, автоеджапIэхэм шIэныгъэ ащызэрагъэгъо­тыгъэу мотоциклэхэр зэрафэх.
— Мы купым хэхьэрэ байкерхэр фитыныгъи, къулайныгъи зимыIэу зечъэхэрэм ахагъэкIуа­кIэхэшъ, цIыфыбэхэм теплъаджэ зэрафыряIэр агу къео. Къыхэгъэщыгъэн фае мыхэр зыныбжь имыкъугъэхэм афызэхатщэрэ зэIукIэгъухэм бэрэ къызэрахэлажьэхэрэр, щынэгъончъагъэм къызэрэфаджэхэрэр, — еIо Виталий Загайко.
Мотолъэхъаным изэфэшIыжьын фэгъэхьыгъэ Iофтхьабзэм Къэралыгъо автоинспекцием илIыкIохэр щыIагъэх. Мототехникэр зикIэсэ пстэуми ищыкIэгъэ категорие зытет водительскэ удостоверениер аIыгъын, агъэфедэрэ транспортыр тхыгъэн, зыухъумэхэрэ шъуашэр ащы­гъын фаеу зэрэщытыр агу къагъэкIыжьыгъ. Байкерхэм зафагъазэзэ, лъэшэу мычъэн­хэу, зикIогъур блатIупщынэу, азыфагу илъ зэпэчыжьагъэм ишапхъэ къыдалъы­тэнэу, ыпэкIэ къикIырэ транспортым илъэныкъо темыхьанхэу араIуагъ.
ЩыкIагъэхэм ядэгъэзыжьын
Аныбжь елъытыгъэу гъогурыкIоным ишапхъэхэр, зыкъэухъумэжьынымкIэ амалэу щыIэхэр икъоу агъэфедэнхэу ныбжьыкIэхэм ашIэрэп. Мотоциклэхэр зэрафэнхэмкIэ фитыныгъэ ыкIи ищыкIэгъэ тхылъхэр ямыIэхэу автомобильхэр зыщызекIохэрэ гъогум зыныбжь имыкъу­гъэхэр зэрэтехьэхэрэм иушъхьагъоу алъытэрэр къызщачъыхьащт хэушъхьафыкIыгъэ чIыпIэхэр республикэм зэримытхэр ары.
— ЩэрэхъитIу зыкIэт транспортым къырызычъыхьанэу зикIасэхэм апае Мыекъопэ рай­оным ит псэупIэу Тульскэм джы мотодром къыщызэIуахыгъ. Ащ епхыгъэу тигъогухэм къатехъу­хьэрэ хъугъэ-шIагъэхэм япчъагъэ нахь макIэ хъуным тыщэгугъы. ПэшIорыгъэшъ Iофтхьабзэу зетхьэхэрэм зэпымыоу ахэтэгъахъо, шIыкIакIэхэр къэтэугупшысых. Общественнэ организациехэм, гъэсэныгъэм иучреждениехэм, сатыушIхэм ялIыкIохэр къыхэтэгъэлажьэх. Мы транспорт амалыр зыщэхэрэм заIутэгъакIэ, щынагъоу пылъыр зыщэфыхэрэм афаIотэнэу, нахьыжъхэр ямы­гъу­сэхэу арамыщэнэу тялъэIу. Зэхэфын-зэдэгущыIэгъухэу ны-тыхэм афызэхатщэхэрэм пшъэ­дэкIыжьэу арагъэхьыщтыр къащафэтэIуатэ, — къыIуагъ Виталий Загайко.
Iэшъынэ Сусан.