АР-м культурэмкIэ и Министерствэ джы ныбжьыкIэ Совет иI. Къэралыгъо гуп­чэм игукъэкIкIэ Урысыем ишъолъыр пстэуми ахэр ащызэхащагъэх.

НыбжьыкIэхэр культурэм хэщэгъэнхэр, ащ иIофыгъохэм язэшIохын хэгъэлэжьэгъэнхэр, культурнэ шэн-хабзэхэр ашIэнхэр ыкIи къаухъумэнхэр ары ащ мурадэу иIэр.
Республикэм культурэмкIэ и Министерствэ иныбжьыкIэ Совет непэрэ мафэм ехъулIэу нэбгырэ 12 хэхьэ. Советым итхьаматэр АР-м и Концерт зэхахьэ ихудожественнэ пащэу Нэгъой Бислъан.
— Ары, ти Совет ныбжьыкIэ дэд. Мы илъэсым имэлылъфэгъу мазэ зэхащагъ. БэмышIэу ащкIэ зэфэшIыгъэ егъэджэнхэр тиIагъэх. Къэралыгъом ишъолъырхэм ялIыкIохэр зэкIэ ащ хэлэжьагъэх. ЛъэныкъуакIэу зэрэщытым къыхэкIэу Iоф­шIэныр зэрэдгъэпсыщтымкIэ амалхэм тащагъэгъозагъ. Тэ гъатхэм ти Совет дгъэпсыгъэмэ, зыгорэхэм тыгъуасэ зэхащи егъэджэным къэкIуагъэх. Арышъ, джырэкIэ егъэжьапIэр джащ фэд, — еIо Бислъан.
АМ: Бислъан, ныбжьыкIэ Советым хэтыщт пчъагъэр ижъугъэкъугъа, хьауми хэжъугъэхъощта?
— Сэри сахэтэу нэбгырэ 15-р икъущтэу аIуагъ, ау тыфаемэ, хэдгъэхъон тыфит. КультурэмкIэ министрэу Аулъэ Юрэ а упчIэр дызэхэтфыгъ. НыбжьыкIэ советхэр районхэм культурэмкIэ ягъэ­IорышIапIэхэм ащызэхэтщэщтых, ахэм ятхьаматэхэри республикэ Советым къыхэхьащтых. Арышъ, нэбгырибгъу джыри къытхэхъощтын фае. Ащ фэдэ екIолIакIэм ишIуагъэкIэ тызлъыIэсырэр нахьыбэ хъущт. АщкIэ IофшIэныр ехьыжьэгъах, районхэм тхылъхэр афагъэхьыгъэх.
АМ: IофшIэнэу ишъухъухьэрэр зэкIэ культурэм зэрэфэгъэзэгъэщтыр нафэ, ау ар сыд фэдащта?
— ШъхьэIэщтыр культурэм иIофышIэ ныбжьыкIэхэм IэпыIэгъу афэхъугъэныр ары. Проект зэфэшъхьафхэм тадэлэжьэщта, къэралыгъо IэпыIэгъухэм такIэлъэ­Iущта, шIэныгъэкIуапIэ хъущт форумхэр зэхэтщэщтха – IэпыIэгъу тызэрэхъущтыр зэфэшъхьаф. Шъыпкъэр пIощтмэ, мыщ фэдэ ныбжьыкIэ советхэр игъо дэдэу зэхащагъэх, сыда пIомэ культурэм ныбжьыкIэхэр нахьыбэу къыхахьэхэ хъугъэ. ИлъэсиплI-тфыкIэ узэкIэIэбэжьмэ, Iоф­шIэныр зесэгъэжьакIэм, сэ зыр ары пIоми хъущт анахьыкIэу ахэтыгъэр. Непэ бэдэдэу щымытми, зыцIэ къепIощт кIэлакIэхэр тиIэх. Ахэм ащыщ Красногвардейскэ районым Iоф щызышIэрэ Дмитрий Макаровыр. Культурэм иIофышIэ ныбжьыкIэ зыфэдэн фаем ар ищысэу сэлъытэ. Уеплъышъ, гур егъэгушIо. Ащ фэдэх Сергей Трутневыр, Аванес Татасян. Непэ культурэм хахъо ышIынымкIэ къэралыгъом Iофыбэ зэшIуехы. Культурэм иунэхэр агъэкIэжьых, ашIых, зэтырагъэпсыхьэх, «КультурэмкIэ къоджэ IофышI» зыфиIорэ программэм иIофшIэни мыгъэ ригъэжьагъ, лэжьапкIэхэм къахигъэхъуагъ. Арышъ, улэжьэнэу уфа­емэ, амалхэр щыIэх.
АМ: Бислъан, ныбжьыкIэ Советым тхьаматэ уфашIыгъ, ау ащ нэмыкI Iофыби ошIэ. АР-м и Концерт зэхьахьэ ихудожественнэ пащэу олажьэ, правительственнэ Iофтхьабзэхэр зеощэх. А пстэури сыдэущтэу зэдэпхьышъура?
— СищыIэныгъэ джащ фэд сыдигъокIи. Джыри седжэ зэхъум, а зы уахътэм АКъУ-ми АР-м искусствэхэмкIэ иколледжи сачIэсыгъ, ар имыкъоу, Джэджэ районми Iоф щысшIэщтыгъ. Арышъ, ащ сесэжьыгъ. Зы IофшIэным зыфэзгъэзэнэу загъорэ зэсэIожьми, зы гъэшIэгъон горэ къызыкъокIырэм, сызыпещэ, «хьау» сфаIорэп. Нэбгырэ 500-м нахьыбэ Концерт зэхахьэм щэлажьэ, Iофтхьабзэу зэхатщэхэрэм зэкIэми республикэ мэхьанэ яI, къэралыгъо гупчэм къикIырэ хьакIэхэри къырагъэблагъэх. Ары, пшъэ­рылъышху, ау гъэшIэгъоны.
АМ: Аужырэ мазэхэм Iофтхьабзэу режъугъэ­кIокIыгъэхэр цIыфхэм лъэшэу агу рихьыгъэх. Респуб­ликэ гупчэм укъызащэжьым зэхъокIыныгъэшIухэм гу алъатагъ. О уихьатырэу тIомэ тэ­рэза?
— Хьау. Зы нэбгырэм зи ышIэшъущтэп. ТекIоныгъэм и Мафэ тштэмэ – ар купышхом изэдэлэжьэныгъэ изэфэхьысыжь. Зыгорэ сэ сыгу къэкIыгъ, адырэм нэмыкI къыхигъэ­хъуагъ, творческэ куп­- хэм, япащэхэм Iофышхо ашIагъ. техникэм дэлажьэ­хэрэм зи къатенагъэп.
АМ: Адэ, Iофтхьабзэхэм язещэн оркIэ шIулъэгъу шъхьафа?
— Ары шъыпкъ. ЫпкIэ хэмылъэу, сэ сишIоигъоныгъэу ахэр зесэщэх. ЕтIанэ, сикIасэхэр правительственнэ зэхахьэхэр ары. Сэ зыдэсэшIэжьы академическэ зещэныр къызэрэздэхъурэр. Нэбгырэ пэпчъ анахьэу ыIэ къыхьырэр щыIэба, ары сэ сызэрэлъэшыр. СыдигъокIи сэIо: «ЦIыфым ышIэн фаер анахь дэгъоу зыхишIыкIырэр ары». ГущыIэм пае, ныбжьыкIэ Iофтхьабзэхэр сэ сфызещэщтхэп, а лъэныкъомкIэ зыгорэ нахь лъэш. Арышъ, шъхьадж фашIэрэр ары ышIэн фаеу слъытэрэр, — кIэух къыфешIыжьы тизэдэгущыIэгъу Бислъан.
Нэгъой Бислъан илъэс 21-рэ ыныбжьэу IофшIэныр ыублэгъагъ. ИлъэситфыкIэ узэкIэIэбэжьмэ, Джэджэ районым итхылъеджэпIэ зэхэт системэ мэзибгъу­рэ ипэщагъ. Ащ къыращыжьи, Джэджэ районымкIэ культурэм иунэхэм язэхэт системэ ипащэ ашIыгъагъ. Джы АР-м и Концерт зэхахьэ ихудожественнэ пащ. Бислъан ицIыкIугъом къыщегъэжьагъэу культурэр ищыIэныгъэ хэт. Зыщыщ Хьаджэмыкъохьаблэ дэсызэ кружокхэм кIощтыгъэ, орэд къыIощтыгъ, пчыхьэзэхахьэхэр зэрищэщтыгъэх. ЗэдэгущыIэгъум къызэрэщытIуагъэу, АКъУ-м ще­джагъ, филологиемкIэ факультетыр къыухыгъ. Ау культурэм фэщэгъэ кIэлэ ныбжьыкIэм ащкIи сэнэхьат зэригъэгъо­тыгъ. Апшъэрэ еджапIэм искусствэхэмкIэ колледжыр къыдиухыгъ ыкIи сэнэхьатитIур зы IофшIэнымкIэ зэдегъэфедэх.
АР-м культурэмкIэ и Министерствэ иныбжьыкIэ Совет апэрэ зэхэсыгъо иIагъ. Ащ хэлэжьагъ АР-м культурэмкIэ иминистрэу Аулъэ Юрэ. Ащ къызэриIуа­гъэмкIэ, ныбжьыкIэ Советыр респуб­ликэм иобщественнэ зэхахьэхэм чанэу адэлэжьэщт.
Анцокъо Ирин.