Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат Урысые проектэу «Экскурсия со Знанием» зыфиIорэм хэлэжьагъ. Урысые обществэу «ШIэныгъэр» икIэщакIоу ар макIо ыкIи Хэгъэгу зэошхом ТекIоныгъэр къызщыдахыгъэм ия 80-рэ илъэс фэгъэхьыгъ.

Мы проектым къыдыхэлъытагъэу хэгъэгум ишъолъыр пстэуми япащэхэм Хэгъэгу зэошхом ихъугъэ-шIагъэхэм япхыгъэ чIыпIэхэу анахь мэхьанэшхо зиIэхэр арагъэлъэгъух. Iофтхьабзэм гухэлъ шъхьаIэу иIэр тарихъ кIэныр къэухъумэгъэныр, тятэжъхэм лIыхъужъны­гъэу зэрахьагъэр агъэлъэпIэныр ыкIи ныбжьыкIэхэр я Хэгъэгу шIу алъэгъоу пIугъэнхэр ары.
АдыгеимкIэ мы проектым хэлажьэ­хэрэр республикэм иныбжьыкIэ анахь чанхэр ыкIи сэнаущыгъэ зыхэлъхэр: кIэлэеджакIохэр, колледжхэмрэ апшъэрэ еджапIэхэмрэ ястудентхэр, общественнэ организациехэм ыкIи патриот объединениехэм ахэтхэр, олимпиадэхэм, творчествэм, спортым япхыгъэ зэнэкъо­къухэм текIоныгъэ къащыдэзыхыгъэхэр ары. Ахэм къалэу Мыекъуапэ ичIыпIэ гъэнэфагъэхэр къаплъыхьагъэх, Хэгъэгу зэошхом илъэхъан Адыгеим икъэлэ шъхьаIэ идзэ-тарихъ хъугъэ-шIагъэхэм нэIуасэ зафашIыгъ. Мы Iофтхьабзэм къызэрэдилъытэу, къэлэ паркыр, урамэу Краснооктябрьскэр, офицерхэм я Унэ, Мыекъопэ къэлэ хьыкумыр, хьакIэщэу «Мыекъуапэр», гуманитар ушэтынхэм апылъ Адыгэ республикэ институтэу Т. М. КIэращэм ыцIэкIэ щытыр зычIэт унэр, урамэу Первомайскэр, Зюзиным ыцIэкIэ щыт скверыр, урамэу ТекIоныгъэр ыкIи Адыгэ Республикэм и Лъэпкъ музей зэрагъэлъэгъугъэх.
Нэужым АР-м и Правительствэ зычIэт унэм Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат ныбжьыкIэхэм щаIу­кIагъ. А Iоф­тхьабзэм хэлэжьагъэх АР-м гъэсэныгъэм­рэ шIэныгъэмрэкIэ иминистрэу Евгений Лебедевыр, ныбжьыкIэ IофхэмкIэ Коми­тетым итхьаматэу Максим Галушкиныр, Мыекъопэ къэралыгъо технологическэ университетым иректорэу Къуижъ Саидэ, Гупчэу «Адыгеим иныбжьыкIэхэр» зыфиIорэм ипащэу Мыгу Бислъан, обществэу «ШIэныгъэм» ишъолъыр къутамэ илIыкIохэр. Адыгеим и ЛIышъхьэ ныб­жьы­кIэхэм гущыIэгъу афэхъугъ, рес­публикэм фэхъурэ зэхъо­кIыныгъэ шъхьа­Iэхэм, гъэсэныгъэм хэхъоныгъэ егъэшIыгъэным, кIэлэцIыкIу сэнаущхэм Iэпы­Iэгъу ятыгъэным афэгъэхьыгъэу Адыгеим щырахъухьэхэрэм нэIуасэ афишIыгъэх, упчIэу къыфагъэ­уцугъэхэми джэуапхэр аритыжьыгъэх.
(ИкIуэух).
КъумпIыл Мурат къызэрэхигъэщыгъэм­кIэ, мыщ фэдэ Iофтхьабзэхэм язэхэщэн мэхьанэшхо иI ныбжьыкIэхэр яхэгъэгу шIу алъэгъоу, фэшъыпкъэхэу пIугъэнхэмкIэ ыкIи цIыфыгъэ шэпхъэ дахэхэм арыгъуазэхэу щытынхэмкIэ.
«Урысыем и Президентэу Владимир Путиным Хэгъэгум иухъумакIо и Илъэсэу ыгъэнэфэгъэу тызхэтым, ТекIоныгъэшхом ия 80-рэ илъэс ихэгъэунэфыкIын атегъэпсыхьагъэу мыщ фэдэ Iоф­тхьабзэу Хэгъэгу зэошхом фэгъэхьыгъэ­хэр зэхэщэгъэнхэм мэхьанэшхо иI. Мыхэр тарихъым идесэ къодыеу щытхэп, къыткIэхъухьэхэрэм пIуныгъэ дэгъу ягъэгъотыгъэным изы Iахьышхох. ЛIы­хъужъхэм зэрахьэгъэ блэнагъэр, цIыф лъэпкъ зэфэшъхьафыбэу тихэгъэгу щыпсэухэрэм ялIыкIохэу хэкIодагъэхэм яшIэжь агъэлъапIэзэ тиныбжьыкIэхэр шэпхъэ дахэхэм арыгъуазэхэу, я Хэгъэ­гушхо шIу алъэгъоу къэтэджынхэм мэхьанэшхо иI. Мы проектыр блэкIыгъэмрэ къэкIощтымрэ зэзыпхыхэрэ лъэмыджэу щыт. Хэти егъашIэми зыщигъэгъупшэ хъущтэп ТекIоныгъэр къызэрэтфыдэкIыгъэр», — къыIуагъ КъумпIыл Мурат.
Адыгеим и ЛIышъхьэ зэIукIэгъум хэлажьэхэрэм къафиIотагъ хэгъэгум иухъумакIохэм — хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлажьэхэу непэ Урысыем ифедэхэр къэзыухъумэхэрэм ыкIи ахэм яунагъохэм арысхэм IэпыIэгъоу аратырэм фэгъэхьыгъэу. Илъэсэу тызхэтым имэзае къыщегъэжьагъэу сэнэхьат ухьазырыныгъэм ипрограммэу «Адыгеим иухъумакIохэр» зыфиIорэр ублагъэ хъугъэ. Ащ пшъэрылъэу иIэр хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием иветеранхэм къэралыгъо ыкIи муниципальнэ гъэIорышIэным ылъэныкъокIэ гъэсэныгъэ зэрагъэгъотынымкIэ, нэужым IофшIапIэ яIэнымкIэ IэпыIэгъу афэхъугъэныр ары.
ЗэIукIэгъум илъэхъан республикэм и ЛIышъхьэ къыхигъэщыгъ экономикэм илъэныкъо пстэуми хэхъоныгъэ ашIынымкIэ IофышIэхэм мэхьанэшхо зэряIэр. Ащ дакIоу ныбжьыкIэхэм къяджагъ гъэ­сэныгъэ зэрагъэгъотынымкIэ, яIэпэIэсэныгъэ хагъэхъонымкIэ амалэу щыIэр зэкIэ къызфагъэфедэнэу. КъумпIыл Мурат зэIукIэгъум хэлажьэхэрэм къафиIотагъ сэнаущыгъэ зыхэлъ кIэлэцIыкIухэм IэпыIэгъу ятыгъэным тегъэпсыхьэгъэ Iофтхьэбзэ гъэнэфагъэхэр респуб­ликэм зэрэщызэрахьэхэрэм фэгъэхьыгъэу. АщкIэ яшIуагъэ къэкIо Республикэ естественнэ-хьисап еджапIэм, гупчэу «Полярис-Адыгеям», технопаркхэу «Кванториумым», «IТ-клубы» зыфиIорэм, гупчэхэу «Точка роста» ыкIи нэмыкIхэм.
Республикэм и ЛIышъхьэ шъхьэихыгъэ зэдэгущыIэгъоу адыриIагъэм пае зэрэфэразэхэр ныбжьыкIэхэм къаIуагъ. НыбжьыкIэ политикэр пхырыщыгъэнымкIэ, республикэм патриот движением зыщегъэушъомбгъугъэнымкIэ ежьхэр кIэщакIо зыфэхъун алъэкIыщт гупшысэу яIэхэмкIэ ныбжьыкIэхэр Адыгеим и ЛIышъхьэ къыдэгощагъэх.
Шъугу къэтэгъэкIыжьы: 2024-рэ илъэ­сым дунэе экономическэ форумэу Петербург щыкIуагъэм Адыгэ Респуб­ликэмрэ Урысые обществэу «ШIэныгъэм­рэ» зэдэлэжьэныгъэм фэгъэхьыгъэ зэзэгъыныгъэм щызэдыкIэтхэгъагъэх. Ащ тегъэпсыхьагъэу шIэныгъэм илъэныкъо зэфэшъхьафхэмкIэ Iофтхьэбзэ гъэнэфагъэхэр республикэм щызэшIуа­хых. Лектор сообществэм зеушъомбгъу, инновационнэ IофшIэным хэлажьэх, Урысыем итарихърэ ащ игъэхъагъэхэмрэ афэгъэхьыгъэ шIэныгъэхэр аратых. Урысые общестэу «ШIэныгъэм» ишъо­лъыр къутамэ Адыгеим имуниципалитет пстэуми ащызэхэщагъ. Лекциехэм къа­фяджэх, «Лекторхэм яеджапIэ» яшIэныгъэхэм ащыхагъахъо ыкIи нэмыкI Iофыгъохэр зэшIуахых. «ШIэныгъэм» иреспуб­ликэ къутамэ и ЛъыплъэкIо совет пэщэныгъэ дызезыхьэрэр Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат.
АР-м и ЛIышъхьэ ипресс-къулыкъу къытырэ къэбархэмкIэ
Тхьаркъохъо Сафыет.