Мэкъуогъум и 20-м къыщегъэжьагъэу апшъэрэ еджапIэхэм ачIэхьанхэм пае тхылъхэр арахьылIэхэу рагъэжьагъ. Адыгэ къэралыгъо ыкIи Мыекъопэ къэралыгъо университетхэм уачIэхьаным шапхъэу пылъхэр, зэхъокIыныгъэу мыгъэ фэхъугъэхэр, бюджет чIыпIэу яIэр, фэгъэкIотэнхэр зыфашIыхэрэр ыкIи ныбжьыкIэхэм нахь къыхахырэ сэнэхьатхэр зэдгъэшIагъэх.

Адыгэ къэралыгъо университетыр

2025 — 2026-рэ еджэгъу илъэсым мы апшъэрэ еджапIэм бюджет чIыпIэ 907-рэ иIэщт. Ащ щыщэу бакалавриатым — 737-рэ, магистратурэм — 157-рэ, специалитетым — 10 ыкIи аспирантурэм чIыпIи 3 атырагощагъ.
Апшъэрэ еджапIэм ыгъэуцугъэ шапхъэ­хэм къызэрэдалъытэрэмкIэ, бюджет шIыкIэм тетэу бакалавриатым ыкIи специалитетым чIэхьан гухэлъ зиIэхэм ятхьапэхэр мэкъуогъум къыщегъэжьагъэу бэдзэогъум и 25-м нэс рахьылIэнхэ, магистратурэм — мэкъуогъум и 20-м къыщегъэжьагъэу шышъхьэIум и 12-м нэс игъо ифэнхэ фае. Бэдзэогъум и 16-м нэс ежь апшъэрэ еджапIэм зыщаушэтыщт, а шIыкIэр фэгъэкIотэн зиIэхэр ары къызфэзыгъэфедэхэрэр. ЫпкIэ хэлъэу еджапIэм чIахьэ зышIоигъохэм ятхьапэхэр Iоныгъом и 15-м нэс рахьылIэнхэ фае.
Ыпэрэ илъэсхэм афэдэу тхылъхэр апшъэрэ еджапIэм хэт приемнэ комиссием рахьылIэнхэ, ащ нэмыкIэу, почтэкIэ ыкIи апшъэрэ еджапIэм исайт иунэе кабинеткIэ агъэхьын амал яI. Джащ фэдэу къэралыгъо фэIо-фашIэхэмкIэ порталым хэт сервисэу «Поступление в вуз онлайн» зыфиIорэр къызфагъэфедэн алъэкIыщт. ЗэкIэмкIи апшъэрэ еджэпIи 5-мэ, ахэм къатырэ сэнэхьатитфымкIэ ятхьапэхэр ныбжьыкIэхэм аратынхэ амал яI.
ЗэхъокIыныгъэхэр
2025-рэ илъэсым гъэтхапэм и 1-м къыщегъэжьагъэу Урысыем шIэныгъэхэмкIэ и Министерствэ апшъэрэ еджапIэхэм уачIэхьанымкIэ шэпхъакIэхэр къыгъэуцу­гъэх. ЛъэныкъуакIэхэм ащыщ ушэтынэу атыщтхэр пэшIорыгъэшъэу къыхахынхэр, чIэхьаным епхыгъэ зэнэкъокъум шъыпкъагъэу хэлъым нахь анаIэ тырагъэтыныр ыкIи тхьапэхэм ятын нахь IэшIэхы афэ­хъуныр.
ЗэхъокIыныгъэ шъхьаIэхэм ащыщ апшъэрэ еджапIэу ныбжьыкIэм къыхихыгъэм чIэхьанымкIэ аттестатыр шIокI имыIэу рихьылIэн зэримыщыкIэгъэжьыр. Ащ ычIыпIэ чIэхьанэу зэрезэгъырэр тхьапэм тетэу е электроннэ шIыкIэмкIэ афигъэхьын фае. Мы тхьапэр зыптын фэе мафэхэри зэхъокIыгъэх. ШышъхьэIум и 1-р целевой, хэушъхьафыкIыгъэ ыкIи хэхыгъэ фэгъэкIотэн зиIэхэм яаужырэ мэфэщт, шышъхьэIум и 5-м уцугъо шъхьа­Iэр зэфашIыжьыщт.
Целевой шIыкIэм тетэу апшъэрэ еджа­пIэм чIахьэхэрэм хэушъхьафыкIы­гъэ гъэхъагъэу яIэхэмкIэ джы балли 10-м ычIыпIэкIэ 15 къафыхагъэхъощт. ПрофориентациемкIэ Iофтхьабзэхэм чанэу ахэлажьэхэрэм балл тедзэу 5 яIэщт. ХэушъхьафыкIыгъэ гъэхъагъэхэр уиIэным пае пшIэн фаехэр зыгъэнафэхэрэр Iоф­шIэпIэ-компаниеу апшъэрэ еджапIэм зэзэгъыныгъэ зыдишIыгъэхэр ары. Шапхъэхэм къадыхэлъытагъэу целевой егъэджэныр къызфэзыгъэфедэхэрэм зы лъэныкъу къыхахын алъэкIыщтыр.
Бакалавриатым ыкIи специалитетым ачIахьэхэрэм джащ фэдэу фэгъэкIотэнхэр яIэщтых. Ахэм ахэхьэх хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлажьэхэрэр ыкIи ахэм якIалэхэр. ФэгъэкIотэн шъхьаIэ зиIэр зянэ-зятэ зышъхьарымытыжьхэмрэ сэкъатныгъэ зиIэхэмрэ. Программэ пэпчъкIэ бюджет чIыпIэм ипроценти 10 ахэм ателъытагъ. ФэгъэкIотэн зиIэхэр икъу фэдизэу къемыкIуалIэхэмэ, нэмыкI­хэм атырагощэжьыщтых.
ХэушъхьафыкIыгъэ фэгъэкIотэн зиIэ­хэм зыкI къэралыгъо ушэтыным ычIыпIэкIэ апшъэрэ еджапIэм зыщаушэтыщт, ащ зэфэхьысыжьэу фэхъухэрэр лъэныкъо зэфэшъхьафхэм ащагъэфедэжьын амал яIэщт (уцугъо шъхьаIэм е ыпкIэ хэлъэу чIахьэ шIоигъоми).
Джащ фэдэу тхьапэхэм ятын джы нахь IэшIэх къафэхъущт. ЫпэкIэ хэушъ­хьа­фыкIыгъэ фэгъэкIотэн зэряIэр къэзыушыхьатырэ тхьапэ шъыпкъэр апшъэ­рэ еджапIэм рахьылIэнэу щытыгъэмэ, джы ар ксерокс шIыгъэу къэралыгъо ыкIи муниципальнэ фэIо-фашIэхэмкIэ зыкI порталым къыушыхьатыжьыгъэмэ, пхырэкIы. Мы илъэсым къыщегъэжьагъэу апшъэрэ еджапIэм магистратурэм ыкIи аспирантурэм ачIахьэ зышIоигъо­хэми «Поступление в вуз онлайн» зыфиIорэр къызфагъэфедэн алъэкIы. ЫпэкIэ ар бакалавриатым ыкIи специалитетым ачIахьэхэрэр ары зыгъэфедэщтыгъэхэр.

Мыекъопэ къэралыгъо технологическэ университетыр

2025 — 2026-рэ еджэгъу илъэсым апшъэрэ еджапIэм бюджет чIыпIэ 1460-рэ иIэщтыр. Ащ щыщэу бакалавриатым, специалитетым, магистратурэм, аспирантурэм ыкIи ординатурэм чIыпIэ 1120-р атырагощагъ, 340-р гурыт сэнэхьат гъэсэныгъэм телъытагъ. ГъэрекIо елъытыгъэмэ, бюджет чIыпIэхэм 334-рэ къахэхъуагъ.

Прикладной хьисапым, электроэнергетикэм ыкIи электротехникэм, химическэ технологием, чIыгу Iофым ыкIи кадастрэм, зоотехнием, хьакIэщ Iофым, фармацием, прикладной информатикэм, анастезиологием ыкIи реаниматологием, чIыгу лэжьыным, чылэпхъэ къэгъэкIыным ыкIи къэкIыхэрэм ябиотехнологие япхыгъэ сэнэхьат зыщызэрагъэгъотыхэрэм джы бюджет чIыпIэу яIэр нахьыбэ хъугъэ.
Гурыт сэнэхьат гъэсэныгъэм къыды­хэ­лъытэгъэ программэхэм япхыгъэ бюджет чIыпIэхэм къазэрэхэхъуагъэм дакIоу, гъэрекIо ыпкIэ хэмылъэу узщеджэн умылъэкIыщтыгъэ факультетхэм Iэзэн IофымкIэ, сестринскэмкIэ ыкIи щэн Iофым бюджет чIыпIэхэр джы яIэ хъугъэх.
2025-рэ илъэсым Мыекъопэ къэралыгъо технологическэ университетым гъэсэныгъэ программакIэхэм Iоф ашIэнэу аублэщт. Магистратурэм ипрограммэ «Юриспруденциер» (магистрэ программэу «прикладная юриспруденция»), аспирантурэмкIэ «Патологическая физиология» зыфиIохэрэр къыхагъэхьагъэх.
ДжырэкIэ Адыгеим ыкIи Урысыем ащыпсэурэ ныбжьыкIэхэу зитхьапэхэр къезыхьылIэхэрэм анэмыкIэу апшъэрэ еджапIэм IэкIыб къэралхэм къарыкIырэ студентхэри ештэх. Ахэр урысыбзэр зыщызэрагъэшIэщт факультетым чIэхьащтых.
Мыекъопэ къэралыгъо технологическэ университетым 2025-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу бакалавриатым — лъэныкъо 32-кIэ, специалитетым — 8-кIэ, магистратурэ лъэныкъом — 19-кIэ, ординатурэм — 7-кIэ ыкIи аспирантурэм сэнэхьат 13-кIэ ащарагъэджэщтых.
Урысыем шIэныгъэхэмкIэ и Министерствэ къызэритырэмкIэ, 2025-рэ илъэсым Урысыем ит апшъэрэ еджапIэхэм бюджет чIыпIэ мин 619-рэ афагъэнэфагъ, ащ щыщэу процент 73-р Урысыем ишъо­лъыр зэфэшъхьафхэм, субъектыкIэхэр ахэтэу атырагощагъ.
Процент 43-р инженер Iофым ыкIи джырэ технологиехэм япхыгъ. Ахэм бюджет чIыпIэ мин 246-рэ аратыгъ. мыгъэ ныбжьыкIэхэм информатикэм, машинэшIыным, псэолъэшIыным япхыгъэ сэнэхьатхэр нахь къыхахых. Джащ фэдэу химическэ технологиехэм, авиационнэ ыкIи ракетнэ-космическэ техникэм, компьютернэ ыкIи къэбарлъыгъэIэс шIэныгъэхэм нахь зафагъазэ. Арэу щытми, ыпэрэ илъэсхэм афэдэу медицинэ, кIэлэегъэджэ ыкIи мэкъумэщ сэнэхьатхэр зэрагъэгъотынэу ныбжьыкIэу апшъэрэ еджапIэхэм къякIуалIэрэр бэдэд.
ДЕЛЭКЪО Анет.