«Блогер» зыфаIорэр зэрэсэнэхьатымкIэ гъэзетеджэхэм къыздыра­мыгъэ­штэнкIи мэхъу, ау илъэс 20 фэдизкIэ узэкIэIэбэжьымэ ти­щы­Iэныгъэ ар къыхэхьагъэу, пытэу хэуцуагъ.

Блогерхэм ренэу зыгорэм сурэт тырахы, матхэх ыкIи Интернетым иамалхэр къызфагъэ­федэхэзэ, янэкIубгъохэм узэ­джэн, узэплъын плъэкIыщтхэр къа­рагъахьэ.
Мыхэм сыдигъуи телефоныр аIэмычIэ чIагъэкIырэп, ар агъэ­федэзэ къэбархэр аугъоих.
ЩыIэныгъэу, бэшIагъэу зэгъэ­фагъэу тэ тызхаплъэрэм зы гъэ­шIэгъон горэ къыхагъуатэмэ ашIоигъоу блогерхэр щэлъыхъох. Ахэр къекIокIых, зэIокIэх, шъо­лъыр зэфэшъхьафхэр зэрагъа­шIэ. Къэбарэу къагъотырэр нэ­мыкIхэм анагъэсыжьмэ ашIоигъоу амалыкIэхэр ренэу къыз­фагъэфедэх.
Ежь блогерхэм къэбар бэдэдэ апылъ, ахэм ащыщхэм бырсыр­хэр къапыкIэуи мэхъу. Мы Iофым узэгупшысэнэу хэлъыри макIэп.
Адыгеим ащ фэдэ цIыфхэр исха? Сыда ахэм ашIэрэр? Сыд феда тэ, цIыфхэм е обществэр зэрэпсаоу пштэмэ, блогерхэм къытфахьырэр?
Мы упчIэхэм яджэуап къытитыжьынэу ыкIи а Iофыр нахь игъэкIотыгъэу къытфызэхифынэу «Адыгэ макъэм» зыфигъэзагъ зигугъу къэтшIыгъэ IофыгъохэмкIэ шъхьафит экспертэу, Адыгэ къэралыгъо телерадиокомпанием ипащэу Ацумыжъ Адам.
Ар Адыгеим къы­щыхъугъ, илъэс 37-рэ ыныбжь.
Адыгэ къэралыгъо университетым тарихъымкIэ ифакультет щеджагъ. Президент платформэу «Россия — страна возможностей» зыфиIорэм Iоф щишIагъ.Адыгэ Республикэм итеат­ральнэ зэхахьэ маркетингымкIэ иотдел ипэщагъ. Гъэзетэу «Советская Адыгеям» щылэжьагъ.
Джащ фэдэу блогер IофшIэныр охътэ гъэнэфагъэрэ ыгъэ­цэкIагъ ыкIи Тэхъутэмыкъое районым иклуб зэхэтхэм артистэу ­аIутыгъ.
МысатыушI автономнэ хъыз­мэтшIапIэу «Россия — страна возможностей» зыфиIорэм ипро­ектэу «ТопБлог» щытекIуагъэхэм Ацумыжъ Адам ащыщ. Адыгэ Респуб­ликэм изаслуженнэ артист. Телекомпаниеу «Адыгеим» джырэ лъэхъан ипащ.
— Адам, блогер Iофым хэшIыкI фыуиI. Ар къызIэ­кIэбгъэхьагъ джы IэнатIэу уиIэм уIумыхьэзэ. Сэнэхьатыр тыдэ къикIыгъа ыкIи хэта блогеркIэ тызэджэн тлъэкIыщтыр?
— Илъэс 20 фэдизкIэ узэ­кIэ­Iэбэжьымэ мы сэнэхьатыр къе­жьагъэу щыт. Интернетым нэ­кIубгъоу щыуиIэр бгъэфедэзэ, ащ тхыгъэу е сурэт техыгъэу, «контент» зыфатIохэрэр ары, ибгъахьэхэзэ Iоф пшIэмэ, блогым епхыгъэ IофшIэнкIэ макIо.
Къибгъахьэрэр гъэшIэгъонын фае, ащ зыIэпищэнхэу щыт. ЦIыфэу ащ фэдэ Iофхэм апылъхэм блогеркIэ яджэх.
Непэрэ мафэр пштэмэ, цIы­фэу тхэрэм е сурэт тезыхырэм зэкIэми «блогер» япIон плъэ­кIыщт. Бэмэ джы Интернетым нэкIубгъохэр щыряIэх. Ау зэкIэ­хэмкIи ар сэнэхьатэу щытэп.
Аужырэ илъэсхэр пштэмэ, блог Iофыр лъэшэу зэблэхъугъэ хъугъэ. Утхэщтыр, сурэт тепхыщтыр макIэ. А къэбарэу къыпIэкIэхьагъэхэр гъэшIэгъонхэу, цIыфхэм къашъхьэпэнэу щытынхэ фае. Ежь къэбарым гумэкIыгъо къыздихьынэу щытэп, на­хьышIум утыригъэпсыхьан фае.
Зэрэхабзэу, блогерхэм ежь ашъхьэ епхыгъэ нэкIубгъохэр зэхащэх е щыIэныгъэм илъэныкъо горэм фэгъэзагъэу матхэх.
Джыри зы къыхэзгъэхъожьы­мэ сшIоигъу — мафэ къэс блог IофшIэным ыуж уитынэу щыт, ар зэкIэми къагурыIон фае. Iэпэдэлэл мы Iофыр зыпшIырэм, ар зэфэпшIыжьын фае мэхъу.
— Сыд фэдэ лъэныкъуа блог Iофхэм къагъэлъа­гъорэр?
— Лъэныкъохэр зэфэшъхьафых. Ахэр социальнэ е зыгъэ­псэфыгъо Iофхэм япхыгъэнхэ алъэкIыщт. КъыхэкIы ежь цIыфыр зэрэлэжьэрэ сэнэхьатым иблог Iофи епхыгъэу. ГущыIэм пае, кIэлэегъаджэхэр, спортсменхэр е пщэрыхьакIохэр. Джащ фэдэу Iофэу зэрифэрэр ежь цIыфым исэнэхьат емыпхыгъэуи мэхъу.
Сыд фэдэу хъугъэми, блог Iофым ыгупчэ итыр ежь цIыфыр, ащ еплъыкIэу иIэхэр ары. На­хьыбэрэмкIэ блог Iофыр гъэгъо­зэн лъэныкъом епхыгъ.
— Блогерхэм сыд фэдэ зе­кIокIэ-шIыкIа ахэлъынэу щытыр?
— НэкIубгъом тхыгъэхэмрэ сурэтхэмрэ ренэу къибгъэхьанхэ фае. Ахэр зыгу римыхьыхэрэм уапэуцужьынэу щытэп, уиеплъы­кIэ агурыбгъэIон фае. Хабзэр зыукъорэ тхыгъэхэр къибгъа­хьэхэ хъущтэп, ащ пшъэдэкIыжь пылъ. Джащ фэдэу цIыфым ежь ышъхьэ епхыгъэ къэбарыми
уфэ­сакъын фае зэрар къымы­хьыным фэшI.
— Сыдигъуа о блог Iофым зызыфэбгъэсагъэр?
— Сиеджэгъу илъэсхэр лъэшэу къызфэзгъэфедагъэх.
Адыгэ къэралыгъо университетым Интернетыр а лъэхъаным лъэшэу ыгъэфедэщтыгъ. Студентхэмрэ кIэлэегъаджэхэмрэ зэхэзыщэрэ форуми иIагъ. Ар тэ лъэшэу къэтшъхьапэщтыгъ.
Еджэхэрэмрэ университетыр къэзыухи чыжьэу кIожьыгъэ­хэм­рэ зэпхыныгъэ зэдытиIагъ. Фо­румым ренэу ыуж ситыгъ. Модерациер къызIэкIэзгъэхьагъэу, лъэныкъо зэфэшъхьафхэр зес­фэщтыгъэх.
А лъэхъаным апшъэрэ еджапIэм икультурнэ щыIэныгъэ ику­упIэ сыхэщагъэу щытыгъ, ежь сызщеджэгъэ факультетми КВН-м икуп щызэхэтщэгъагъ.
— Блог Iофым сэнэхьат шъыпкъэу непэ уеплъынэу щыта?
— Мы Iофым ишъыпкъэу пылъхэмкIэ ар сэнэхьатэу щыт. Ахэр ыпэкIэ зигугъу къэсшIыгъэ контентым егупшысэх, гухэлъхэр агъэнафэх. Агъэхьазырырэ сурэт­хэми тхыгъэхэми лъэшэу ауж итых.
Ау мы сэнэхьатым лъэныкъуа­бэ къеубыты. Охътаби текIуадэ, шапхъэу пылъыри макIэп. Къэ­ба­рэу бгъэхьазырырэр ныбжь зэ­­фэшъхьаф зиIэхэм апай. Ар зэ­рэтхыгъэ шIыкIэри гъэнэфагъэу щытын фае.
— Адыгеир пштэмэ, блог Iофым сыд изытета? Ба тишъолъыр блогерэу исыр? Сыда ахэр зыфэгъэзагъэхэр?
— Шъолъыр пэпчъ блог Iофым изытет щызэфэшъхьаф.
Адыгеир пштэмэ, мыр къежьапIэм итэу сэлъытэ. Ащ фэдизэу тиреспубликэ ащ зыщиушъомб­гъу­гъэп. Зигугъу къэсшIырэр сэ­нэхьат шъыпкъэр ары. Блог Iофым ихэгъэхъон тапэкIэ нахь игъэкIотыгъэу тыпылъын фае.
— Iоф горэхэр зэшIошъу­хыгъэу щыта?
— Проект зэфэшъхьафхэм са­хэлажьэзэ, тикъэралыгъо ишъо­лъырхэм ащыщыбэм сащы­Iагъ. Джащыгъум къулайныгъэри къыз­­IэкIэз­гъэхьагъ. ЦIыфхэр зэрэзэтекIхэ­рэм сылъыплъэ­щтыгъ, ящы­IэкIэ-псэукIи зэзгъа­шIэщтыгъ.
БэмышIэу Адыгеим мыхэм яхьыщыр проект щызэшIотхы­гъагъ. Блог Iофыр сэнэхьатэу къызIэкIэзгъэхьэгъэ нэбгырэ 12 ащ хэлэжьагъ, ахэр нэмыкI шъо­лъырхэм къарыкIыгъэхэу щы­тыгъ. Пшъэрылъэу тиIагъэр зы — тиреспубликэ изытет, идэхагъэ, цIыфхэр зэрэпсэухэрэм якъэгъэлъэгъон.
Гухэлъэу тиIагъэр зэкIэ дгъэ­цэкIагъэ. Адыгеим пае тхыгъэу е сурэтэу тыугъоигъэр бэ. Ахэр нэужым Интернетым къидгъэ­хьагъэх. Сэ сишIошIыкIэ, ахэм яшIуа­гъэкIэ нэмыкI шъолъырхэм ащыпсэухэрэм Адыгеир нахь дэгъоу ашIэщт.
— Сыд фэдэ лъэныкъуа блог IофымкIэ джыри щы­Iэхэр?
— Джырэ лъэхъан къэбархэр бэ мэхъух, псынкIэ дэдэуи къекIокIых ыкIи ахэр кIэкIэу атхыхэ хъугъэ. ЦIыфхэм ахэр зэхафынхэм пае амалышхо рахьылIэн фае. Къэбарэу щыIэр зэрэбэм къыхэкIэу, хъугъэ шъып­къэр бгъэунэфыныри нахь хьы­лъэу щыт.
Адыгеир пштэмэ, тишъолъыр къахэзыгъэщырэ пкъыгъохэм ыкIи щыIэкIэ-псэукIэм якъэгъэлъэгъон нахь ыуж уитын фае.
Тикъэралыгъо къэбарэу илъыр бэ, ау ахэм ащыщэу тэ къы­тэпхыгъэр ахэкIуакIэ хъущтэп. А къэбархэр хэушъхьафыкIыгъэу къахэмыщхэмэ, тишъолъыри зыфэдэр ядгъэшIэн тлъэкIыщтэп. Мы Iофыгъохэр зэшIотхыхэмэ, цIыфхэм упчIэ зэратыжьыщт: «Адыгеир сыд фэда?».
Нахь тэрэзэу сэлъытэ лъэпкъ блог Iофхэм ауж тихьаныр ыкIи ащ епхыгъэу лъэпкъ блогерхэр дгъэ­хьазырынхэр, ахэм Iоф адэтшIэныр.
Нахьыбэу зигугъу къэтшIын фаер тилъэпкъ нэшанэхэр, тицIыф гъэпсыкI, типсэукI ыкIи нэмыкIэу къытэпхыгъэ Iофы­гъохэр.
ХьакIэу тадэжь къакIохэрэм нахь зигугъу ашIыхэрэм ащыщых лъэпкъ тарихъыр, адыгэмэ ягъомылапхъэхэр, художественнэ Iэмэ-псымэхэр, IэпэIасэу тиIэхэр ыкIи тишэн-хабзэхэр.
Джащ фэдэу къахэзгъэщымэ сшIоигъу Лэгъо-Накъэ изэтегъэ­псыхьан епхыгъэ проектхэр.
Сыфай Урысыем иэтнографическэ чIытх ин тыхэтынэу, тэщ пае тхыгъэхэр бзэ тэрэзкIэ къэ­Iотагъэхэу, еджэхэрэм зэкIэри къагурыIоу, ашIогъэшIэгъонэу анаIэ къыттырадзэнэу. Арышъ, мы зигугъу къэсшIыгъэ Iофыгъо­хэм творческэу укъякIолIэн фае.
— НыбжьыкIэхэм сыд фэдэ пшъэрылъа яIэр?
— Лъэныкъо пстэури пштэмэ, Адыгеим иныбжьыкIэхэм ыкIи ахэр зыхэхьэрэ организациехэм республикэм ипащэхэр лъэшэу апылъых.
НыбжьыкIэхэм уахътэр ыкIи щыIэкIэ-псэукIэр псынкIэу зэблэ­хъугъэ зэрэхъугъэр къагурэIо, нахь дырагъэштэни алъэкIы. Ахэр проект зэфэшъхьафхэм ахэла­жьэх. Лъэпкъ культурэм епхыгъэх, экологием ыкIи цIыф зэфыщытыкIэхэм ахэщагъэх. Зэ­Iу­­кIэу ашIыхэрэми мэхьанэшхо яI.
Зигугъу пшIын фаехэр лъэпкъым епхыгъэхэу «медийнэ кон­тент» зыфатIоу, джырэ лъэ­хъан нахь зызыушъомбгъугъэхэр ары.
НыбжьыкIэхэм нахь псынкIэу цIыф жъугъэхэм жабзэ къадагъоты, ахэм агу илъыр къагурэIо ыкIи Интернетым иамалхэр къызфагъэфедэхэзэ, ищыкIэгъэ тхыгъэхэмрэ сурэтхэмрэ цIыф­хэм алъагъэIэсых.
Гъомлэшк Байзэт.