Top.Mail.Ru

Лъэпкъ зэгурыIоныгъэм фэIорышIэ

Image description
МКъТУ

Къыблэ федеральнэ шъолъырым хэхьэрэ субъектхэм къэралыгъо лъэпкъ политикэр зэращыпхыращырэм фэгъэхьыгъэ семинар мы мафэхэм Мыекъопэ къэралыгъо технологическэ университетым щызэхащагъ.

Мыщ фэдэ Iофтхьабзэхэр илъэсий хъугъэу Урысыем ишъолъыр зэфэшъхьаф­хэм ащырагъэкIокIых. Адыгеим мыгъэ ятIонэрэу щэкIо. ЗытегущыIэщтхэр пэшIорыгъэшъэу къыхахых. Мы аужырэ илъэсхэм лъэпкъ ыкIи дин зэфыщытыкIэм ягъэпытэн епхыгъэ Iофыгъохэр ары анахьэу анаIэ зытырадзэрэр.
Лъэпкъ IофхэмкIэ Федеральнэ агентствэмрэ Московскэ къэралыгъо университетэу М. Ломоносовым ыцIэ зы­хьырэмрэ Iофтхьабзэм кIэщакIо фэхъугъэх. Адыгеим щызэхащэнымкIэ зиIа­хьышIу хэлъыр АР-м лъэпкъ IофхэмкIэ, IэкIыб къэралхэм ащыпсэурэ тилъэпкъэ­гъухэм адыряIэ зэпхыныгъэхэмкIэ ыкIи къэбар жъугъэм иамалхэмкIэ и Комитет.
Iофтхьабзэм хэлэжьагъэх Федеральнэ инспектор шъхьаIэу Сергей Дрокиныр, АР-м и ЛIышъхьэрэ АР-м иминистрэхэм я Кабинетрэ я Администрацие ипащэу Владимир Свеженец, лъэпкъ IофхэмкIэ, IэкIыб къэралхэм ащыпсэурэ тилъэпкъэ­гъухэм адыряIэ зэпхыныгъэхэмкIэ ыкIи къэбар жъугъэм иамалхэмкIэ и Комитет, лъэпкъ IофхэмкIэ Федеральнэ агентствэм илIыкIохэр, нэмыкIхэри.
Урысыем ичIыпlэ зэфэшъхьафхэм къарыкIыгъэ нэбгыри 120-рэ Iофтхьабзэм хэлэжьагъ, ахэр къэралыгъо ыкIи хэбзэ къулыкъу зэфэшъхьафхэм ялIыкIох. Адыгеим икъалэхэм ыкIи ирайонхэм къарыкIыгъэ нэбгырэ 25-мэ яшIэныгъэ­хэм ахагъэхъуагъ.

МКъТУ


АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат ыцIэкIэ семинарым хэлажьэхэрэм Владимир Свеженец шIуфэс къарихыгъ. Мыщ фэдэ Iофтхьабзэ Адыгеим зэрэщыкIорэм мэхьанэшхо зэриIэр, зэхэщакIохэм зэрафэразэр къыIуагъ.
Лъэпкъ политикэм епхыгъэ упчIэхэм язэхэфын, лъэпкъ ыкIи дин зэфыщытыкIэхэм ягъэпытэн къэралыгъо политикэм иIофыгъо шъхьаIэхэм ащыщых. Мыщ епхыгъэ лъэныкъохэр икъу фэдизэу хэбзэ гъэцэкIэкIо къулы­къухэм ялIыкIохэм ашIэнымкIэ, шIэныгъэу яIэхэмкIэ шъолъыр­хэр зэдэгощэнхэмкIэ мы Iоф­тхьабзэм ишIогъэшхо къэкIощт. ЧIыпIэ пэпчъ екIолIэкIэ шъхьаф иI нахь мышIэми, гумэкIыгъохэм ядэгъэзыжьын зэрэзэхащэрэр зэфэд. Мы семинарым шъуишIэныгъэхэм зэрахигъэхъощтым тицыхьэ телъ. Лъэпкъ зэфэ­шъхьафхэм къахэкIыгъэхэм зэгурыIоныгъэ ыкIи мамырныгъэ азыфагу илъыным епхыгъэ шъэфхэр шъуагъэшIэщтых, къыIуагъ Владимир Свеженец.

МКъТУ


Московскэ къэралыгъо университетэу М. Ломоносовым ыцIэ зыхьырэм къэралыгъо гъэIорышIэнымкIэ ифакультет идеканэу, лъэпкъ IофхэмкIэ Къэралыгъо думэм икомитет ипащэу Вячеслав Никоновым ыцIэкIэ къэзэрэугъоигъэхэм шIуфэс къарихыгъ егъэджэн IофхэмкIэ деканым игуадзэу, тарихъ шIэныгъэхэмкIэ кандидатэу, доцентэу Максим Фоменкэм. Мыщ фэдэ семинархэр 2018-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу зэрэзэхащэхэрэр ащ къыIуагъ. Мы уахътэм къы­кIоцI шъолъыр 42-мэ Iофтхьабзэр ащыкIуагъ, нэбгырэ мин 22-мэ егъэджэнхэр акIугъ.
Семинарым ипрограммэ илъэс къэс зэхъокIы. Хэлажьэхэрэм ягукъэкIхэр къыдэтлъытэзэ, ахэдгъахъозэ темэ зэфэшъхьаф­хэр тэгъэнафэх, тыздэкIорэ шъо­лъырым нахь пэблагъэхэр тэгъэунэфых. Къэралыгъо къэбарлъыгъэIэс системэм епхыгъэ IофшIэным хэхъоныгъэхэр ышIынхэм пае практическэ Iоф­шIэнхэр хэдгъэхьагъэх. Джащ фэдэу лъэпкъ ыкIи дин зэфыщытыкIэхэм ягъэпытэн, бырсыр чIыпIэхэр пэшIорыгъэшъэу гъэу­нэфыгъэнхэм япхыгъэ зэфэхьысыжьхэр тэшIых. Мы илъэсым къыщегъэжьагъэу стратегическэ сессиехэр кIэу къыхэхьагъэх. IофшIэным къыдыхэлъытагъэу проектхэр дгъэуцущтых, гъэIорышIэным епхыгъэ IофшIэнхэр зэхэтфыщтых. ШъуишIэны­гъэхэмкIэ шъукъыддэгощэнэу, тызэрыгущыIэщт темэхэм япхыгъэ гукъэкIэу шъуиIэхэр къэшъуIотэнхэу тыкъышъущэгугъы, къыIуагъ Максим Фоменкэм.

МКъТУ


Адыгэ Республикэр хьакIэхэм дахэу зэрапэгъокIырэр, цIыф лъэпкъ зэфэ­шъхьаф­хэм зэгурыIоныгъэ азыфагу илъэу мыщ зэрэщыпсэухэрэр федеральнэ лIыкIом къыIуагъ. Темыр Кавказыр пштэмэ, Адыгеир анахь шъолъыр рэхьатхэм зэращыщыр къыхигъэщыгъ.
Мэфищым къыкIоцI Московскэ къэралыгъо университетым икIэлэегъаджэ­хэр, федеральнэ экспертхэр яшIэныгъэ­хэмкIэ къэзэрэугъоигъэхэм адэгощагъэх. Урысые лъэпкъ политикэм епхыгъэ гумэкIыгъохэр, ахэм язэшIохынкIэ хэкIы­пIэу щыIэхэр къыраIотыкIыгъэх.
Семинарым хэлэжьагъэхэр стратегическэ документхэм нэIуасэ афэхъугъэх, къэралыгъо лъэпкъ политикэм ипроект­хэм ыкIи ипрограммэхэм ягъэпсын зыфэдэн фаер къафаIотагъ.
Iофтхьабзэр лекцие закъоу щымытэу, мастер-классхэмкIи, практическэ Iоф­шIэнхэмкIи баигъэ.
Лекцие закъоу щымытэу практическэ IофшIэнхэри къызэрэхэхьагъэхэм тисеминар нахь къыгъэбаигъэу тэгугъэ. ГумэкIыгъоу къэуцухэрэм ыкIи къэуцун ылъэкIыщтхэм тынаIэ нахь атетэгъэты. Лъэпкъ зэфэшъхьафхэм къахэкIыгъэхэм азыфагу зэгурыIоныгъэ илъыным, бырсыр азыфагу къимытэджэным апае Iофтхьабзэу зэхэпщэн фаехэр къафэтIотэщтых, къы­Iуагъ Московскэ къэралыгъо университетым илIыкIоу Дарья Шапран.
Адыгеим лъэпкъ зэфэшъхьафыбэ зэ­рисыр къыдалъытэзэ ащ епхыгъэ упчIэ­хэр анахьэу къызэрэхахыгъэхэр бзылъ­фы­гъэм къыIуагъ. ЗэгурыIоныгъэм ылъэ­ныкъокIэ Адыгеир щысэ зытепхын фэе шъолъырэу къыгъэнэфагъ.
Лъэпкъ зэфэшъхьафхэм ялIыкIохэр, дин зэмылIэужыгъохэр зылэжьыхэрэр тиреспубликэ щэпсэух. Ахэм япхыгъэ общественнэ организациехэми Iоф ашIэ. Лъэпкъ ыкIи дин зэфыщытыкIэ тэрэз шъолъырым илъыным къэралыгъо хабзэм икъулыкъухэм мэхьанэшхо раты. Ащ фытегъэпсыхьэгъэ къэралыгъо программэхэм къадыхэлъыта­гъэу шIэныгъэ-ушэтын ыкIи методическэ Iофтхьэбзэ зэфэ­шъхьафхэр Адыгеим щызэхащэх. Урысые Федерацием ишъолъыр зэфэшъхьафхэм къарыкIыгъэхэр непэ тихьакIэх, ахэм яIофшIэн зэрэзэхащэрэр къытагъэлъэ­гъугъ, тэри гъэхъагъэу тиIэхэр афэтIотагъ. Iофтхьабзэр гъэшIэгъонэу зэхащагъ, шIогъэ ин къытынэу сыщэгугъы, къыIуагъ Шъхьэлэхъо Аскэр.
Нэужым семинарым иIофшIэн рагъэ­жьагъ. Апэрэ лекцием къеджагъ тарихъ шIэныгъэхэмкIэ кандидатэу, МКъУ-м гъэIорышIэнымкIэ ифакультет икафедрэ идоцентэу Максим Будановыр. Урысыем илъэпкъ политикэ итарихъ ыкIи лъэпкъ зэфэшъхьафхэр зыщыпсэурэ Урысыем игъэпсынкIэ лъэныкъо шъхьаIэхэм ар къатегущыIагъ.
ЯтIонэрэ мафэм Урысыем къэралыгъо лъэпкъ политикэр щыпхырыщыгъэнымкIэ къэбарлъыгъэIэс амалхэм мэхьанэу яIэм щытегущыIагъэх. Мы мэфэ дэдэм практи­ческэ IофшIэнхэр, мастер-классхэр зэ­хащагъэх. Куп-купэу гощыгъэхэу Iоф ашIагъ. Ящэнэрэ мафэм экстремизмэм ыкIи терроризмэм апэшIуекIогъэнымкIэ пшъэрылъ шъхьаIэхэм атегущыIагъэх.
Iофтхьабзэм хэлэжьагъэхэм ащыщхэм гущыIэгъу тафэхъугъ. Луганскэ Народнэ Республикэм къикIыгъэ Ольгэ Николай ыпхъум гъэшIэгъоныбэ зэрэзэхихыгъэр къытиIуагъ.
Шъолъыр зэфэшъхьафхэм къарыкIыгъэхэм нэIуасэ уафэ­хъуныр, яIофшIэн зэрэзэхащэрэр зэбгъэшIэныр сыдигъокIи гъэшIэгъоны. Лъэпкъ политикэм хэхъоныгъэхэр ышIынхэм мэхьанэшхо етэты. Лъэпкъ зэфэшъхьафхэм азыфагу бырсыр къимыхъухьаным пае пэшIорыгъэшъ Iофтхьабзэхэр зэрэзэхэпщэщтхэр къытфаIотагъ. Ахэр тиIофшIэнкIэ дгъэфедэщтых. Адыгеим апэрэу сыкъэкIуагъ, адыгэхэм якультурэ, ятарихъ тшIогъэшIэгъоныгъ. ЦIыфхэр нэгушIохэу къытпэгъокIыгъэх, ащкIэ тфэраз,къыIуагъ ащ.
Политикэм Iоф дэзышIэрэ цIыфхэм яшIэныгъэхэм ахагъэ­хъон фаеу сэлъытэ. Шъолъыр зэфэшъхьафхэм яIофшIэн зэрэзэхащэрэр зэхэтхыгъ, тапэкIэ дгъэфедэжьын тлъэкIыщтыр макIэп. Лекцие закъоу щымытэу практическэ IофшIэнхэмкIэ баигъэ тисеминар, куп-купэу тыгощыгъэу Iоф тшIагъэ. ГумэкIы­гъоу къэуцун ылъэкIыщтхэм тынаIэ атетыдзагъ, ахэр дэ­гъэзыжьыгъэнхэмкIэ хэкIыпIэу щыIэхэр къытфаIотагъэх,къыIуагъ Астраханскэ хэкум къикIыгъэ Светланэ Сергей ыпхъум.
Мэфищым къыкIоцI Московскэ къэралыгъо университетым икафедрэ зэфэшъхьафхэм япащэ­хэр лекциехэм къытфяджагъэх. Ащ нэмыкIэу практическэ Iоф­шIэнхэр тфызэхащагъэх, тишIэныгъэхэм ахэдгъэхъуагъ. ЧIыпIэ зэфэшъхьафхэм къарыкIыгъэ, анахьэу ДНР-м ыкIи ЛНР-м ялIыкIохэм, гущыIэгъу уафэхъункIэ гъэшIэгъоныгъэ. Шъолъыр пэпчъ иIофшIэн зэрэзэхищэрэр къаIотагъ, ахэм щысэ зытепхынхэр ахэтых. Тиреспубликэ рэхьатныгъэ зэрилъым анаIэ тырядгъэ­дзагъ, ащкIэ зэхэтщэрэ Iофтхьабзэхэр къафэтIотагъэх,къыIуагъ Кощхьэблэ район администрацием ипащэ игуадзэу Хьасанэкъо Рустам.
Мэкъуогъум и 6-р семинарым иаужырэ мэфагъ. Iофтхьабзэм хэлэжьагъэхэм сертификатхэр аратыжьыгъэх, зэхэтхэу сурэт зытырахыгъ.
ДЕЛЭКЪО Анет.