Адыгеим и Шэуджэн район цумпэм иIухыжьын щы­фежьагъэх. Ар зылэжьырэ Хьажэкъо Руслъан ихъызмэтшIапIэ «Адыгэ ма­къэр» щыIагъ, иIофшIэн ыгъэпсынымкIэ анахьэу ынаIэ зытыригъэтыгъэр, къэралыгъо IэпыIэгъур къызэрэзыфигъэфедагъэр къытфиIотагъ.

Пэублэм къыхэзгъэщымэ сшIоигъу тигущыIэгъу бэшIагъэу чIыгулэжьыным зэрэпылъыр ыкIи культурэ зэмылIэужыгъохэр къызэригъэкIыхэрэр. Ащ пстэумкIи чIыгу гектар 21-рэ елэжьы, ащ щыщэу гектарищыр ежь иех, 18-р — бэджэндэу ыIыгъ. Руслъан гу тыришIыхьи, икIыгъэ илъэ-
сым цумпэр ыгъэтIысхьагъ. КIалэр Къэбыхьаблэ щыщ, ау ылэжьырэ чIыгоу цумпэр зытелъыр къутырэу Дорошенкэм игъогубгъу Iулъ.
— Цумпэр сшIэнэу унашъо зысэшIым, апэ чIыгу Iахь мыин къэзгъани, ащ щызгъэтIысхьагъ. Ар зэрэблэжьыщтыр зэзгъэ­шIагъ, зэкIэ ишъэфхэр сIэ къизгъэхьагъэх. ЕтIанэ, тхылъхэр згъэхьазырхи, къэралыгъо программэу «Агростартап» зыфиIорэм сыхэлэжьагъ, сомэ миллионрэ мин 600-м ехъурэ къысатыгъ. А IэпыIэгъум ишIогъэшхо къысэкIыгъ, симылъкуи хэзгъахъуи тракторыр къырысщэфыгъ, цумпэ лъэкъо мин 20-м ыуасэ стыгъэ. Цумпэр блэжьыщтмэ, анахь шъхьаIэмэ ащыщ псыр зэпымыоу кIэбгъэхъоныр, ащкIэ ищыкIэгъэщт техникэм инахьыбэр зэзгъэгъотыгъ. Лъэшэу ащ сыкIэгушIужьы, джы ащ фэдэ тракторхэм ауасэ лъэшэу къыдэкIоягъ. Ащ фэдиз мылъку цумпэм кIэсхынышъ, сыдигъо ар сщэфыщтыгъа? Ащ фэдэ къэралыгъо IэпыIэгъур сыд фэдэрэ Iоф ебгъэжьэщтми лъэшэу къыбдеIэ, пкъэу пфэхъу, — хигъэунэфыкIыгъ Хьажэкъо Рус­лъан.
Мы мэркIо лъэпкъыр къыхихыным ыпэкIэ Шэуджэн районым ащ фэдизэу ар бэмэ зэрэщамышIэрэр къыдилъы­тагъ. Джыдэдэм чIыгу гектар 1,5-м тефэщтыр елэжьы, ащ къыголъ чIыгу Iахьыр бжыхьэм джыри хигъэхъонэу егъэхьазыры. МыгъэкIэ апэрэу цумпэм икIэчын рагъэжьагъэу, щэфакIохэри къыIухьа­гъэхэу тызщыкIогъэ мафэм тытефагъ.

— ИкIыгъэ илъэсым мыгъэрэр ебгъа­пшэмэ, цумпэм изытет зэфэдэу сеплъы. КъызгурыIуагъэр зы — лъапсэхэр кIэу гъэ къэс хэбгъэтIысхьэхэмэ нахь лэ­жьыгъэ ин бэгъуагъэ къеты ыкIи IэшIу мэхъу. Цумпэ лъэпкъэу «Азия» зыфи­Iорэр ары сыгу рихьэу згъэтIысхьэрэр, ащ узэрэдэлэжьэщтыр дэгъоу сIэ къизгъэхьагъ. Зэпымыоу къызэрещхырэм мыгъи, гъэрекIуи изэрар къэкIуагъ, джащ фэдэу чъыIэ къызэрэхъугъагъэми лъэшэу ыпIыртIыгъэх. Арэущтэу щыт нахь мы­шIэми, ыуасэ зэрэиным къыхэкIэу, блэ­жьынкIэ къинми, зыкъегъэшъыпкъэжьы, федэ къыхэкIы. Зыщэфыщтхэри щыIэ зэпыт, ежьхэри шъофым къэкIох, игъо имыфагъэхэмэ, бэдзэрым тэщэ, — къы­Iуагъ Хьажэкъо Руслъан.
ТигущыIэгъу зэрилъытэрэмкIэ, къин умылъэгъоу чIыгу блэжьышъущтэп. Ащ дакIоу, ар шIу плъэгъун фае. Зэрифэшъуашэу удэлажьэу, ищыкIагъэр ебгъэгъотымэ, къыотэжьыщт. Шъыпкъэ, ом изытети бэ елъытыгъэр. ЗэкIэ шIэныгъи, амали, къулайныгъи аIэкIэлъыр зэдагъэ­федэзэ, лэжьыгъэ бай къырахыным чIыгулэжьхэр емызэщыжьэу пылъых.
— Чэщи мафи симыIэу шъофым сит. Тыгъэгъазэм ыкIэхэм анэсэу чIыгур дгъэхьазырыжьэу къыхэкIы. ЗэрэхъурэмкIэ, гъэпсэфыгъо закъоу къысфыхэкIырэр щылэ-мэзэе мазэхэр ары. О пшъхьэ закъокIи чIыгур блэжьышъущтэп, нэшэ-хъырбыдзхэм, цумпэм уафэгъэзагъэ зыхъукIэ, цIыфхэм укъяджэн фае. Сэ куп гъэнэфагъэ сиIэу, яIофшIакIи сыгу рихьэу илъэс къэс сыкъяджэ, лэжьапкIэмкIи агу хэсымыгъэкIэу къысшIошIы, — еIо чIыгулэжьым.
Руслъан цумпэу къыгъэкIыгъэм игъом ришIылIэн фэе Iофтхьабзэхэр дызэрихьагъэх. Мыщ нахьыбэу ищыкIагъэр IэрышI IофшIэн. IэкIэ огъэтIысхьэ, опкIэ, оугъои­жьы, сатырхэм азыфагу хьэуарзэр дэотакъо, ащ ишIуагъэкIэ псыр нахь еIыгъы, уцыр къыгъакIорэп ыкIи цумпэр ятIэм нигъэсырэп.
— Сэ сшъхьэкIэ цIыфым ипсауныгъэ егоон зылъэкIыщт химикатхэу нахь псынкIэу цумпэр къэзгъэкIыщтыр згъэфедэхэрэп. Ау хьацIэ-пIацIэхэм, узхэм ащыухъумэгъэным фэшI ипIалъэм тес­кIагъ. Улиткэхэр цумпэм фэкъаигъэх, арышъ, сатырхэм азыфагу къыримы­гъэкIолIэнхэу уц дэсэтакъо, ащ щэнаут хэлъэп, — къыIуагъ Руслъан.
ЧIыгулэжьыным упылъыщтэу, хэхъоныгъэхэр пшIыщтмэ, къэралыгъо программэ зэфэшъхьафхэм яшIуагъэ къызэрэкIорэр кIэухым Руслъан къытиIуагъ. Сыд фэдэрэ лъэныкъокIи IэпыIэгъу къыфэхъухэрэ район администрацием мэкъумэщ хъызмэтымкIэ иотдел, АР-м мэкъу-мэщымкIэ и Министерствэ яIофы­шIэхэм зэрафэразэр къыхигъэщыгъ.
— Iоф пшIэщтмэ, хабзэр IэпыIэгъу къыпфэхъу, ар зымыуасэ щыIэп. О уимылъку закъокIэ мыщ фэдиз пфэу­кIочIыщтэп. Федеральнэ ыкIи шъолъыр программэхэм яшIуагъэкIэ мэкъу-мэщым хэхъоныгъэхэр ешIых, фермерэу, унэе предпринимателэу щыIэр нахьыбэ мэхъу. Мы лъэбэкъу иныр сшIынымкIэ IэпыIэгъу къысфэхъугъэхэм зэкIэми сафэраз, тирайон администрацие мэкъу-мэщымкIэ иотдел, Адыгеим мэкъу-мэщымкIэ и Министерствэ илIыкIохэм ренэу анаIэ къыттет, яшIуагъэ къытагъэкIы, — еIо тигущыIэгъу.
Iэшъынэ Сусан.