АР-м инахьыжъхэм я Совет мы илъэсымкIэ апэрэ зэхэсыгъо иIагъ. Тыкъэзыуцухьэрэ дунаир ыкIи шъолъырым экологиемкIэ ищынэгъончъагъэ къэухъумэгъэнхэм ар фэгъэхьыгъагъ. Iофтхьабзэр зэрищагъ Советым итхьаматэу ГъукIэлI Нурбый.

Зэхэсыгъом хэлэжьагъэх АР-м лъэпкъ IофхэмкIэ, IэкIыб къэралхэм ащыпсэурэ тилъэпкъэгъухэм адыряIэ зэпхыныгъэ­хэмкIэ ыкIи къэбар жъугъэм иамалхэмкIэ и Комитет итхьаматэу Шъхьэлэхъо Аскэр, Роспотребнадзорым и ГъэIорышIапIэу Адыгеим щыIэм иотдел ипащэу Симболэт Нэфсэт, тыкъэзыуцухьэрэ дунаим икъэухъумэнкIэ ыкIи чIыопс къэкIуапIэхэмкIэ ГъэIорышIапIэм ипащэ игуадзэу Лариса Луневар.
Нахьыжъхэм я Совет итхьаматэ ипэублэ псалъэ къызэрэщыхигъэщыгъэмкIэ, тыкъэзыуцухьэрэ дунаир зыушIоирэ лъэ­ныкъохэу цIыфхэр анахьэу зыгъэгумэкIыхэрэм атегущыIэнхэу зэрэугъоигъэх. Ахэм ащыщых хэкIым иIущын, чIым, псым, жьым якъэбзагъэ къызэтегъэнэгъэнхэр, автомобиль шинэу агъэфедэгъа­хэхэр шапхъэхэм адиштэу гъэкIодыгъэнхэр ыкIи псэушъхьэ гъорыкIохэм къыздахьырэ Iофыгъохэр.
— Адыгеим изэтегъэпсыхьанкIэ, къалэхэм ыкIи къоджэ псэупIэхэм гъогухэр ащышIыгъэнхэмкIэ респуб­ликэм IофшIэнышхо щагъэцакIэ. Къэбзэныгъэр зыпкъ итыным фытегъэпсыхьэгъэ хэушъхьафыкIыгъэ техникэр, пыдзафэхэр зэратэкъощтхэ пкъыгъохэр къащэфых. Ау тыкъэзыуцухьэрэ дунаим икъэухъумэнкIэ, пыдзэфэ пытэхэм ягъэкIодынкIэ Iофыгъохэр лэжьэпIэ зэфэшъхьафхэм икъоу зэшIуахыхэ­рэп, — хигъэунэфыкIыгъ ГъукIэлI Нурбый.
ХэкIитэкъупIэхэм ащыщхэм ятехническэ ыкIи ясанитар зытет шапхъэхэм адиштэхэрэп, къоджэ псэупIэхэм хэкIыр зыдащэщт полигонхэр икъоу яIэхэп. ПсэупIэхэм Iофыгъошхоу къащыуцухэрэм ащыщ хьэ гъорыкIохэр бэ зэращыхъу­гъэхэр.

Iофыгъоу зыхаплъэхэрэм афэгъэхьыгъэу Советым хэтхэм ащыщхэр къэгущыIагъэх. ХъутIыжъ Аслъанбый зэрилъы­тэрэмкIэ, анахь экологичнэ транспортэу алъытэрэ троллейбусым Мыекъуапэ зы­щегъэушъомбгъугъэн фае. Мы общественнэ транспортым Темыр КавказымкIэ Мыекъуапэ пэрытныгъэ ыIыгъыгъ. Ащ къыфэдгъэзыжьыныр игъоу ащ елъы­тэ.
АнаIэ зытырадзагъэхэм ащыщ кIэлэцIыкIухэми, ныбжь зиIэхэми къэбзэныгъэм епхыгъэ пIуныгъэ-зэхэфын Iофтхьабзэхэр адызехьэгъэнхэр. ЗекIо лъагъохэм ыкIи зыгъэпсэфыпIэ чIыпIэхэм хэкIхэр къаIуагъанэхэшъ, шэмбэт шIыхьафхэмкIэ зэIуахыжьых. Джащ фэдэу псэупIэхэм къащызэIуахыгъэ общественнэ чIыпIэ дахэхэр зэраушIойхэрэм дакIоу, зэща­гъакъох.
КIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэм ыкIи еджапIэхэм экологическэ пIуныгъэр ащыгъэлъэшыгъэн фаеу тинахьыжъхэу Александр Девтеровым, Оник Нигоевым, Хъымыщ Казбек къаIуагъ.
ЦIыфхэм мы лъэныкъомкIэ шапхъэхэр агъэцэкIэнхэм фэшI ищыкIэгъэ амалхэр шъолъырым щыгъэпсыгъэнхэ, ащ пае пыдзафэхэр зэтефыгъэу зэратэкъощтхэ контейнерхэр гъэуцугъэнхэ фаеу алъытагъ.
Iэрыфэгъу щыIакIэ тиIэным ыкIи тичIыопс къэтыухъумэным цIыфхэми, сатыушIхэми, хабзэми акIуачIэ зэхэлъэу фагъэIорышIэмэ, ишIуагъэ къызэрэкIощтым Шъхьэлэхъо Аскэр ицыхьэ телъ.
Пыдзафэхэр зэтеутыгъэу угъоигъэнхэмкIэ ыкIи гъэкIодыгъэнхэмкIэ, пластикэр къыдэгъэкIыжьыгъэнымкIэ джырэ шIыкIакIэхэр гъэфедэгъэнхэ фае. Къэбзэныгъэм ылъэныкъокIэ шапхъэхэр зыукъохэрэм пшъэдэкIыжь ягъэхьыгъэныр гъэлъэшыгъэн фае.
Лариса Луневам къызэриIуагъэмкIэ, лъэпкъ проектхэм ягъэцэкIэн къадыхэлъытагъэу Адыгеим федеральнэ мылъку­шхо къыфэкIо. Ащ ишIуагъэкIэ Iофыгъуа­бэ зэшIохыгъэ мэхъу. Урысыем чIыопс къэкIуапIэхэмкIэ ыкIи экологиемкIэ и Министерствэ къызэритыгъэмкIэ, блэкIыгъэ илъэсым псым ыкIи жьым якъэбзагъэкIэ Адыгеим къэралыгъом ящэнэрэ чIыпIэ щиубытыгъ.
ГущыIэр лъигъэкIотагъ Симболэт Нэф­сэт. Зашъохэрэ псым, жьым язытет, хэкIым идэщын ар игъэкIотыгъэу къатегущыIагъ. Автомобильхэм япчъагъэ зэрэхэхъуагъэм ыкIи предприятиехэм къатIупщыхэрэм ямылъытыгъэу, жьэу къатщэрэм изытет дэгъу. ПсэупIэхэу Инэм, Яблоновскэм ыкIи Мыекъуапэ ащытшIырэ уплъэкIунхэм язэфэхьысыжьхэм ар къагъэлъагъо. ЧIыгум изытети джащ фэд.
— ГумэкIыгъо шъхьаIэр къоджэ псэупIэхэм ащыщхэм зашъохэрэ псэу агъэфедэрэр шапхъэхэм зэрадимыштэрэр ары. Ау ахэм япчъагъэ бэп ыкIи псырыкIуапIэхэр икъоу зэрамыгъэкъабзэхэрэм епхыгъ, — хигъэунэфыкIыгъ санитар врачым.
Федеральнэ программэу «Зашъохэрэ псыр» зыфиIорэм къыдыхэлъытагъэу, Адыгеим псыугъоипIэ 36-рэ щашIыгъ, джащ фэдэу псэупIэ 50-мэ адэтхэм игъэ­кIотыгъэ гъэцэкIэжьынхэр арашIылIагъэх.
ХэкIым идэщын Симболэт Нэфсэт къытегущыIэзэ, илъэс заулэ хъугъэу ащ зыкI шъолъыр операторыр зэрэфэгъэзагъэр агу къыгъэкIыжьыгъ. Ащ ишIуагъэкIэ пэIудзыгъэ псэупIэхэу ыпэкIэ хэушъхьафыкIыгъэ транспортыр зыдэмыхьэщтыгъэхэм алъыIэсыхэ хъугъэ. Непэ ехъулIэу, Адыгеим ит псэупIэ 225-мэ график гъэ­нэфагъэм тетэу хэкIыр адащы. ГумэкIыгъо къызхэкIырэр ар игъом зэрэIуамыщырэр ары.
ЗыкI операторым пыдзафэхэр зэрэIуи­щырэмкIэ гумэкIыгъо зэрэщыIэр къыха­гъэщыгъ. Зы лъэныкъомкIэ гъэIорышIэкIо компаниехэм хэкIыр зыщаугъоирэ чIыпIэхэр зэрэзэтырамыгъэпсыхьэхэрэм, ежь цIыфхэми игъом ар зэрэрамыхырэм япхыгъ. Ау а чIыпIэхэм хэкI Iалъмэкъхэр зэтетэкъуагъэу зэраIулъхэр тинэрылъэгъу.
Нахьыжъхэм я Совет изэхэсыгъо чIы­опсыр къэухъумэгъэнымкIэ унэшъо гъэ­нэфагъэхэр щаштагъэх.
Iэшъынэ Сусан.