Top.Mail.Ru

Лъэпкъым идышъэ Iудан

Image description
Лъэпкъ музеим ихъарзынэщ

Музей-къэгъэлъон IофшIэнымкIэ Лъэпкъ музеим ипроектхэр анахь дэгъухэм ахалъытэ. Iофтхьабзэу «Культурнэ кIэныр зэлъашIэнымкIэ УФ-м исубъектхэм арыт федеральнэ ыкIи шъолъыр музейхэм къэгъэлъэгъон проектхэр ащызэхэщэгъэнхэр» зыфиIорэм къыдыхэлъытагъэу егъэджэн-сыхьатэу «Дышъэ Iуданэм ихэдыкIын хабзэхэр» зыфиIорэр рагъэкIокIыгъ.

IэрышI IофшIагъэхэу ижъырэ дышъэ хэдыкIыныр, бзылъфыгъэ шъуашэр, хъыз­мэтым щагъэфедэрэ пкъыгъохэр, дышъэ хьап-щыпхэр Iофтхьабзэм къекIолIэгъэ ныбжьыкIэхэм арагъэлъэгъугъэх. Адыгэ бзылъфыгъэм ижъырэ лъэхъаным къыще­гъэжьагъэу я XIX-рэ лIэшIэгъум икIэух нэс ышIыщтыгъэ дышъэ идэм, блэрым, шъагъэм, нэмыкIхэм нэIуасэ афашIы­гъэх. Лъэпкъ IэпэщысэшIэныр лIэужхэм ащымыгъупшэныр, лIэшIэгъу пчъагъэмэ къап­хырыкIыгъэ Iофыр лъыгъэкIотэгъэныр, ижъырэ шэн-хабзэхэр къызэтегъэнэжьыгъэнхэр егъэджэн сыхьатым ипшъэрылъ шъхьэIагъ.
Адыгэ республикэ гимназием ия 6-рэ класс иеджакIохэр, кIэлэегъаджэхэу Тхьайшъао Асиетрэ ХъутIыжъ Розэрэ Iофтхьабзэм хэлэжьагъэх.
Музеим иIофышIэу, IэпэIасэу Псэунэ Саидэ иIэшIагъэхэм пшъашъэхэр нэIуасэ афэхъугъэх. Дышъэидэм епхыгъэ шъэфхэр ныбжьыкIэхэм зэрагъэшIагъэх, ежьхэми къадэхъумэ еплъыгъэх.
Адыгэхэм якультурэ, яшэн-хабзэхэр къыткIэхъухьэрэ лIэужхэм ягъэшIэ­гъэнымкIэ мыщ фэдэ Iофтхьабзэхэм яшIогъэшхо къэкIо. Адыгэ культурэм иIахь анахь гъэшIэгъонхэм ащыщ непэ пшъэшъэ ныбжьыкIэхэр нэIуасэ зыфэхъугъэхэр. ТапэкIи мыщ фэдэ проектхэр дгъэцэкIэщтых, къыIуагъ Псэунэ Саидэ.
Дышъэидагъэмрэ дышъэблэнымрэ адыгэм ищыIэкIэ-псэукIэ зэригъэкIэ­рэкIэрэ лъэпсэгъэуцу амалхэм ащыщых. Ахэр непэрэ мафэм пытэу къыхэуцожьых. Лъэпкъым ынапэу дышъэидагъэм еджакIохэм агъэлъэпIэным еджапIэр дэлажьэ. Адыгэ нэшанэхэр къызыхэщырэ IэшIагъэхэр лъэпкъым инэпэеплъэу зэрэщытыр Iофтхьабзэм къэтщэгъэ пшъэшъэжъыехэм нэрылъэгъу афэхъугъ. Дышъэблэныр ыкIи идэныр ныбжьыкIэхэм агу рехьы, упчIэу къатырэр макIэп. Лъэпкъ искусствэм изэгъэпшэнхэм ядесэхэм ядэIухэзэ ахэм щысэ гъэшIэгъонхэр алъэгъугъ,къыIуагъ кIэлэегъаджэу ХъутIыжъ Розэ.
Адыгэхэм якультурэ, яшэн-хабзэхэр къыткIэхъухьэрэ лIэужхэм ягъэшIэ­гъэнхэмкIэ мыщ фэдэ Iофтхьабзэхэм яшIогъэшхо къэкIо. Лъэпкъ искусствэр зэрагъашIэзэ дунэе культурэм иIахь анахь гъэшIэгъоным зыфагъэнэIосэн амал ныбжьыкIэмэ яIэ мэхъу. Музеим ипшъэрылъыгъэр адыгэ шэн-хабзэхэм арыгъуазэхэу ахэр пIугъэнхэр, тиIэпэIасэхэм нэIуасэ афэшIыгъэнхэр, яшIэныгъэ хэгъэхъогъэныр ары. А пстэури къыддэхъугъэуи сэлъытэ,къыIуагъ Лъэпкъ музеим ипащэу Джыгунэ Фатимэ.
Лъэпкъ IэшIагъэхэм шъэфыбэ ахэлъ. Пэсэрэ лъэхъаным тилъэпкъэгъухэм ашIыщтыгъэ пкъыгъохэу къытлъыIэсыжьыгъэхэр агъэкIэжьых, хэхъоныгъэхэр афашIых. Тхыпхъэхэр, унагъом ищыкIэгъэ пкъыгъохэр дышъэ IуданэхэмкIэ нахь дахэ ашIых. Саем, жьыфым, пIуаблэм, фэшъхьафхэм Iоф адашIэныр ныбжьыкIэхэм ашIогъэшIэгъон. ЩыIэныгъэм зэхъокIыныгъэу хэхъухьэхэрэм, уахътэр зэрэлъыкIуатэрэм ялъытыгъэу IофшIэнхэм кIэу ахагъахьэрэр макIэп. Дышъэидэным упылъыным фэшI ижъырэ лъэпкъ Iэмэ-псымэхэр лъэхъаным епхыгъэу зэрэбгъэфедэщтхэр, тхыпхъэхэм, нэмыкI­хэм екIолIакIэу IэпэIасэхэм афашIырэр, зыцIэ къетIуагъэхэм афэдэу, лъэпкъ шIэжьым епхыгъэх. ЛIэужыкIэр нахьыжъхэм акIырыплъызэ, иIэпэIэсэныгъэ хе­гъахъо.
Лъэпкъ искусствэм ибаиныгъэ мы Iофтхьабзэм къыщылъэгъуагъ. Адыгэ пшъэшъэжъыехэм ялъэпкъ культурэ зэрэбаим, зэрэдахэм щыгъозэнхэмкIэ, ясэнаущыгъэ къыхэгъэщыгъэнымкIэ мы егъэджэным ишIогъэшхо къэкIощт.
НэкIубгъор зыгъэхьазырыгъэр
Лъэпшъыкъо Фатим.