Шъачэ щыпсэурэ ныбжьыкIэмэ ягукъэкIыкIэ лъэпкъ зэфэшъхьафхэр зэзыпхырэ культурнэ проект щыIэ хъугъэ. Убыхмэ ятарихъ чIыпIэ шъып­къэм пчыхьэзэха­хьэу ­«Къашъом тызэфищагъ» зыфиIорэр щыкIуагъ.

МэфэкI зэхахьэм кIэщакIо фэ­­хъугъэх къалэм илъэпкъ об­щест­веннэ организациеу «Алания» зыфиIорэр ыкIи кIэлэ­цIыкIу къэ­шъокIо ансамблэу «Алания» зы­цIэр. Ахэм яIэпыIэгъугъэх Шъа­чэ иадминистрацие, ХышIуцIэ Iушъо шапсыгъэмэ я Адыгэ Хасэ ыкIи культурэм и Унэу «Гупчэр». Зэхахьэм къекIолIагъэх ныбжьы­кIэхэр, адыгэ лъэп­къым илIыкIо­хэр, нахьыжъхэр, къэлэ курортым щыпсэухэрэр ыкIи хьакIэхэр.
Къэшъо марафонэу сыхьатитIум ехъурэ кIуагъэм Кавказ щыпсэурэ лъэпкъмэ яискусствэ идэхагъэ къыгъэлъэгъуагъ, цIыф­хэр зэрипхыгъэх, зэфищагъэх.

— Типшъэрылъ шъхьаIэр зы­щыщхэ лъэпкъым емылъыты­гъэу ныбжьыкIэхэр нэIуасэ зэфэшIыгъэнхэр, ныбджэгъуныгъэ азыфагу илъыным тыдэлэжьэныр ары, — къыкIигъэтхъыгъ мэфэкI зэхахьэм изэхэщакIохэм ащыщэу, общественнэ орга­ни­зациеу «Алания» зыфиIорэм итхьаматэ игуадзэу ­Алена Пли­евам. — Сыд фэдэрэ ­лъэпкъ орэдыр е къашъор пштагъэми зэкIэми къагурэIо, нахь зэпэблагъэ зэфешIых. КIэлэцIыкIухэмрэ ныбжьыкIэхэмрэ къашъохэзэ утыгум къызэдытехьэх. Адыгэ­хэр, осетинхэр, абхъазхэр, гру­зинхэр, чэчэнхэр, ермэлхэр, урысхэр, украинцэхэр, урымхэр, азербайджанцэхэр ыкIи белорусхэр къызэдашъох, зыкIыныгъэ азыфагу илъ мэхъу.
Адыгэ джэгум ишапхъэкIэ рагъэкIокIыгъэ мэфэкIым Урысыем, Адыгеим ыкIи нэмыкI лъэпкъхэм ябыракъхэр щагъэбыбэтагъэх. Зэхахьэр дэгъу дэ­дэуи рагъэкIокIыгъ, къэшъонэу фаер зэкIэ, аныбжь емылъытыгъэу, пчэгум къихьэщтыгъэх. Оркестрэм хэтыгъэхэми Iоф­шIэнышхо ашIагъ. Ахэм къахэз­гъэщыных Гъуашэ Хъалидэрэ Гъуашэ Юрэрэ (ШэхэкIэй щы­щых), Хъунэ Маринэ (Агуе щэ­псэу), нэмыкIхэри.
Илъэс 11 нахь зымыныбжь артист ныбжьыкIэу «Аланиям» щыщ Артем Хзарджан ары джэ­гуакIоу пчэгум итыгъэр. Адыгэ цые щыгъэу, шапсыгъэ дэжъые быракъыр ыIыгъэу, адыгэ шэн-­хабзэхэр дэгъоу зэришIэрэр къапшIэу пчыхьэзэхахьэр ащ зэрищагъ. Ыныбжь емылъытыгъэу Артем опыт гъэнэфагъэ иI, ар илъэсий хъугъэ грузин ыкIи осетин ансамблэхэм къызащышъорэр.
— Сэ къэшъо зэфэшъхьафхэр къэсэшIых, ау анахьэу сыгу ри­хьыхэрэр ыкIи къыздэхъухэ­рэр адыгэ къашъохэр ары, — къе­Iуатэ ащ. — Сянэжъэу Аб­хъазым щыпсэурэм дэжь бэрэ сы­щэIэ, ащ абхъаз къашъохэр щызэзгъэшIагъэх. Непэ апэрэу пчыхьэзэхахьэр зесщагъ. СшIэ­рэп икъоу къыздэхъугъэми,
ау сфэгъэхъугъэмэ, джыри ащ фэдэ пшъэрылъ згъэцэкIэным сыфэхьазыр!
— Сабыйхэм яцIыкIугъом къыщегъэжьагъэу якультурэ имызакъоу, нэмыкI лъэпкъхэми яшэн-хабзэхэр шIу ягъэлъэгъугъэнхэм мы проектыр фытегъэ­псыхьагъ, — къыхигъэщыгъ пчыхьэзэхахьэм изэхэщакIоу, къэшъокIо ансамблэу «Аланиям» ихудожественнэ пащэу Къадэ Азэмат. — Мары, ­адыгэ быракъым и Мафэ къыддыхагъэунэфыкIынэу лъэпкъ зэфэшъхьафхэм ащыщхэр къэ­кIуагъэх, ар зымыуасэ щыIэп. Ты­­зэгъусэхэу нэмыкI мэфэкI­хэри зэдыхэтэгъэунэфыкIых. Тэ зэкIэхэми тилъэпкъхэмкIэ, динэу тылэжьырэмкIэ, тишэн-хабзэ­хэмкIэ тызэтекIых, ау зыкIы­ныгъэ тхэлъ, зы къэралыгъо­шхом, Урысыем, тырицIыфых, джары кIуачIэ къытэзытырэр!
Азэмат Адыгеим и Тэхъутэмы­къое район ит къуаджэу Бжы­хьэкъоежъым щыщ. Лъэпкъ къэ­шъокIо ансамблэу «Алеуар» зыцIэм къэшъоныр щыригъэжьэгъагъ. Зыгъасэщтыгъэр Пшызэ ыкIи Адыгэ Республикэм язаслу­женнэ артистэу Хьашъыкъое Му­рат ары. Илъэс заулэрэ Къэ­ралыгъо концертнэ ансамблэу «Кубанская казачья вольница имени Н. В. Кубаря» зы­фиIорэм хэтыгъ. ИлъэситIукIэ узэкIэIэбэжьмэ, кIэлэцIыкIу къэ­шъокIо ансамблэу «Алания» зыфиIорэм дэлэжьэнэу Шъачэ къырагъэблэгъагъ. Азэмат ащ лъыпытэу IофшIэным зыритыгъ, лъэпкъ зэфэшъхьафхэм ащыщ сабыишъэм ехъу ежьыррэ Алена Плиевамрэ агъасэх. А охътэ кIэкIым Урысые ыкIи шъо­лъыр фестиваль-зэнэкъокъу­бэхэм ахэлэжьагъэх, текIоныгъэ­хэр къащахьыгъэх.
Зэкъошныгъэм ипчыхьэзэхахьэ адыгэ къашъоу «УджымкIэ» зэфашIыжьыгъ, ащ зэха­хьэм хэлажьэхэрэри хьакIэхэри зэрипхыгъэх.
Ныбэ Анзор.