Top.Mail.Ru

Илъэс 55-рэ хъугъэу къыддэлажьэ

Image description

Ащ фэдизрэ тигъэзет Iоф щишIагъэу зы нэбгыри сшIэрэп, къаIотэ­жьэуи зэхэсхыгъэп. Илъэсхэр, илъэсхэр… Сыдэу псынкIэу ахэр чъэхэра!
Адэмые дэт гурыт еджапIэм ыуж Светэ кIэлэегъэджэ институтым чIэхьэгъагъ, ау зэш-зэшыпхъуи 6-р янэ-ятэхэм апшъэ дэмысхэмэ нахьышIоу ылъыти, къы­чIэкIыжьыгъагъ, IофшIэным зыфигъэзэгъагъ. Ышнахьыжъэу Рэщыдэ (игъонэмысэу машинэ зэутэкIым хэкIодэгъагъ, Тхьэм джэнэтыр къырет) а лъэхъаным «Адыгэ макъэм» водителэу Iоф щишIэщтыгъэти, машинисткэ зэрящыкIа­гъэр зызэхехым, ащы­гъум редакторыгъэу Андырхъое Джантэмыр «шъуштэмэ шъу­къыгъэукIытэ­жыщтэп» зыреIом, «Дэгъуба, тштэн адэ», ыIуи ыштэ­гъагъ. Непэ Светэ зыфэгъэзагъэр компьютерыр ары. Загъорэ зыпшъыкIэ, «сенэгуе сыIукIыжьынкIэ» зиIокIэ, тэри тыщхыпцIызэ етэIожьы: «Сыда мэфэ реным уиза­къоу унэ нэкIым ипшIыхьащтыр?» Игуапэ зэрэщыхъурэр къыхэщэу «ари шъыпкъэ» къеIожьы.
Светэ илъэс 46-рэ хъугъэшъ Iоф зыдасшIэрэр зыгорэм ыкIыбкIэ Iае ыIуагъэу зэхэсхыгъэп, ыгу хэкIыгъэми, ащ лъыпытэу щыгъупшэжьыщт.
ЗэкIэхэми тэшIэ унэгъо лъачIэр хэт­кIи лъэпсэ шъхьаIэу зэрэщытыр. Светэ яни, яти, ыш-ышыпхъухэри сшIэщтыгъэх. КъыхашыпыкIыгъэхэм фэдэу цIыфыгъи, гукIэгъуи ахэлъ, ятэу Щамсудинэ Хэгъэгу зэошхом хэлэжьагъ, ичIыгу гупсэ пае зышъхьасыжьыгъэп, бгъэхалъхьэхэри иIэу къы­гъэзэжьыгъагъ. Щэу къытефэ­гъагъэр зэрэхэлъэу идунай ыхъо­жьыгъ. Янэ сабыи 6-мэ яфэIо-фа­шIэхэр, унэгъо хъызмэтыр къыфэгъэзагъэу щытыгъэми, пшъэшъэжъыехэр такъыр къызэхъухэм кIэгъэкъонышхоу иIагъэх. Светэ ышэу Аслъани дэгъоу сшIэщтыгъэ, хэку-еджэпIэ итернатым къыздычIэсыгъ. Анахь дэгъоу еджэрэ шъэожъые IэпкIэ- лъапкIэхэм ащыщыгъ. Джащ фэдэ зэдэIужь унэгъо хъупхъэм Светэ къи­хъухьагъ. Ащ фэдэ унагъом укъихъу­хьагъэу умыхъупхъэн плъэкIына?!
Зы хъугъэ-шIагъэ горэ сыгу къэкIы­жьы. Чэщым сыхьатыр 12 мэхъу пэт: КПСС-м и ЦК къытыжьын фэе мэкъэгъэIум тежэ. Сэ зэсыдзэкIыщт, Светэ хиутыщт. Тызажэрэр телетайпым къытыщтыр ары. Лъэшэу сэгумэкIы, ау Светэ псынкIэу ыкIи къабзэу зэрэхиутыщтым сицыхьэ телъышъ, тIэкIу зысэгъэрэхьатыжьы. Сыдэу щытми, 12 хъугъэу къати, къэбзэ-лъабзэу Светэ сфыхиутыгъ. Ащ фэдэу гужъуагъэу зыгорэ къатын зыхъукIэ, Светэ къагъанэщтыгъ. «Цуца, сыкIони Светэ зэрэхезгъэутыщтыр есIон», зысIокIэ, Цуцэ щхыти, «Софа, сэ сыубытыгъах ар, нэмыкI горэм хе­гъэут» ыIощтыгъ.
Ипшъэрылъхэр дэгъоу зэригъэцакIэхэрэм пае Светэ рэзэныгъэ, щытхъу тхылъхэри мымакIэу къыратыгъэх. Непэ къызэкIолIэгъэ илъэс 75-р егъашIэми цIыф къыритыщтэп. Лъэсэу, мафэ къэс пIоми хъунэу, километри 5 екIу, Iэпс-лъэпс, щыIэныгъэм ренэу нэшIукIэ хэплъэ.
ТиIофшIэгъоу Нешэ Светэ сыгу къыз­деIэу сыфэлъаIо ипсауныгъэ къыкIимычэу, зыщыгушIукIырэ ипхъо­рэлъф цIыкIухэм яхъяр къылъэгъоу бэрэ, бэрэ щыIэнэу.

Тхьаркъохъо Сафыет.
ЗэдзэкIакIохэм яотдел ипащ.

Нешэ Светэрэ сэрырэ редакцием тызызэдыIутыр илъэс 30 фэдиз хъугъэ. IэпэIэсэныгъэшхо хэлъэу ащ иIоф зэригъэцакIэрэр синэрылъэгъу. Илъэсыбэрэ зэдзэкIакIоу тигъэзет щылэжьэгъэ сяни шIу нэмыкIкIэ ащ игугъу къышIэу зэхэсхыгъэп.
ТиIофшIапIэ зыпштэкIэ, зэрэIутыгъэ илъэс пчъагъэмкIэ пэрытныгъэ джыдэдэм зыIыгъыр Свет ары. Илъэс 55-м къехъугъ машинисткэу, хэутынымкIэ операторэу ащ Iоф зишIэрэр. Илъэс 18 ыныбжьыгъ гъэзетэу «Социалистическэ Адыгеим» иредакцие машинисткэу къызаштэм. Адыгабзэр дэгъоу зэришIэрэм, къабзэу зэрэхиутырэм апае тигъэзет щылажьэщтыгъэ Пэнэшъу Хьамзэт «заслуженнэ машинисткэкIэ» ащ еджэщтыгъ.
IофшIэн ужми тызэгъусэу лъэсэу тытезекIухьэу, бэмэ тарыгущыIэу къыхэкIы. ИакъылкIэ бэмэ зэранэсырэр, щыIэныгъэ гъогу гъэшIэгъон къызэрикIугъэр къыхэщы. Ар сэ зэрэсшIэ­рэр бзылъфыгъэ хьалэлэу, сэмэркъэур къызыгурыIоу ыкIи сэмэркъэуныр зикIасэу ары.
Нешэ Светэ бын-унэгъо Iужъу къызэрыхъухьагъэр. Ыш-ышыпхъухэм, ахэм къатекIыжьыгъэхэм ыпсэ ахэтIагъ, ипхъорэлъфхэм ясурэтэу телефоным тетхэм яплъы зыхъукIэ ынэгу къызэлъэшIэты.
Ныбджэгъуныгъэм уасэ фэзышIырэ цIыфхэм Светэ ащыщ. ЫгукIэ ащ нахь ныбжьыкIэ редакцием Iумытэу къысщэхъу. ЩыIэныгъэр шIу зэрилъэгъурэмкIэ, сыд фэдэ чIыпIэ къин ифагъэми ыгу зэримыгъэкIодырэмкIэ ащ уехъопсэнэу щыт.
Света, уимэфэкI мафэкIэ сыпфэгушIо, уипсауныгъэ къыкIимычэу, уигуп­сэхэм уадатхъэу бэрэ ущыIэнэу, жъышъхьэ мафэ ухъунэу, угукIэ узылъыIэсырэм пIэкIэ улъыIэсынэу сыпфэлъаIо!

Сетэ ФатIимэт.

ГъашIэм хабзэу хэлъыр ары – цIыфхэр зэ гъунэгъоу зэрещалIэх, зэ зэпэIапчъэ ышIызэ къырекIокIы. Светэрэ сэрырэ тигъогухэр нахь зэпэблагъэ зыщыхъугъэхэр типографиер зычIэт унэм тыкъыращыжьи, «Адыгэ макъэм» иредакцие корректорхэр тыкъызащэжьыр ары.
Тигъэзет мы дунаим щитэкъухьэгъэ адыгэ лъэпкъым ынап, игъашIэ игъундж. «Адыгэ макъэр» цIыфхэм алъыгъэIэсыгъэным Светэ иIахьышхо хэлъ – хэутын Iофыр щытхъу хэлъэу илъэс 50-м къехъугъэу егъэцакIэ. ИныбжьыкIэгъум хищыгъэ лъагъом тетэу непэ къызынэсыгъэм лъэкIуа­тэ. ИIофшIэн фытегъэпсыхьэгъэ шъыпкъ, IэпкIэ-лъапкI, столэу зыпэсыр зэгъэфагъ, къэгъэгъэ дахэхэмкIэ къэгъэпкIыхьагъ.
Хихырэм уеджэнджэшыжьынэу щытэп, гъэцэкIагъэу, къабзэу текстыр хехы. Хиутырэм мытэрэз горэ къыхэфагъэу къышIошIымэ къыкIэупчIэ, зэрегъашIэ, а чIыпIэр егъэтэрэзыжьышъ, зэрэщытын фаем фэдэу къыхехы.
ЦIыфы пэпчъ ежь шэн гъэнэфагъэ хэлъ. Коллективыр зэкIэ бгъэразэу, шэн гъэтIылъыгъэ уиIэу, уигущыIэ къы­кIэдэIукIхэу Iоф адэпшIэныр насыпыгъ. Джы дунай къинэу тызыхэтым ар къыбдэхъуныр IэшIэхэп. Ау сыд фэдэ уахътэ ифагъэми, Светэ зытетым тетэу къэнэжьыгъ, ицIыфыгъи, иIэдэбныгъи къыщыкIагъэп, иIорэ-ишIэрэ зэтекIыгъэп. Ащ фэдиз илъэс­хэм къакIоцI редактор пчъагъэмэ Iоф адишIагъ. ЗэкIэми дэгъоу агурыIуагъ, ежьми дэгъоу къыфыщытыгъэх, сыда пIомэ ицIыфыгъэкIэ, Iофэу ышIэрэр зэригъэцакIэрэмкIэ ар къылэжьыгъ.
Анахьэу къыхэзгъэщымэ сшIоигъор ирызыкъ тIупщыгъэ зэпытэу зэрэщытыр ары. Имыхьамел непэ зыгорэм димыгощыгъэ зыхъукIэ рэхьатырэп, ежь зэриIоу, «зыгорэ къыщыкIэ фэдэу» къыщэхъу. ЦIыфыр ыгъэгушIомэ, ыгу рихьырэ горэ ригъэшхы­мэ е фишIэмэ, ащ гухахъо хегъуатэ.
Мы бзылъфыгъэм зэ нэмыIэми ынэгу зэхэхьагъэу плъэгъущтэп. Iупэщх макIэр ынэгу къыкIэщэу, ынэ хьалэл­хэмкIэ къызыоплъыкIэ, зыгорэм уигъэ­гумэкIэу е умырэхьатэу щытыгъэмэ, угукIэ уегъэIэсэжьы. УигушIуагъо игуа­пэу къыбдеIэты, уигукъауи зэрэфэ­лъэкIэу къыбдегощы.
Светэ нахьыжъи, нахьыкIи екIолIакIэ къафегъоты, нахьыжъхэр ыгъэрэзэн елъэкIы, нахьыкIэхэми шIу къалъэгъу. Пстэуми а зэкIэ къадэ­хъурэп. ГущыIэхэу «псэушъхьэхэмрэ сабыйхэмрэ» зэрафыщытымкIэ цIыфыр къэпшIэщт» зыкIаIуагъэр Светэ къегъэшъыпкъэжьы. ЗгъэшIагъоу ренэу сынаIэ зытесыдзэрэр ыгуи ыпси зэIухыгъэу хэт исабыйи щыгушIукIызэ зэредэхашIэрэр, гуфэбэныгъэ хэлъэу зэрэдэгущыIэрэр, ахъщэ горэ римытэу зэримытIупщыжьырэр ары. Ежь сабыйхэми зыкъыфащэи, нэгушIоу къеплъых.
Илъэсхэр макIох, ныбжьым хэхъо, уахътэм зызэрехъокIы, ау Светэ а зы шэн-хьалым итэу непэ къызнэсыгъэм иIоф егъэцакIэ. «Адыгэ макъэу» зыфэлажьэрэм лъэпкъ культурэм Iофэу фишIэрэм Светэ иIахьышхо хэлъ — иIоф дэгъоу зэригъэцакIэрэм, иадыгагъэрэ ицIыфыгъэрэ, ихьалэлныгъэрэ игушъэбагъэрэ ар къаушыхьаты.
Свет, бэ уимафэ пае къэсIонэу сызыфаер, ау а зэкIэ къэстхынэу хъурэп. IэшIугъэу, гопагъэу сэ сыгу къыпфи­лъыр Тхьэм нэрылъэгъу къыпфешI.

Корректорэу КIэмэщ Фатим.

Редакцием сыкъызыIухьагъэм къыщыублагъэу Нешэ Светэ Iоф дэсэшIэ. «Тхьэм къызэригъэхъугъ» зыфаIохэрэм ащыщ. ЦIыф нэутх, шэн гъэтIылъыгъэ иI, ащкIэ шIу дэдэ зытигъэлъэгъугъ. «Сэ сынахьыжъ» ымыIоу ныбжьыкIэхэм задырегъаштэ, сэмэркъэушхо хэлъ. Светэ шэн-гъэпсыкIэу иIэмкIэ узэхъопсэн бзылъфыгъ. Ныбжь дахэу иIэ хъугъэмкIэ сигуапэу сыфэгушIо. Ипсауныгъэ къыкIимычэу, бэгъашIэ хъунэу сыфэлъаIо.
КIарэ Фатим.