Республикэ гъэзетэу «Адыгэ макъэм» ихьэ­кIагъ Урысыем IофшIэнымкIэ и ЛIыхъужъэу, АР-м, КъБР-м, КъЧР-м ялъэпкъ тхакIоу МэщбэшIэ Исхьакъ. Мыгъэ ыныбжь илъэс 95-рэ зэ­рэхъугъэм фэгъэхьыгъэу гъэзетым иIофышIэхэр ащ IукIагъэх.

1956 — 1959-рэ илъэсхэм адыгэ гъэзетым, ащ дэжьым «Социалистическэ Адыгей» цIэу иIагъэр, тхакIор щылэжьагъ. Редакцием икъат къызыдэ­кIуаем илъэс 66-кIэ узэкIэIэбэжьмэ ар зыфэдагъэр ынэ къыкIэуцо­жьыгъ. Унэу зычIэсыгъэри ыгу къэкIыжьи чIэхьагъ.
— Мары мыщ дэжьым сиIанэ щытыгъ, — еIо МэщбашIэм корректорэу Гъуагъо Зарэ зы­дэщысым Iэ фишIызэ.
МэщбэшIэ Исхьакърэ «Адыгэ макъэмрэ» сыдигъуи зэпхыныгъэшхо азыфагу илъ. Лъэпкъ тарихъэу гъэзетым мафэ къэс къыIуатэрэм адыгэм фэлэжьэрэ тхакIор, ащ итворчествэ хэпчын умылъэкIыщт Iахь. Ау мыщ фэдэу редакцием къыригъэблагъэу, иIофышIэхэм гущыIэгъу зэрафэхъурэр апэр.

— Непэ тэркIэ мэхьанэшхо иI укъызэреблэгъагъэм. Уигу­къэ­кIыжьхэу гъэзетым епхы­гъэ­хэр тшIогъэшIэгъоных. Уитворчествэ, уищыIэныгъэ гъогу фэгъэхьыгъэ упчIэхэм яджэуап­хэр зэхэтхыхэ, гуфэбэныгъэ хэлъэу тыбдэгущыIэ тшIоигъоу укъедгъэблэгъагъ. Адыгабзэм мэхьанэшхо зэрептырэр, ащ рылажьэхэрэм, Iофэу ашIэрэм осэ ин зэрафэпшIырэр тэшIэ ыкIи тигуап. ТигъэзеткIэ мафэр зэрэуублэрэр тизэдэгущыIэ­гъухэм къащытэпIуагъ. Ащ лъэ­шэу тырэгушхо, — риIуагъ хьэ­кIэ лъапIэм лъэпкъ гъэзетым иредактор шъхьаIэу Мэщ­лIэкъо Саидэ.
МэщбэшIэ Исхьакъ гъэзетым къызыIохьэм, илъэс 26-рэ ыныбжьыгъ. ИIофшIэн гъогукIэ ар ублапIэ хъугъагъэ. Литературнэ институтыр Москва къы­зыщеухым отделым ипащэу къыIохьэ. Ау ащ нахьыжьыIоу, джыри еджэзэ, гъэзетым дэ­лажьэ­щтыгъ, творчествэми ары къыфэзыщагъэр.
— МэзитIу-мэзищым сыдэсынэу еджакIо сыкъызикIыкIэ Андырхъое Джантэмыр «къакIо» ыIоти къысаджэти, сыдэсыфэ сытхэщтыгъ. Джантэмыр нахь цIыфышIу тырихьылIагъэп, джыри игугъу ашIыжьы. 1956-м сы­къызыIохьэм, къэбарыкIэ­хэмкIэ отделым ипащэу сы­къаштагъ. Мэзищрэ сежагъ ащ, чIыпIэ яIагъэп. Мэзие фэдизрэ а лъэныкъомкIэ Iоф сшIагъэ, ау къинышхо сигъэлъэгъущтыгъ. Непэ къэбарыр псынкIэу къызэрэпIэкIахьэрэм фэдагъэп ащ дэжьым, къиныгъэ. Нэужым, Андырхъуаем культурэмрэ унэгъо хъызмэтымрэ сафигъэзагъ, — къыддэгощагъ игукъэкIыжьхэмкIэ МэщбэшIэ Исхьакъ.

ТхакIом иуцун лъэхъэнэ гъэ­шIэгъоным къыхиубытагъ. ­Адыгэ автоном хэкум IэнэтIэшхохэр щызыIыгъыгъэхэр, хахъо ышIыным зиIахьышIу хэзылъхьагъэ­хэр ор-сэрэу ышIэщтыгъэх, адыгэ литературэм итхэкIо пэ­рытхэм аготэу лажьэщтыгъ. Джы къызнэсыгъэми тыгъуасэм фэдэу зэкIэми ацIэ къешIэжьы, ахэм япхыгъэ хъугъэ-шIагъэхэр IупкIэу ыгу къэкIыжьых.
— «Передовицэхэр» ттхыщтыгъэх. Шъо къэшъушIэжьыщтэп ар, непэ ащ фэдэ шъуиIэп. Сэ культурэмкIэ отделым сырипащэти, тэры ар зыпшъэ дэкIын фэягъэр, тIу стхынэу къыстефэщтыгъ. Ар зыптхыкIэ, сомэ 25-рэ къыуатыщтыгъ. Ар ахъщэшхуагъ. ГущыIэм пае, шхапIэ дэгъум узыкIокIэ зы сомэм уигъэшхэкIыщтыгъ. Сэ Шъоджэ Мыхьамчэрые естыщтыгъ къытхынэу. Амыдэщтыгъэми ащ ыцIэ чIязгъатхэщтыгъ, ахъщэри фа­кIощтыгъ. ЕтIанэ, илъэс тIокI фэдиз тешIагъэу мафэ горэм сыкъегъэуцушъ, «МэщбашIэр, олахьэ улIы шъып­къэм о» къы­сеIо. «Сыда?» зы­сэIом, «дэгъоу Iоф зэдэтшIагъ» ыIуи щхыгъэ.

Гъэзетым чанэу зэрэщылэ­жьагъэм иIофшIэн тхылъ ишы­хьат. КъэгъэлъэгъонышIухэр зэриIэхэм пае ащ Iотыфэ гъо­гогъу 36-рэ щытхъухэр фы­датхагъэх. Ау хъущтыгъэ ытхыгъэ горэхэми, изекIуакIэхэми бырсырхэр къапыкIхэу. Ахэм ащыщэу МэщбашIэм ыгу къэ­кIыжьыгъ иIофшIэгъугъэу Блашэ Махьмуд зэрешъуигъагъэр.
— ГущыIэщтыгъэп ар. Ау птхыгъэр ыгу рихьыгъэ зыхъукIэ, Iэхъомбэшхор къыуигъэлъэ­гъущтыгъ. Джарэущтэу мафэ горэм къычIахьи, бзэкуабзэкIэ «птхыгъэр дэгъу» ыIуагъ. ЕтIанэ ыгъази пчъэм дэплъыгъ, къы­IукIыжьыгъ, етIани дэплъыгъ. Аущтэу зыщишIыгъэ горэм ­се­шъуигъ. Ар къызызэхехым, «укъысэшъуинэу, уятэ сыри­лэгъоу» ыIуи ыбзэ къытIупщи, къысэхъоныгъагъ. Къысаджэхи пащэхэри къыздэгущыIэгъагъэх. Андырхъуаем «хъугъэ, ащ фэдизэу сыда къэхъугъэр» ыIуи сауж ригъэкIыжьыгъагъэх, — еIо МэщбашIэм.
Джащ фэдэу гукъэкIыжь гъэ­шIэгъонхэмкIэ сыхьатищ зэдэгущыIэгъур кIуагъэ. Исабыигъо, итворчествэ фэгъэхьыгъэ уп­чIэхэр еттыгъэх, адыгабзэм, ащ инепэ зыфэдэм тытегущыIагъ, гъэзетым иIофшIакIэкIэ еплъыкIэхэмкIэ къыддэгощагъ.
— Непэрэ гъэзетым урысыбзэр нахь макIэу егъэфедэ. АщкIэ хахъохэр шъуиIэх. Тэ тилъэхъан урыс гущыIэхэр бэу хагъахьэщтыгъэх. ЕтIанэ непэ шъо къэбарым нахь шъуфэгъэзагъэу шъолажьэ. Хъугъэ-шIагъэу бэ къижъугъахьэрэр. Гу­мэкIыгъо упчIэхэри къэпIэтынхэу щыт, ау ахэм уафэсакъын фае. Ау къасIомэ сшIоигъу: рес­публикэм лъапсэу иIэхэр — адыгабзэкIэ Iоф зышIэхэрэ «Адыгэ макъэр», тхакIохэр, тхылъ тедзапIэр. Ахэр тимыIэхэ зыхъукIэ тыреспубликэп. Тыз­фэсакъыжьын, ахэр къэтыухъу­мэнхэ фае. Апэрэу къэтыухъу­мэн фаер «Адыгэ макъэр», бзэр, бзэмкIэ тхэхэрэр, — къы­хигъэщыгъ МэщбашIэм.
ЗэIукIэгъум икIэухым «Адыгэ макъэм» иIофышIэхэм Мэщ­бэшIэ Исхьакъ итхылъхэр шIу­хьафтынэу къаритыгъэх. Аужырэ IофшIагъэхэу «Ошъуанэ» ыкIи «Сладко-горькая любовь» зыфиIохэрэм нэбгырэ пэпчъ пае игущыIэ фабэхэмрэ иIэпэкIадзэрэ къатыригъэнагъ. Зэ­хэт сурэтыр аужырэ хъугъэ.
Анцокъо Ирин.
Сурэтхэр авторым иех.