Сурэтым теплъы зыхъукIэ, ар зышIыгъэм къарыоу, уахътэу, гукIуачIэу хилъхьагъэр нахьыбэм зэхатшIэрэп. Ащ икъэкIуапIэ хъугъэри, имэхьани икъоу къыдгурыIорэп. Ау ащ узыкIэупчIэрэм, тарихъ гъэшIэгъон пылъэу, ежь идунай къешIэкIыгъэу къычIэкIы.

Абрэдж Гощэфыжь искусствэм идунай щызэлъашIэрэ цIыф. АР-м изаслуженнэ сурэтышI, Урысыем исурэтышIхэм я Союз хэт, АР-м искусствэхэмкIэ икIэ­лэцIыкIу еджапIэу Лъэцэрыкъо Кимэ ыцIэ зыхьырэм икIэлэ­егъадж. Гощэфыжь лъэныкъорыгъазэу щытэп. Искусствэм илъэ­ныкъуабэмэ ыIэ якIу. Ау цы IуданэкIэ сурэтэу ышIыхэрэр пстэуми ахэушъхьафыкIыгъэх. Игобеленхэм ежь ыIэуж къа­хэщы.
Iахьищэу зэхэт сурэтэу «Унагъо» («ГукIэгъу», «Унагъо», «IофшIэн») зыфиIорэр 2008-рэ илъэсым ащ ышIыгъагъ. Метрищ ишъомбгъуагъ, джащ фэдиз илъэгагъ. СынаIэ анахьэу зытесыдзагъэр иапэрэ сурэт. ЫужкIэ, Гощэфыжь сызыдэгущыIэм къы­зэрэчIэкIыгъэмкIэ, IофшIэгъэшхом ары егъэжьапIэ фэхъугъэр. Пхъэ такъырэу ынэ къыпэшIофагъэм ащ къыфигъэущыгъ.

— Тыдэ къикIыра сурэтэу пшIыщтымкIэ гупшысэхэр? Хэтырэ сурэтышI уеуп­чIыми, къыуиIощтыр зэфэшъхьаф. СэркIэ ар пкъыгъо гор, чIыпIэ гъэшIэгъон уифагъ, зыгорэм уфэгубжыгъ е сэ сызыфэгубжыжьыгъ. НахьыбэрэмкIэ сиIоф­шIагъэхэм джащ фэдэ лъапсэ яI. Апэрэ сурэтыр зыфэдэщтыр, къэпIонкIи щхэны, пхъэ такъырым хэслъэгъуагъ. Ар зызэгопхырэм сурэтхэр хэшIыхьагъэхэба? А уахътэм сызэгупшысэщтыгъэмрэ пхъэм хэлъ тхыпхъэхэмрэ зэтефагъэх, зы хъу­гъэх. Сурэтыр зэрэхъун ылъэкIыщтыр сынэ къыкIэуцуагъ.
Ащ дэжьым Гощэфыжь сурэтыр ежь зэрилъэгъоу тхьапэм тыришIыхьи, ыгъэ­тIылъыгъ. Ау илъэс заулэ тешIагъэу игъо къэси, къыфигъэзэжьыгъ. Ащи ушъхьагъу фэхъурэр, ыпэкIэ къызэриIуагъэу, чIыпIэу зэрыуцуагъэ, зэрихьылIагъэ гор.
— Езгъэджэрэ кIэлэцIыкIухэр пле­нэрым сщэхэзэ, мэлыц IэпIэшхо псынжъым хэлъэу слъэгъугъэ. Ащ дэжьым лъэшэу сыгу хэкIыгъ ыкIи тIэкIу сыгубжыгъ — тянэжъхэм цым Iоф рашIэ­-щтыгъ, ренэу зыгорэхэр хашIыкIыщтыгъ. А цы кухьэми бэ епшIылIэн плъэкIыщтыгъэр. ЕтIанэ сызэупчIыжьыгъ: «Сыд пае сыгубжыра? Сыда сэ сшIагъэр а цыр цIыфхэм ящыкIэгъэным пае? Слъэ­гъугъэм сигъэцIацI-сигъэцIацIи, сегупшысагъ: «Сэ Iоф зэрысшIэрэр Iудан, цым хэпшIыкIын плъэкIыщтыри Iудан. Адэ, сыда сыкъэзыгъэуцурэр? Iуданэ шIы­гъэн фае». Джащ ыуж зыгорэм цыр къыситыгъ, зыгорэм къыщысщэфыгъ, сэри сиIагъ. КилограммипшI хъунщтын зэкIэ зэзгъэуIугъэр, фыжьым къыщегъэжьагъэу шIуцIэм нэсыжьэу шъохэмкIэ згощыгъэх. Сянэжъ къыкIэныгъэ хьацыку цIыкIу сиIэти, а зэкIэми Iуданэ ахэсшIыкIыгъ. Цым изэхэдзынрэ Iуданэм ишIынрэ илъэсрэ сыпылъыгъ. Къэмланы­шхо пчъагъэ хъущтыгъэ. Iуданэхэр зырызыгъэп, заулэу зэтесщагъэх, армырмэ, зэпычыщт, — къыIотагъ Гощэфыжь.

АМ: Анахь цIыкIум къыщегъэжьагъэу анахьыжъым нэсыжьэу, зэшъхьа­щытхэу унагъор къыщыгъэлъэгъуагъ. Сыда ащ о мэхьанэу хэплъхьагъэр?
— УзегупшысэкIэ, унагъом сыда мэхьанэу иIэр? ЗэлъыIэсыжьхэу, зэфэгумэ­кIыжьхэу, агухэр зэфэузы­хэу щытыныр ары. Пшъэ­шъэжъыер нысхъапым рыджэгун фае. Джэгузэ ар егъашхэ, егъэчъые. Арэу зыхъукIэ, ышъхьэкIэ ны­гъор зэхешIэ. ЕтIанэ, на­хьыжъхэр нахьыкIэхэм афэсакъых, шыпхъу, шы нахьыжъхэр ны-тыхэм афэдэхэу нахьыкIэмэ алъэп­лъэх. Ны-тыхэм Iоф ашIэ, унагъор зэраIыгъыщтым ыуж итых. Унагъом ис нэбгырэ пэпчъ зыгорэм фэгъэзагъ. АдыкIэ анэгу­хэр умылъэгъухэрэми, зыгорэхэм ашъхьэхэр къы­къощыхэ фэд. Ахэр лIэуж пчъагъэкIэ узэкIэIэбэжьмэ щыIэгъэ тыжъ, ныжъ пIа­шъэх. ГущыIэм пае, сэ такъыркIае сыхъугъэу къы­сэупчIыщтыгъэх: «Хэт урипшъашъ? Хэтмэ уащыщ?» аIоти. Сятэ зышIэхэрэр ныбжьыкIаIохэр ары. Нахьыжъхэм ашIэрэр сятэжъти, ыцIэ къызысIокIэ «Ааа, Джамырзэ Ибрахьимэ уриемэ, ащыгъум упшъэшъэ дэгъу» аIощтыгъ самышIахэу. Сыда ащ къикIырэр? Тэтэжъ гъэхъа­гъэу иIэм къегъэнафэ цIыф дэй къызэрэхэмыкIыщтыр. Ащ ицIыф гъэпсыкIагъэ джащ фэдиз кIуачIэ иIагъэу, ащ ышъо къыстыраштэ, ащ идэгъугъэ ижьау сычIэтэу мэхъу. ЩыIэжьа цIыфыр, щымыIэжьа — ащ елъытыгъэп ар. Мары сурэтым уеплъымэ, къыздикIырэр умышIэу Iэ пчъагъэ хэт. Джары мы сурэтым имэхьаныр. Джащ фэдизыр хэслъэгъуагъ. Арышъ, сегупшысэ: «Сэ а дэгъугъэр сфызэшIокIа? Сифэмэ-бжьымэ сауж къикIыгъэмэ атехьа, атемыхьа?

Ау зы сурэтыр ГощэфыжькIэ макIэ хъугъэ, IофшIагъэр имыкъоу, зыфаер къыримыIотыкIэу ылъытагъ. Джаущтэу триптихым къыфэкIуагъ. ЯтIонэрэ сурэтым, композицием ыгупчэ итым зэре­джагъэр «Унагъу». Апэрэр ежь цым ышъо шъыпкъэхэмкIэ ышIыгъэмэ, мыдырэм зэмышъогъугъэ хилъхьагъ.
— АдыгэхэмкIэ хабзэу тиIэба — иунэгъо кIоцI илъыр, фэбэныгъэуи, бырсырэуи шIы, зыми ригъашIэ шIои­гъоп. Ащ гъунапкъэ иI. Ау зыгорэм кIонхэ зыхъукIэ, нахьышIоу яIэр зыщалъэщт. Джащ пае сурэтым ит зэшъхьэгъусэхэр хьафыбгэу фэпагъэх. Чъыгышхоу итыр тхьэлъэIупI. Тэ тичылэ, Афыпсыпи, ащ фэдэ дэтыгъ, къэсэшIэжьы. Пасэм къы­ще­гъэжьагъэу Тхьэм щелъэIущтыгъэх. Чъы­гышхом ылъапсэ чъыгыкIэ къыдэп­щыгъ. Лъэпкъ шэн-хабзэхэр зэрэлъагъэкIуа­тэхэрэр ащ къырысэгъэлъагъо. ЛIэкъо тамыгъэхэр чъыгым ылъапсэх. Ахэр лъэпкъым, чылэм лъапсэ афашIыгъ. Тикультурэ, тилъэпкъ ыцIэ дахэу зыгъэ­Iугъэх. Ащ къыгот ящэнэрэ сурэтым къыгъэлъагъорэр унагъом исым зэкIэми Iоф зэрашIэн фаер ары. Тянэхэм аIэхэр чIыгум ренэу зэрэхэлъхэр, ахэм ашъхьа­щыт хъулъфыгъэхэм тыкъызэрагъэгъу­нэрэр. Пстэуми апшъэжьэу сабыир зыпIурэ бзылъфыгъэр тезгъэуцуагъ, сыда пIомэ анахь Iоф шъхьаIэр ары зышIэрэр — цIыфыр епIу. Зэфэхьысыжь фэдэу къэпIон хъумэ, унагъор унагъо зышIырэр IофшIэнымрэ гукIэгъумрэ. Унагъо къэ­хъуным пае щыри зэгъусэнхэ фае. Джары къизгъэлъэгъукIынэу сызфэягъэр триптихымкIэ, — къытфиIотагъ Гощэфыжь.

Исурэтхэм якъэкIуапIэ хъурэм фэд искусствэм изы лъэныкъоу гобеленым Гощэфыжь къыфэзыщагъэри. Изобразительнэ искусствэмкIэ ыкIи черчениемкIэ кIэлэегъэджэ сэнэхьатыр Пшызэ къэралыгъо университетым ихудожественнэ-графическэ факультет щызэригъэгъо­тыгъ. ЖивописимкIэ чIэтIупщыгъо ушэтынри «5»-кIэ ытыгъагъ. Ащ дэжьым, 1986-рэ илъэсым, сурэтышI ныбжьыкIэм мурадыбэ иIагъэми, сабыитIоу къыфэхъу­гъэхэм рихъухьагъэр зэкIэ къызэрахъо­кIыгъ: живописыр ыгъэтIылъи, гобеленым зыфигъэзагъ.
— Сабыйхэм краскэ къадэпштэным амал иIагъэп. МыщкIэ сурэт пшIэу, сыдэущтэу мыдырэ бгъумкIэ сабыим уекIолIэщта? Сыда сшIэщтыр? Ащ дэжьым сыгу къэкIы гобеленыр. Апэрэм охътэ шIукIае тезгъэкIодагъ. МастэкIэ хэсыдзэзэ. Ау етIанэ сегупшыси, «Уахътэу текIуадэрэр зэфэдэмэ, сыд пае зэрэпшIын фаем фэдэу, IапэкIэ сымы­шIыра?» сIуагъэ ыкIи джары гобеленмэ яшIын сызэрэфежьагъэр. Ащ ыуж лъэш дэдэу сыпыщагъэ хъугъэ. Живописым къыфэзгъэзэжьыгъэп, ау инэшанэхэр гобеленым хэзгъэщагъэх. Бэмэ къысаIо ар. Сицы сурэтхэр живописнэ дэдэхэу къыхагъэщы, шъо зэфэшъхьафыбэр халъагъо, — еIо сурэтышIым.
А нэшанэхэр, дэхагъэр, IупкIагъэр, цым ышъо шъыпкъэхэр Гощэфыжь зыщигъэфедэгъэ IофшIагъэхэми къахэщы. Непэ зигугъу къэтшIыгъэ триптихым хэт сурэтитIур, агъунэрэхэр, ары зэрэшIыгъэхэр, цы къызэрыкIох, гъэлагъэхэп. Ахэм шъоу яIэщтыр еплъырэм ыгу ихъыкIырэм, изэрэщыт ялъытыгъ.
Абрэдж Гощэфыжь къызыхъугъэ мафэр мы тхьэмафэм хигъэунэфыкIыгъ. Псауныгъэ пытэ иIэнэу, творческэ хэхъо­ныгъэхэр ышIынхэу тыфэлъаIо!
Анцокъо Ирин.
Сурэтхэр: Абрэдж Гощэфыжь ихъарзынэщ.