2024-рэ илъэсым ишэкIогъу мазэ кIуачIэ зиIэ хъугъэ хэбзэгъэуцу­гъэхэм ащыщ «дачнэ амнистием» фэгъэхьыгъэм зэхъокIыныгъэу фашIыгъэхэр.

Ащ къызэраIорэмкIэ, чъыгхатэм е нэмыкI чIыгу Iахьым унэгъо хъызмэтым ищыкIэгъэ псэуалъэу ащашIыхэрэр ягъэтхыгъэнхэр нахь къызэрыкIо хъугъэ. Ащ къыхиубытэхэрэм, ягъэпсын шапхъэу пылъхэм, «дачнэ амнистием» пIалъэу иIэм къатегущыIагъ Росреест­рэм АР-мкIэ и ГъэIорышIапIэ ипащэу Марина Никифоровар.
— Хэбзэгъэуцугъэм сыд фэдэ псэуалъэхэр ара зигугъу къышIырэр?
— Джы унэм имызакъоу, нэмыкI псэуалъэхэри къызэрыкIо шIыкIэм тетэу бгъэпсынхэ плъэкIыщт. Хэбзэгъэуцугъэм зигугъу къышIырэр унэм хэмышIыхьагъэу агъэуцугъэхэр ары. ГущыIэм пае, къакъырхэр, хьэмамэхэр, фэбапIэхэр, бгъагъэхэр, чIыунэхэр, псынэхэр, гъэмэфэ пщэрыхьапIэхэр, нэмыкIэу щагум дэтхэр.
— ЗэрэхъурэмкIэ, ахэр шъхьафэу щытынхэ фае…
— Ары. Псэуалъэр унэм хэмышIыхьагъэу, шъхьафэу щытын фае. Къыхэзгъэщымэ сшIоигъу, лъачIэ иIэу гъэуцу­гъэу, зэхэпхын, зэхэбгъэуцожьын е зы чIыпIэм Iупхынышъ, нэмыкI пхьын плъэкIынэу щымытхэр ары къыхиубытэхэрэр. ГущыIэм пае, бетон зэхэгъэчъыхьагъэр зэхэпхынышъ, зэхэбгъэуцожьын плъэкIыщтэп. Ащ фэдэ псэуа­лъэр амыгъэкощырэ мылъкум хэхьэ, ар ябгъэтхын фае. Зэхэпхын плъэкIыщт фэбапIэхэр, бгъагъэхэр, гъэпскIыпIэ кабинэу щагухэм адагъэуцохэрэр, нэмыкI псэолъэ цIыкIоу Iупхы­жьынышъ, етIанэ бгъэуцужьын плъэ­кIыщтхэр кадастрэ учетым хэбгъэуцон фаехэм къахиубы­тэхэрэп.
— Сыда ищыкIагъэр ащ фэдэ псэуалъэхэр ябгъэтхынхэм?
— АпэрэмкIэ, псэуалъэр 2013-рэ илъэсым ищылэ мазэ ыпэкIэ «техническэ учет» шIыгъэхэм ащыщын фае. НахьыпэкIэ «БТИ» зыфаIощтыгъэхэм (джы Роскадастр), ашIыщтыгъэ «техническэ инвентаризациер» ары зигугъу сшIырэр. Ар зэри­кIугъэр къэзыушыхьатырэ тхы­лъыр бысымым IэкIэлъмэ е Роскадастрэм ихъарзынэщ хэлъымэ, къызэрыкIо шIыкIэм те­тэу псэуалъэр аригъэтхын ылъэкIыщт.
ЯтIонэрэмкIэ, чIыгу Iахьэу зытетыр унэгъо хъызмэтым пае ыгъэфедэу, унэ щишIынэу зэригъэгъотыгъэу е дачэу щытын фае.
ЯщэнэрэмкIэ, цIыфым чIыгу Iахьыр иунэен, щымыIэжьым къыкIэныгъэу къыфэнэгъэн е пIэлъэ гъэнэфагъэ имыIэу ыгъэ­федэнэу фитыныгъэ иIэн фае.
Ахэм анэмыкIэу, хьыкумыр хаплъи хэбзэнчъэу агъэуцугъэу ылъытагъэхэм псэуалъэр ащыщ хъущтэп.
— «Дачнэ амнистием» къыхиубытэрэ псэуалъэр зэрэбгъэпсыщтыр къытфэIуатэба.
— Мы псэуалъэхэр тхыгъэнхэм пае техническэ паспортэу апылъыр зэкIэ къэпIэтын фае. Ащ фэдэ псэолъэ къызэрыкIохэр техническэ учетым нахьыбэрэмкIэ хагъэуцощтыгъэхэп. Арышъ, зыфэтIогъэ тхылъхэр имыIэнхи ылъэкIыщт. Аущтэу къычIэкIымэ, чIыгур зием кадастровэ инженерым зыфигъэзэнышъ, ащ техническэ план къыригъэшIын фае. Джащыгъум чIыгу Iахьыр зием декларацием ищыкIагъэр ритхэнэу ары ныIэп къэнэжьырэр. Ащ тетэу кадастрэ учетым ипсэуалъэ хэты мэхъу.
— Мы шэпхъакIэхэм сыда чIыгур зием федэу къыфахьыщтыр?
— Псэуалъэу ыгъэуцугъэхэр ежь зэриунаехэр, нэмыкI бысым ахэм зэрямыIэр, зэримыгъэбылъхэрэр, хэбзэгъэуцугъэр зэримыукъорэр къэзыушыхьатырэ тхылъхэр иIэ хъущтых.
— «Дачнэ амнистием» сыд илъэсым нэс Iоф ышIэщта? ШэпхъакIэу щыIэ хъугъэхэм апкъ къи­кIэу ар лъагъэкIотэ­нэу хъущта?
— Хэбзэгъэуцугъэм 2031-рэ илъэсым игъэтхапэ нэс пIалъэу иIэр. КIэу къыхэхьагъэхэм апае ар лъагъэкIотэнэу хъурэп, ау цIыфхэр игъо имыфэхэмэ, ари хэхъухьан ылъэкIыщт.