Псауныгъэр къэухъумэгъэным и Дунэе организацие унашъо зэри­шIыгъэу, 1983-рэ илъэсым къыщыублагъэу жъоныгъуакIэм иящэ­нэрэ тхьаумафэ СПИД-м илIыкIыгъэхэр агу къызыщагъэ­кIыжьырэ мафэу хагъэунэфыкIы.

Мы мафэм мэхьанэу иIэр узым, ВИЧ-инфекцием, зимыушъомбгъуным фэшI ащ фэгъэхьыгъэу цIыфхэм нахьыбэ ягъэшIэгъэныр, а узыр иIэу псэухэрэр обществэм ыштэнхэр, нэбгырэ пэпчъ ар къылъыIэсын зэрилъэкIыщтым егъэгупшысэгъэнхэр, ащ илIыкIыгъэхэр агу къэгъэкIыжьыгъэнхэр ары.
Статистикэм къызэритырэмкIэ, непэ ВИЧ-инфекциер иIэу нэбгырэ миллиони 4 фэдиз дунаим щэпсэу, мафэ къэс ахэм мин 14 — 15 къахэхъо. Мы узым илIыкIыхэрэм япчъагъэ лъыплъэхэу зырагъэжьагъэм къыщыублагъэу нэбгырэ миллион 41-мэ ядунай ахъожьыгъэу агъэунэфыгъ.
ВИЧ-инфекциер непэ агъэхъужьын амылъэкIырэ уз, ау медицинэ шIэны­гъэм игъэхъагъэхэм ащыщ а узыр зиIэхэм къагъашIэрэр нахьыбэ зэрэхъугъэр.
ВИЧ-инфекцием пэуцужьыгъэнымкIэ анахь шъхьаIэр узыр иIэмэ уплъэкIу­гъэным нахьыбэ къызэлъегъэубытыгъэныр, нахь псынкIэу Iэзэн Iофтхьабзэхэр егъэжьэгъэнхэр ары.
УФ-м псауныгъэр къэухъумэгъэнымкIэ и Министерствэ ВИЧ-инфекциемкIэ штатым хэмыт испециалист шъхьаIэу А. И. Мазус къызэриIорэмкIэ, 2023-рэ илъэсым мы узыр къахагъэщыгъэу диспансер учетым нэбгырэ 892500-рэ хэтыгъ. Ахэм япроцент 90-м антиретровируснэ терапиер арагъэкIугъ. А илъэсым ВИЧ-инфекциер нэбгырэ мин 55-мэ къахагъэщыгъ, нэбгырэ 34254-рэ дунаим ехыжьыгъ. Эпидемиер къызежьагъэм къыщыублагъэу Урысыем щыпсэурэ нэбгырэ 475150-рэ ВИЧ-инфекцием илIыкIыгъ.
Урысыем и Къыблэ ВИЧ-инфекцием зызыщиушъомбгъурэ шъолъырхэм ащымыщми, мыщи а узыр къызыхагъэщыхэрэм япчъагъэ щыхэхъо. 2023-рэ илъэсым итыгъэгъэзэ мазэ мы шъо­лъырым нэбгырэ 84848-мэ ВИЧ-инфекциер яIэу щагъэунэфыгъагъ. Зы илъэсым сымаджэхэм япчъагъэ нэбгырэ 6976-рэ къыхэхъуагъ.
Адыгэ Республикэм 1997-рэ илъэсым къыщыублагъэу 2024-рэ илъэсым жъоныгъуакIэм и 1-м нэс мы узыр иIэу нэбгырэ 1631-рэ щатхыгъ, нэбгырэ 496-рэ дунаим ехыжьыгъ.
2024-рэ илъэсым жъоныгъуакIэм и 1-м ехъулIэу ВИЧ-инфекциер иIэу нэбгырэ 995-рэ республикэм щэпсэу, диспансер учетым хэтыр нэбгырэ 843-рэ, ахэм ащыщэу 722-мэ антиретровируснэ терапиер афашIы.
Мы илъэсым имэзиплI нэбгырэ 58347-рэ ауплъэкIугъ ВИЧ-инфекцием епхыгъэу, нэбгырэ 27-мэ ар къахагъэщыгъ, икIыгъэ илъэсым мыщ фэдэ иуахътэ агъэунэфыгъагъэр 34-рэ.
Сымаджэ хъухэрэм ыкIи СПИД-м илIыкIыхэрэм япчъагъэ къыщыгъэкIэ­гъэным фэшI къэралыгъом Iофыгъуабэ щызэшIуахы. Регион пэпчъ план зэхегъэуцо узым зимыушъомбгъуным фэшI IофшIэнэу зэшIуахыщтхэм япхыгъэу. ПэшIорыгъэшъ Iофтхьабзэу зэхащэхэрэм апшъэрэ еджапIэхэм ачIэсхэр, ныбжьыкIэу IофшIапIэхэм аIутхэр, IэкIыб къэра­лыгъохэм къарыкIыгъэхэр къахара­гъэу­бытэх, ахэм тестхэр арагъэкIу ыпкIэ хэмылъэу, ацIэ-алъэкъуацIэхэри къамыIонхэ фитхэу.
Зыщышъумыгъэгъупш! Мы лъэхъаным ВИЧ-инфекциер агъэхъужьышъурэп, ау ащ зыщыуухъумэн плъэкIыщт. Хэти ышIэн фае ВИЧ-статусэу иIэр, нэмыкI узхэм афэдэу.
Мы инфекциер уиIэ-уимыIэр пшIэным фэшI тестыр медицинэ учреждениеу процедурнэ кабинет зыхэтым щыпкIун плъэкIыщт.
УпчIэ зиIэхэр теонхэ алъэкIыщт зэпахырэ узхэм зыщяIэзэхэрэ Адыгэ республикэ клиническэ сымэджэщым телефон номерэу 8 (8772) 52-32-26-мкIэ.
Зэпахырэ узхэм зыщяIэзэхэрэ Адыгэ республикэ клиническэ сымэджэщым иврач шъхьаIэу
Р. К. Лъэустэнджэл.