Илъэс IофшIагъэр
Адыгеим икъэлэ шъхьаIэ инароднэ депутатхэм я Совет игъэкIотыгъэ зэхэсыгъоу тыгъуасэ иIагъэм икIыгъэ илъэсым администрацием ыкIи ащ ипащэ Iофэу ашIагъэр щызэфахьысыжьыгъ, тапэкIэ пшъэрылъхэр агъэнэфагъэх.
Iофтхьабзэм хэлэжьагъэх АР-м и Правительствэ и Тхьаматэ игуадзэу, финансхэмкIэ министрэу Виктор Орловыр, АР-м и Къэралыгъо Совет — Хасэм ипащэ игуадзэу Цэй Эдуард, Парламентым идепутатхэр, федеральнэ ыкIи шъолъыр къулыкъухэм, общественнэ, ветеран ыкIи ныбжьыкIэ организациехэм ялIыкIохэр, нэмыкIхэр. Къалэм инароднэ депутатхэм я Совет и Тхьаматэу Джармэкъо Азмэт зэхэсыгъор зэрищагъ.
Мыекъуапэ имэрэу Геннадий Митрофановым илъэсым зэшIохыгъэ хъугъэхэм афэгъэхьыгъэ докладэу къышIыгъэр хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлажьэхэрэм, ахэм яунагъохэм IэпыIэгъу зэрафэхъухэрэмкIэ къыригъэжьагъ. ГуфакIоу, общественнэ IофышIэу, предпринимателэу, депутатэу, нэмыкIэу ащ къыхэлажьэхэрэм «тхьашъуегъэпсэу» къариIуагъ. Нэужым япшъэрылъхэр агъэцакIэзэ хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием щыфэхыгъэхэм зы такъикърэ афэшъыгъуагъэх.
Къалэм иэкономикэ илъэныкъо пстэуми къалэм ипащэ къащыуцугъ. 2023-рэ илъэс бюджетым пстэумкIи сомэ миллиарди 7-рэ миллион 315-рэ къыхэлъхьагъэ хъугъэ. Ащ щыщэу хэбзэIахьхэмрэ мыхэбзэIахьхэмрэ сомэ миллион 216-рэ зэрэхъурэр. Федеральнэ ыкIи республикэ бюджетхэм къахэхыгъэу сомэ миллиарди 5-рэ миллион 77-рэ къафэкIуагъ.
Продукциеу къалэм къыщыдагъэкIыгъэм ипроцент 87,7-р хъызмэтшIэпIэ инхэмрэ гурытхэмрэ къэзытIупщыгъэр. Ахэм сомэ миллиард 24,8-рэ аосэ товар IуагъэкIыгъ.
Бизнес цIыкIум ыкIи гурытым экономикэм чIыпIэ ин щаубыты. 2023-рэ илъэсыр пштэмэ, ахэм ащылажьэрэр нэбгырэ 26757-рэ, 2022-м агъэунэфыгъагъэм нахьи нэбгыри 181-кIэ ар нахьыб.
Геннадий Митрофановым къызэриIуагъэмкIэ, мэкъумэщ хъызмэтым иеу чIыгу гектар мини 9-м ехъу яI. ГъэрекIо коцэу, хьэу тонн мин 20-м ехъу, тыгъэгъазэу тонн мини 2,5-рэ къаугъоижьыгъ.
Джащ фэдэу икIыгъэ илъэсым къалэм ибылымэхъо хъызмэтшIапIэхэм былымышъхьэу аIыгъыр 984-кIэ нахьыбэ хъугъэ, мэлхэмрэ пчэнхэмрэ шъхьэ 2518-рэ ахагъэхъуагъ.
МыIэрысэ чъыгхатэхэм къатырэми илъэс къэс хэхъо. 2023-м тонн 547-рэ къаугъоижьыгъ. Сэнэшъхьэ хатэхэми етIупщыгъэу заушъомбгъу. Мэкъумэщ хъызмэтым хэхъоныгъэ егъэшIыгъэным фытегъэпсыхьэгъэ программэхэм къадыхэлъытагъэу пстэумкIи сомэ миллион 21,9-рэ икIыгъэ илъэсым IэпыIэгъу зэраратыгъэр щысэу къыхьызэ, сэнашъхьэм икъэгъэкIын пылъхэми нахьыбэу ар агъэфедэмэ шIуагъэ къызэритыщтым къалэм ипащэ къыкIигъэтхъыгъ.
Инвестициехэр нахьыбэу къыхэлъхьагъэ хъуным фытегъэпсыхьагъэу зэшIуахыхэрэми Геннадий Митрофановыр къащыуцугъ.
— ИнвесторхэмкIэ къалэр хъопсагъо хъуным фытегъэпсыхьэгъэ IофшIэныр нахь чанэу лъыдгъэкIотэнэу АР-м и ЛIышъхьэ пшъэрылъ къытфишIыгъ, — къыIуагъ ащ. — Мы уахътэм проект 22-мэ япхырыщын тыпылъ. Ахэм къалэм иэкономикэ инвестициеу сомэ миллиарди 8-рэ миллион 979-рэ къыхалъхьащт.
2023-рэ илъэсым Мыекъуапэ псэупIэ квадратнэ метрэ мини 112,6-рэ щатыгъ. УнакIэхэм къахахызэ кIэлэцIыкIу ибэхэм псэупIэхэр аратых. 2024-рэ илъэсым ахэм апае фэтэр 64-рэ къащэфын гухэлъ яI.
Лъэпкъ проектхэм, къэралыгъо программэхэм къадыхэлъытагъэу икIыгъэ илъэсым нэбгырэ 1100-мэ ателъытагъэу еджапIэ къалэм щырагъэжьагъ, еджэпIиплI агъэкIэжьыгъ. Мыгъэ джыри ащ фэдизмэ гъэцэкIэжьын IофшIэнхэр арашIылIэщтых.
«Щынэгъончъэ ыкIи шэпхъэшIухэм адиштэрэ гъогухэр» зыфиIорэ лъэпкъ проектым къыдыхэлъытагъэу агъэнэфагъэхэр пIалъэхэм апэ итэу агъэцакIэх. Къалэм ипащэ къызэриIуагъэмкIэ, сомэ миллион 500 фэдиз гъогухэм гъэрекIо апэIуагъэхьагъ. АщкIэ гъогу Iахь 11 агъэкIэжьыгъ, ар километрэ 11-м ехъу. Мы илъэсымкIэ агъэнэфэгъагъэхэм ягъэцэкIэжьын гъэрекIо рагъэжьагъ.
Адыгэ Республикэм игъогу Фонд ишIуагъэкIи Мыекъуапэрэ къутырэу Гавердовскэмрэ гъогухэр ащагъэкIэжьыгъэх, общественнэ транспортым иуцупIэ 60-мэ лъэхъаным диштэрэ павильонхэр ащагъэуцугъэх.
ПсэупIэ-коммунальнэ хъызмэтым исистемэ игъэкIэжьын фытегъэпсыхьэгъэ программэр 2023-рэ илъэсым къалэм щатIупщыгъ. ЗэкIэмкIи километри 100 псым икIуапIэу зэблахъун фаеу щыт. Программэм къыдыхэлъытагъэу анахь чIыпIэ дэйхэу километри 8 зэблахъугъ. Ащ сомэ миллион 17 пэIухьагъ. Джыри чIыпIэ 35-мэ ягъэкIэжьын пае тхылъхэр агъэхьазырых. «Социальнэ догазификацием» фэгъэхьыгъэ программэри Мыекъуапэ щыпхыращы. Геннадий Митрофановым къызэриIуагъэмкIэ, ащ къыдыхэлъытагъэу унэгъо 1036-мэ ячIыгу Iахьхэм ягъунапкъэхэм гъэстыныпхъэ шхъуантIэр анагъэсыгъ, 573-мэ яунэхэм афыращагъ. Къалэм изэтегъэпсыхьан лъэшэу зэрэпылъхэр псэолъакIэ- хэм, гъэпсэфыпIэ чIыпIэу агъэкIэжьыгъэхэм къагъэлъагъо. Проект ыкIи программэ зэфэшъхьафхэм къадыхэлъытагъэу фэтэрыбэу зэхэт унэхэм ящагу 23-рэ, общественнэ чIыпIиплI икIыгъэ илъэсым агъэкIэжьыгъ. Мыгъэ щагу 21-рэ агъэнэфагъ, гъэпсэфыпIэхэм язэтегъэпсыхьажьыни лъагъэкIотэщт. Общественнэ транспортымкIэ гумэкIыгъохэр къалэм иIагъэх. Ар игъорыгъоу зэтырагъэуцо- жьы. ГъэрекIо инфраструктурэм игъэпсын пае бюджет чIыфэу аштэгъэ сомэ миллион 200-м ехъум ишIуагъэкIэ автобус 20 ащэфи атIупщыгъ. Мыгъэ джыри 30 къащэфынэу гухэлъ яI. — Къыхэзгъэщымэ сшIоигъор муниципалитетым нахьышIум ылъэныкъокIэ зэхъокIыныгъэу фэхъухэрэр АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат, министрэхэм я Кабинет, Парламентым идепутатхэм, народнэ депутатхэм я Совет хэтхэм яшIушIагъэу зэрэщытыр ары, — къыIуагъ Геннадий Митрофановым идоклад икIэухым. — Ахэм анаIэ къыттет, Iофыгъохэм ядэгъэзыжьынкIэ къыддеIэх. Мы илъэсым лъэныкъуабэхэмкIэ тиIофшIэн дгъэлъэшын фае. Лъэпкъ проектхэм, къэралыгъо ыкIи шъолъыр программэхэм амалышIоу къатыхэрэр дгъэфедэнхэм мэхьанэ иI. Докладым ыуж депутатхэм, къэлэдэсэу зэхэсыгъом къырагъэблэгъагъэхэм яупчIэхэм джэуапхэр къалэм ипащэ къаритыжьыгъэх. ХЪУТ Нэфсэт.