Адыгэхэм яижъырэ лъэпкъ искусствэкIэ гъэзагъэу зэлъашIэрэ IэпэIасэу, сурэтышIэу ГъукIэ Замудин илъэсыбэ хъугъэу Iофышхо елэжьы. Iэтахъозэ къыздиштагъэу, лъэпкъы­жъэу адыгэм ышъхьэ епхыгъэ пстэумэ агъэгумэкIэу къырэкIо; зыфежьэрэр ыгъэцэкIэныр шэны фэхъугъ. Замудин пстэуми апэу ынаIэ зытыридзэгъагъэр пIуаблэр ары – къыдэхъугъ; кIэлэеджэкIо цIыкIу­хэр купышIоу рищажьи, лъэпкъ IэшIагъэм фигъэсагъэх. Ащ ижъырэ мэкъэмэ Iэмэ-псымэу шыкIэпщынэр къыкIэлъыкIуагъ; ныбжьыкIэхэр ижъырэ орэдкъэIуакIэм фигъэчэфхэу, апэдэдэ лъэпкъ орэдыIо купэу «Жъыур» зэхищэгъагъ, студентхэр, искусствэр зигунэсхэр бэу хэтыгъэх, ацIи Адыгеим ыкIи нэмыкI чIыпIэхэм ащызэ­лъыIугъ. Ащ ыужыIоу Замудин мэкъэмэ Iэмэ-псымэ ансамблэхэу «Тыжьын», «Насып» зэхищагъэх. Арышъ, ГъукIэм Iофэу рихьыжьэрэр шIэныгъэкIи, шIагъэкIи сыдигъуи къегъэшъыпкъэжьы. Адыгэ къамылыр зие лъэпкъым илэгъу, ар зыфэдэ мэкъэмэ Iэмэ-псымэр, зэрашIыщтыгъэр, зыхашIыкIыщтыгъэр, ащ къезыгъаIощтыгъэхэр, къызэребгъэIощт шIыкIэр, орэдэу къырагъаIощтыгъэхэр, къамылэпщэ Iазэхэу Адыгеим исыгъэхэр – мы зэкIэми афэгъэхьыгъ ГъукIэ Замудин итхылъышхоу «Черкесский (адыгский) камыль» зыфиIоу 2021-рэ илъэсым къыдэкIыгъэр. Мыщ ыпаIоу ащ «Искусство адыгской циновки» (1991), «Учимся играть на шичепшине» (2014), «Атлас (адыгского) шичепшина» (2016) зыфиIохэрэр къыдигъэкIыгъэх. Ахэм джы къахэхъуагъ «Черкесский (адыгский) камыль» зыфиIорэр. Мэзаем и 29-м, 2024-рэ илъэсым АР-м и Лъэпкъ музей зэIукIэгъу-зэхэгущыIэгъур тхылъыкIэмкIэ щыIагъ. Ащ ыпаIоу къамылымкIэ тхылъыкIэм илъэтегъэуцо Лъэпкъ тхылъеджапIэм щызэхащэгъагъ. А зэкIэ дэгъу, гупшысэ къэкIуапI. Зигъо Iофтхьабзэм АР-м культурэмкIэ и Министерствэ илIыкIохэр, КъокIыпIэм щыпсэу­рэ лъэпкъхэм яискусствэкIэ Къэралыгъо музеим и Къутамэу Мыекъуапэ дэтым ипащэу ШъэуапцIэкъо Аминэт, музеим иIофышIэу Шъхьэлэхъо Светэ, гуманитар ушэтынхэмкIэ Адыгэ республикэ институтэу Т. КIэращэм ыцIэ зыхьырэм, Адыгэ къэралыгъо университетым яшIэныгъэлэжьхэм ащыщхэр, хэкужъым къэ­кIожьыгъэу щыпсэухэрэ Чэтэо Ибрахьим, МэщфэшIу Нэдждэт, Адыгэ Хасэм итхьаматэу ЛIымыщэкъо Рэмэзан ыкIи ежь Лъэпкъ музеим иIофышIэхэр, СМИ-хэр хэлэжьагъэх. Зигъо Iофтхьабзэр къызэIуихыгъ ыкIи зэрищагъ Адыгэ къэралыгъо университетым культурологиемкIэ икафедрэ идо­центэу, тарихъ шIэныгъэхэмкIэ кандидатэу Цэй Заремэ. Зэхахьэм апэрэ гущыIэ кIэкIыр тхылъымкIэ къыщишIыгъ ГъукIэ Замудин. «Черкесский (адыгский) камыль» зыфиIорэ IофшIагъэр – энциклопедие къыдэкIыгъор (тхылъым иавторыр ежь Замудин) цIыф гъэсэгъабэ зыхэлэжьагъэу зэрэщытыр кIигъэтхъыгъ, купышIоу Iоф къыдэзышIагъэм хэтхэм ацIэ къыриIуагъ. Редакционнэ коллегиер: филологие шIэныгъэхэмкIэ докторэу, профессорэу ГутIэ А.М., филологие шIэныгъэхэмкIэ докторэу, профессорэу Унэрэкъо Р.Б. ОсэшIэу щытыгъэр тхылъымкIэ Д.А. Булатовар ары, искусствоведениемкIэ кандидат, Урысые институтым искусствэхэмкIэ итарихъ Iэмэ-псымэхэмкIэ исектор инаучнэ IофышI. МузыкэмкIэ упчIэжьэгъур – А.М. Увижевыр, сурэтышIыр – Шэуджэн Жанна. ЗэкIэ зэхэгущыIэгъум къекIолIагъэхэм «Шъукъеблагъ» игуапэу З. ГъукIэм къариIуагъ. ТхылъымкIэ апэрэ гущыIэр къышIыгъ Адыгэ Республикэм культурэмкIэ и Министерствэ иIофышIэ-экспертэу Теуцожь Нуриет. Адыгэхэм пасэм къыщегъэжьагъэу, ящыIакIэ хэпчынэу щымытэу, лъэпкъ искусствэм изы Iахь инэу къамылыр зэрэщытыгъэр, непэ ащ ехьылIэгъэ тхылъышхоу мы Iэмэ-псымэмкIэ узыфэе шIэныгъэ зыдэбгъотэщтыр къызэ­рэдэкIыгъэр, ар зэрэгъэцэкIагъэр, зэрэ­зэтегъэ­псыхьагъэр, тхылъыр къызтегущыIэрэ къамылыр нэм къыкIигъэ­уцоу сурэтыбэ дэгъоу къызэрэщытыгъэр, кIэзыгъэнчъэу, лъэпкъ искусствэм иIахь инэу – лъэпкъ мэкъэмэ Iэмэ-псымэу къамылыр дэгъу дэдэу къызэрэщытыгъэр ащ къыIуагъ. IофшIагъэр лъэныкъо пстэумкIи гъэцэкIагъэу ылъытагъ ыкIи, АР-м культурэмкIэ и Министерствэ игъо зэрилъэгъугъэу, УФ-м ижъырэ лъэпкъ традиционнэ искусствэмкIэ Москва щы­кIощт зэнэкъокъум хэгъэлэжьэгъэныр епэсыгъ ыкIи ифэшъошэ уасэ тхылъыкIэм ащ къыщыфашIынэу зэрэгугъэрэр къыIуагъ.

ЗэIукIэгъу-зэхэгущыIэгъум къамылымкIэ зэпэчыжьэ шIыкIэм (онлайн) тетэу къыхэлэжьагъэх къалэу Санкт-Петербург искусствэхэмкIэ имузей этнографиемкIэ иIофышIэ, джащ фэдэу АдыгеимкIэ шIэныгъэлэжь-музыковедэу А.Н. Соколовар, искусствэхэмкIэ республикэ кIэлэцIыкIу еджапIэу К. Лъэцэрыкъом ыцIэ зыхьырэм ипащэу, шIэныгъэлэжьэу Анзэрэкъо Марзиет. «Черкесский (адыгский) камыль» зыфиIорэ тхылъышхом шIэныгъэ ыкIи акъыл хэти зэрэхихыщтым, адыгэ лъэпкъыжъым искусствэмкIэ итарихъ лъэпсэ куу гъэшIэгъон ащ зэригъэпытэщтыр къыхагъэщыгъ. Адыгэ къэралыгъо университетым тарихъымкIэ ифакультет идеканэу, тарихъ шIэныгъэхэмкIэ докторэу ПэкIэшхо Нурбый фэбэгъэ-зэфагъэ хэлъэу тхылъым зэригъэрэзэпагъэмкIэ, ар энциклопедие шъыпкъэу – музыкэмкIэ лъэпкъ шIэныгъэр зыщызэгъэзэфагъэу, илъэси 100-м ыкIи ащ ехъоу лъэпкъым ищыIакIэ чIыпIэ щызиIэгъэ къамылым, къамылапщэхэу хэкум исыгъэхэм, ахэм якъегъэIокIагъэр, ежь къамылым фэгъэхьыгъэ пстэур зыдэт тхылъыкIэр — лъэпкъым игушъхьэ­лъапсэ кIэгъэкъон пытэ фэхъунэу ылъы­тагъ, IофшIэгъэшхом «Гъогу маф!» ыкIи ащ иавторэу ГъукIэ Замудин «Опсэу!» къариIуагъ.

МэфэкIым хэлэжьэрэ нэбгырэ пэпчъ пIоми хъунэу яшIошIхэр кIэкIэу къаIуагъ. Ахэм ащыщых шIэныгъэлэжь-музыковедэу Галина Луганскаяр, искусствоведениемкIэ шIэныгъэлэжьэу Къуекъо Марин, нэмыкIхэри. Мыхэм зэкIэми илъэс пшIы пчъагъэм Замудин Iофэу ышIагъэм мы тхылъышхор къызэритыгъэр, ащ осэшIу зэриIэр, щыкIэгъэнчъэу зэрэзэгъэфагъэр, шIэныгъэ куу Iахь къызэрэщытыгъэр, къамылым фэгъэхьыгъэ сурэтыбэу дэтым къыдэкIыгъор къызэрагъэбжьышIуагъэр; а пстэумэ анахь шъхьаIэр – адыгэ къамылыр къэпсаужьыгъэу, зие лъэпкъым къызэрэфэкIожьырэр; джырэ тимафэхэм Адыгеим шыкIэпщынэр ыкIи адыгэ къамылыр ягуапэу къыщаштэжьыгъэу, ашIэу зэрисхэр – КIыргъ Юр, Нэгъой Заур, Нэгэрэкъо Казбек, Абыдэ Хьис, ыкъоу Артур, нэмыкIхэри – лъэпкъ искусствэр якIасэу, ащ хахъо зэрэфашIырэр щыкIагъэтхъыгъ. ШIур лъэпкъым фэзылэжьэу, лъэпкъ шIэны­гъэм, Iэдэбым лIэужыкIэр фэзыпIоу, ащкIэ шIэныгъэ тхылъ дэгъу­хэр къыдэзыгъэкIырэ ГъукIэ Замудин фэразэхэу зэIукIэ­гъум хэлажьэхэрэр ащ псауныгъэкIэ, гупсэфныгъэкIэ фэлъэIуагъэх, тхылъышхом «Гъогу маф!» раIуагъ. Мамырыкъо Нуриет. Сурэтхэр: Iэшъынэ Аслъан.