Къэралыгъо программэу «Тилъэпкъэгъухэу Iэ­кIыб къэралыгъохэм ащыпсэухэрэр ежьхэм яшIо­игъоныгъэкIэ Адыгэ Республикэм къэкощыжьынхэмкIэ IэпыIэгъу афэхъугъэныр» зыфиIорэр пхырыщыгъэным иIофыгъохэм афэгъэзэгъэ межведомственнэ комиссием зэхэсыгъо иIагъ.

Адыгеим иминистрэхэм я Кабинет и Тхьаматэу КIэрэщэ Анзаур унашъо къызэрэфишIыгъэм тетэу Iофтхьабзэр зэрищагъ АР-м лъэпкъ IофхэмкIэ, IэкIыб къэралхэм ащыпсэурэ тилъэпкъэгъухэм адыряIэ зэпхыныгъэхэмкIэ ыкIи къэбар жъугъэм иамалхэмкIэ и Комитет итхьаматэу Шъхьэлэхъо Аскэр. Зэхэсыгъом хэлэжьа­гъэх министрэхэм я Кабинет ыкIи къулыкъу зэфэшъхьафхэм ялIыкIохэу комиссием хэтхэр.

Тиреспубликэ къэзыгъэзэ­жьыгъэ тилъэпкъэгъухэр щыIэныгъэм зэрэхэгъозэжьхэрэм, IэпыIэгъу афэхъугъэнымкIэ Iоф­тхьабзэу зэрахьэхэрэм къа­тегущыIагъэх Шъхьэлэхъо Аскэррэ АР-м хэгъэгу кIоцI IофхэмкIэ и Министерствэ кощын IофхэмкIэ и ГъэIорышIапIэ иотдел ипащэу ХьапэкIэ Рузанэрэ.

Шъхьэлэхъо Аскэр къызэри­IуагъэмкIэ, Урысые Федерацием ипрограммэ диштэу 2019-рэ илъэсым къыщыублагъэу ар тишъолъыри щагъэцакIэ. Къэралыгъо программэм ипхырыщын фэгъэзэгъэ къулыкъу пстэуми зэзэгъыныгъэхэр ада­шIыгъэх. Программэр зыфэIорышIэрэр IэпэIэсэныгъэ ин зыхэлъ тилъэпкъэгъухэу IэкIыб къэралыгъохэм ащыпсэухэрэм тишъолъыр къагъэзэжьын, рес­публикэм исоциальнэ-экономикэ хэхъоныгъэ яIахьышIу хашIыхьаныр ары.

2023-рэ илъэсым тилъэпкъэгъу нэбгырэ 60-мэ (программэм хэлажьэхэу нэбгырэ 15-мэ, унэгъо 45-мэ) Адыгеим псэупIэкIэ къагъэзэжьынэу щыт. Мы илъэсым шэкIогъум и 30-м ехъулIэу АР-м хэгъэгу кIоцI IофхэмкIэ и Министерствэ кощын IофхэмкIэ и ГъэIорышIапIэ иучет нэбгырэ 66-рэ (нэбгырэ 22-рэ ыкIи ахэм яунэгъо 44-рэ) щыт. Анахьэу ахэм псэупIэкIэ Мыекъуапэ, Тэхъутэмыкъое районыр къыхахых.

Учетым щытхэм ащыщэу тичIыпIэгъу 21-мэ апшъэрэ, нэбгыри 9-мэ гурыт гъэсэныгъэ яI. Адыгеим къэкIогъэ тилъэпкъэгъухэм УФ-м игражданствэ къазаратыкIэ УФ-м игражданхэм яфитыныгъэхэр зэкIэ яIэ мэхъу, джащ фэдэу къэралыгъо программэхэм ахэлэжьэнхэ, япсэупIэ амалхэр нахьышIу ашIынхэ амалхэр яI.

Комитетым итхьаматэ къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, АР-м ихэбзэ гъэцэкIэкIо къулыкъухэр, Адыгеим иобщественнэ организациехэр зэгъусэхэу тилъэпкъэ­гъухэм ясоциальнэ-гуманитар гумэкIыгъохэр зэшIуахых. Ахэм псэупIэхэр, IофшIэпIэ чIыпIэхэр ягъэгъотыгъэнхэмкIэ, тхылъхэр афагъэпсынхэмкIэ ящыкIэгъэ IэпыIэгъур арагъэгъоты. Адыгеир нахь зыщыкIэрэ кадрэхэу къыхагъэщыгъэх медицинэм, гъэсэныгъэм яIофышIэхэр, лъэ­ныкъо зэфэшъхьафхэм афэгъэ­сэгъэ инженерхэр, менеджер­хэр. Джащ фэдэу тилъэпкъэгъу­хэм ясабыйхэр кIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэм агъэкIонхэ алъэкIыным анаIэ тырагъэты, ащкIэ гумэкIыгъо щыIэп. ЗищыкIагъэ­хэм зэкIэми ыпкIэ хэмылъэу медицинэ IэпыIэгъу арагъэгъоты.

ЦIыфхэм IофшIапIэ ягъэгъотыгъэнымкIэ федеральнэ къулыкъум и ГъэIорышIапIэу Адыгеим щыIэм тилъэпкъэгъухэм IофшIэпIэ чIыпIэхэр арегъэгъоты.

Зихэкужъ къэзыгъэзэжьыгъэ­хэр щыIэныгъэм хэгъэгъозэжьыгъэнхэмкIэ мэхьанэшхо зиIэхэм ащыщ зыщыпсэущтхэ унэхэр зэрагъэгъотынхэр. Программэм игъэцэкIэн къызэрэдыхэлъытагъэу, тичIыпIэгъухэм ежь яахъщэ халъхьэзэ псэупIэхэр ащэфынхэ, джащ фэдэу хэбзэгъэуцугъэу щыIэм къыпкъырыкIыхэзэ программэм хэлажьэхэрэм IофшIэпIэ чIыпIэхэр къызфагъо­тыжьынхэ алъэкIыщт.

ГумэкIыгъо шъхьаIэу зигугъу къашIыгъэр республикэм нахь ищыкIэгъэ IофшIапIэхэр, ахэм ащыщ врач сэнэхьатыр, арагъэ­гъотын мурад яIэу тилъэпкъэгъухэр Адыгеим къызырагъэблэгъэжьхэкIэ, Тэхъутэмыкъое рай­оным щэпсэух нахь мышIэми, къалэу Краснодар кIохэзэ Iоф щашIэ. Социальнэ тынхэр зэкIэ республикэм ареты, ау ащ емылъытыгъэу ежьхэм нэмыкI къалэхэм Iоф ащашIэ. Мы лъэныкъом анаIэ тырагъэтын ыкIи хэкIыпIэхэм алъыхъунхэ зэрэфаер къыIуагъ Шъхьэлэхъо Аскэр.

2023-рэ илъэсым имэзэ 11-у пыкIыгъэм къэралыгъо программэр зэрагъэцэкIагъэм изэфэ­хьысыжьхэм къатегущыIагъ ХьапэкIэ Рузанэ. Ащ къызэриIуа­гъэмкIэ, программэм хэлажьэ ашIоигъоу IэкIыбым щыщхэм ялъэIу тхылъ 39-рэ фэдиз Гъэ­IорышIапIэм къыIэкIэхьагъ. Ахэр Абхъазым, Шам, Тыркуем, Казахстан, Германием, Киргизием, Туркменистан, Таджикистан, Молдовэм яцIыфых. ЛъэIу тхылъ 39-у къатыгъэм щыщэу про­граммэм хэлэжьэнхэ фитэу нэбгырэ 23-мэ ащ фэдэ Iизын аратыгъ, 16-мэ ятхылъхэр афызэкIагъэкIожьыгъ. Къэралыгъо программэм Iоф зишIэрэм къы­щыублагъэу тилъэпкъэгъу 85-рэ (нэбгырэ 25-рэ, унэгъо 60-рэ) Адыгеим къэкIожьыгъэхэу щэпсэух, ахэм зэкIэми социальнэ IэпыIэгъу аратыгъ.

Тилъэпкъэгъухэр къэкощы­жьынхэм кIэгъэгушIугъэнхэм, ахэр щыIэныгъэм хэгъэгъозэгъэнхэм афэшI цIыфхэм Iоф­шIэн ягъэгъотыгъэнымкIэ къэралыгъо къулыкъум программэ гъэнэфагъэ зэхигъэуцуагъэу Iоф ешIэ.

КIАРЭ Фатим.